به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، محمد صادق کوشکی فارغ‌التحصیل دکتری اندیشه سیاسی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات  فرهنگی و هم اکنون استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی  دانشگاه تهران است.

مبانی سیاست مطلوب در قرآن کریم، هویت در ایران امروز، هویت و الگو، سبک زندگی به روایت انقلاب اسلامی از جمله کتاب‌هایی است که تاکنون از وی به چاپ رسیده است.

تسنیم: آقای کوشکی، عاشورا چه تاثیری بر تاریخ گذاشته که همچنان ارتعاش این واقعه در تاریخ حضور دارد، اساساً تاریخ پس از روز 10 محرم سال 61 هجری چه تفاوتی با قبل از آن دارد؟

محمد صادق کوشکی: واقعه عاشورا و شهادت حضرت اباعبدالله و 72 تن از یارانشان به تعبیری تفکیکی در تاریخ ایجاد کرده با اینکه حوادث مشابهی به پیامبر اکرم(ص) و ائمه قبل ازامام حسین(ع) اتفاق افتاده است؛ اما عاشورا تاریخ را به دو قسمت قبل و بعد از خود تبدیل کرده است.

بعد از واقعه عاشورا انسان‌ها برای مشخص شدن حق و باطل برایشان الگویی ثابت وجود دارد؛ در واقعه عاشورا از همه قشری و از هر سنی در هر دو جبهه حق و باطل وجود داشتند به این ترتیب تکلیف انسان‌ها از هر نوع و سنی مشخص شده است. یعنی برای مردم نمونه‌ها و الگوهایی در واقعه وجود دارد که هر لحظه با مراجعه به رفتار آن‌ها شرایط خود را در شرایط فعلی ارزیابی کنند.

یعنی اینکه تا پایان تاریخ شاخص و الگوی ثابتی وجود دارد که به انسان‌ها می‌گوید در کجای تاریخ و در چه موضعی از حق و باطل  ایستاده‌اند.

تسنیم: عاشورا به نوعی شناسنامه شیعه در طول تاریخ بوده است، این مسئله جدا از روح حماسی، چه تاثیری در بعد فردی بر روی شیعیان و معتقدان به این حادثه عظیم گذاشته است؟

محمد صادق کوشکی: هویت شیعه در طول تاریخ مدیون عاشورا و آرمان‌خواهی آن است. عاشورا به شیعیان آرمان‌خواهی و مبارزه با ظلم را در هر زمان و مکانی  آموخته است؛ شیعیان از واقعه عاشورا یاد گرفته‌اند که به وضعیت نامطلوب موجود تن در ندهند.

شیعیان مؤمن همیشه در طول تاریخ عدالت خواه بوده ‌و با جبهه ظلم مبارزه کرده اند، از سوئی از اندک بودن خود هم بر مبنای آیه "کم من فئه قلیله غلبت من فئه کثیره "ترسی نداشته‌اند. این در حالی است که سایر فرق اسلامی که از نعمت حادثه عاشورا به نوعی محروم بوده‌اند چنین ویژگی نداشته‌اند.

این تأثیرپذیری در نهایت در تاریخ معاصر به انقلاب اسلامی رسیده و عاشورا در تاریخ معاصر ایران سبب به‌وجود آمدن انقلاب اسلامی شده که شاکله‌اش بر مبنای عاشورا بوده است.

تسنیم: حرکت امام حسین (ع) به همراه کاروان خود از مدینه به مکه و سپس به کربلا یک حرکت منحصر به فرد در طول تاریخ بوده است. فلسفه حضور اهل بیت  امام حسین(ع) در این حرکت به همراه حضرت سیدالشهدا(ع) چه بوده است؟

محمد صادق کوشکی: در واقعه عاشورا امام حسین (ع) به همراه خانواده خود حضور دارد و این خود دارای معانی و ابعاد گوناگونی است. یعنی یک خانواده برای هدف مقدس با آگاهی از ابعاد ماجرا به نتیجه‌ای واحد و یک وحدت نظر می‌رسند و در این مسیر ثابت قدم می‌مانند و شهید می شوند؛ این مسئله بسیار مهمی است که یک خانواده به یک همفکری مقدس برسد و در یک مسیر مشخص در راه الهی به شهادت و یا اسارت برسند.

