علی بختیاری زاده- از دو ماه پیش قیمت جهانی نفت به زیر 100 دلار رسیده است. بودجه سال 1393 بر اساس نفت 100 دلاری بسته شده است. این موضوع پیام مهمی برای دولت ایران دارد و آن چیزی نیست جز این که زنگ خطر کسری بودجه نواخته شده است. در حال حاضر هر بشکه نفت در بازار جهانی در برابر حدود 85 دلار معامله میشود؛ یعنی اگر این قیمت تا پایان سال که هنوز 5 ماه از آن مانده است کاهش بیشتری پیدا نکند درآمد نفتی در بودجه سال 93 در نیمه دوم سال با 15 درصد کسری مواجه میشود.
تعیین قیمت نفت یکی از فاکتورهای مهم در بودجهنویسی برای کشورهایی مثل ایران است که وابستگی بسیاری به درآمدهای نفتی دارند. در زمان تدوین و تصویب بودجه 93 کارشناسان بسیاری بودند که به مستأجران جدید پاستور هشدار دادند نفت 100 دلاری را مبنای بودجه 93 قرار ندهند؛ اما دولت جدید که برای دادن پاداش به رأیدهندگان و جلب نظر مخالفان لازم میدید دست و بالش را باز نگه دارد به این هشدارها توجهی نکرد و البته به پیشبینی مؤسسات بینالمللی دلخوش کرد که نفت بالای 100 دلار را برای امسال پیشبینی میکردند. بدین ترتیب برای نخستین بار در تاریخ بودجهنویسی کشور نفت 100 دلاری وارد بودجه 93 شد.
اکنون که شرایط بازار نفت مطابق میل ایران نیست باید سیاستهایی برای جلوگیری از بروز مشکلات مالی برای دولت اندیشیده شود و حتی برای کاهش بیش از پیش قیمت نفت برنامههایی تدوین گردد. چرا که برخی تحلیلگران افت قیمت نفت به مرز 60 دلار را هم پیشبینی میکنند. در این میان باید در جهت استفاده از ظرفیت اوپک تلاش شود. افزایش صادرات و فروش نفت نیز یک راهکار دیگر است. در حالی که قیمت نفت کاهش یافته است باید در جهت افزایش بیشتر صادرات نفت تلاش کرد و بدین وسیله کاهش قیمتها را جبران نمود.
اما مسئله مهم دیگری نیز در این زمینه مطرح است. اکنون دولت در حال تدوین و نگارش بودجه سال 94 است. مسلماً امسال تجربه خوبی برای مسئولان کشور بوده است که زیاده از حد روی قیمت نفت حساب باز نکنند. سقوط 25 درصدی قیمت نفت طی تنها سه ماه این نکته را گوشزد میکند که نفت کالای مطمئنی نیست که مبنای بودجه یک کشور قرار گیرد. اکنون که ما ناچاریم از درآمدهای نفتی استفاده کنیم و دولت محل درآمدی مهم دیگری ندارد باید به گونهای عمل شود که حرکت زیگ زاگی قیمت نفت در اقتصاد کشور تأثیرگذار نباشد. به عبارت دیگر لازم است قیمتی که مبنای تدوین بودجه قرار میگیرد حتی از پیشبینی حداقلی کارشناسان و متخصصان بازار انرژی چندین دلار کمتر باشد تا مشکلی که امروز با آن روبرو هستیم گریبان کشور را نگیرد.
انتهای پیام/