اینکه یک فرد به تنهایی ‌در جبهه حق نقش آفرینی کند، عملی بسیار ارزشمند است اما سابق نداشته ‌که یک خانواده همه چیز خود را در راه حق فدا کنند و این مسئله در طول تاریخ هم تکرار نمی‌شود.

تسنیم: در بحث عاشورا بدون شک نمی‌توان از نقش هیئات مذهبی که به نوعی وظیفه اقامه عزای حضرت اباعبدالله را دارند به سادگی عبور کرد. چه ویژگی‌هایی باید در این مجموعه ‌وجود داشته باشد تا تأثیر گذاری این نهادهای مهم مردمی را افزایش دهد؟

محمد صادق کوشکی: هیئت‌های مذهبی و مجموعه افراد حاضر در آن هرچه قدر عملکرد و رفتارشان به سالار شهیدان نزدیک تر باشد سبب اعتلای بیشتر نام اهل بیت (ع) در جهان می‌شوند، رفتار کسانی که مهر دوستی اهل بیت(ع) را بر پیشانی دارند بسیار مهم است این افراد باید مراقب باشند که رفتارشان می‌تواند سبب ترویج مکتب اهل بیت(ع) باشند، باید در همین مسیر قدم بردارند. همچنانکه امام صادق (ع) می‌فرمایند:"إنَّکمْ قَدْ نُسِبْتُمْ إلَینا کونُوا لَنا زَیْناً وَ لا تَکونُوا عَلَیْنا شَیْناً"

تسنیم: عزاداری امام حسین(ع) در عاشورای هرسال عظمت و شکوهش بیشتر از گذشته می‌شود و رسما به یک مراسم جهانی تبدیل شده است. این چه ظرفیتی است که عاشورا دارد و می‌تواند چنین وحدتی را ایجاد کند؟

محمد صادق کوشکی: قطعاً همینطور است شما به مراسم پیاده روی اربعین در عراق نگاه کنید هرسال شلوغ تر از سل قبل می‌شود درحال حاضر پیاده روی اربعین تبدیل به یک همایش جهانی است؛ قطعا این جهانی‌شدن این پیام را دارد که عاشورا می‌تواند یک هویت جهانی ایجاد کند. این مسئله از کانادا و استرالیا تا ایران وعراق صحت دارد، عاشورا به قدری ظرفیت دارد که می‌تواند همه مردم جهان را از هر قوم، نژاد و از هر رنگ و مذهبی متحد کند عاشورا این قابلیت را دارد که همه بشر را متحد کند.

تسنیم: آقای کوشکی متاسفانه در بحث عزاداری امام حسین(ع)، بعضاً دچار مسائلی هستیم که تاحدی سبب ایجاد حاشیه‌هایی در بعد جهانی شده و سبب می شوند چهره‌ای خشن از تشیع ارائه شود، به نظر شما این حرکت می‌تواند به صورت دینی توجیه شود؟

محمد صادق کوشکی: بنده در قسمتی از گفت‌وگو عرض کردم که امام صادق (ع) تاکید دارند شیعیان باید مایه زینت اهل بیت(ع) باشند پس براساس فرموده امام صادق (ع) هر عملی که سبب وهن مکتب اهل بیت (ع)باشد، قطعا نباید انجام شود.

در بحث قمه‌زنی با اندکی تأمل می‌توان به نتایج قابل تاملی دست یافت. یک مسئله مهم این است که آیا این مسئله در مرام و مسلک امام حسین (ع) وجود داشته است؟ باید به این سؤال پاسخ دهیم که آیا راه رفتن بر روی شیشه و ذغال گداخته در مراسم اهل بیت (ع) جایی داشته است، آیا اهل بیت(ع) خسارت زدن به بدن راجایز می‌دانسته‌اند یا خیر؟ برای پاسخ به این سئوالات می‌توانیم به سیره ائمه اطهار مراجعه کنیم که بهترین الگو در هر زمانی برای بشریت بوده‌اند.

انتهای پیام/ آ