به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، شاید همین راهپلههای مارپیچ که از آن رد میشوی خودش نشان دهنده یک پیچیدگی در معماری این عمارت باشد، عمارتی با شکوه از دوران درخشش صفویه در اصفهان که تنها از خود، نقاشیهای بیرمق و بعضا رنگ و رو رفته گل و بوته، شاخ و برگ، وحوش و پرندگان و البته گچ بریهای زیبا به شکل انواع جام در اتاقها و دیوارها به یادگار گذاشته است.
سازهای که روزگاری شکوه بینظیر عمارتی باشکوه را در نقش جهان روایت میکرده، سالهاست که خود را دربند داربستهایی میبیند که به سان میلههای زندان در بند ترمیم قرار گرفته تا کمتر گردشگر و عکاسی عالیقاپوی واقعی و بدون داربست را در آلبوم خاطراتش نگهداری کند.
کار نیمه تمام ایتالیاییها
دغدغه مرمت کاخ عالیقاپو که با 16 ستون چوبی در ردیف یکی از آثار منحصر به فرد ایران قرار میگیرد، به بیش از 3 دهه قبل بر میگردد که کارشناسان ایتالیایی کار مرمت ستونهای چوبی عالیقاپو آغاز کردند ولی این اقدام به دلیل تحولات سیاسی کشور نیمه کاره رها شد.
یک دهه زندگی عمارت با داربستها
ناصر طاهری، معاون ادارهکل میراث فرهنگی اصفهان میهمانی یک دههای داربستها بر عمارت عالیقاپو را رد کرده و به تسنیم گفت: اینکه 10 سال داربست در ایوان عالیقاپو برای مرمت در ایوان عالیقاپو نصب بوده را رد میکنیم زیرا وجود داربستها به 10 سال نمیرسد.
این در حالی است که فریبا خطابخش، سرپرست پایگاه نقش جهان وجود داربستها در ایوان عالیقاپو را در یک دهه تائید کرد.
داربستهایی که خود بار اضافه است
طاهری، معاون ادارهکل میراث فرهنگی اصفهان پیرامون انتقادات مطرح شده درباره تأثیرات سوء داربستهای فلزی بر این سازه با رد نظر برخی کارشناسان میراث فرهنگی مبنی بر اینکه وجود داربست در طولانی مدت خود به بنا آسیب میرساند، افزود: داربستها هیچ آسیبی به بنا نمیرساند و از آن محافظت میکند.
از سوی دیگر حسین مقصودی، کارشناس میراث فرهنگی و بناهای تاریخی درباره وجود داربست در یک دهه به تسنیم گفت: بالاخره وجود این داربستها بیتاثیر نیست و از نظر وزن ایستا که داربستها بر بنا میتواند تحمیل کند، این موضوع تاثیرات منفی خود را دارد. از طرفی اگر ایمنیهای لازم را در نظر گرفته باشند و سرلولهها روی تخته قرار گرفته باشد، به آن صورت آسیب نمیرساند، هرچند که مهمتر از همه، این است که مرمتگرها بتوانند با این وقت طولانی کار صحیح را انجام دهند.
تنگنای حصار فلزی با نبود اعتبار در سالهای گذشته
اما معاون ادارهکل میراث فرهنگی اصفهان در حالی از پایان مرمت ایوان عالیقاپو در آینده نه چندان دور به تسنیم خبر میدهد که به گفته مدیر امور بینالملل میراث فرهنگی اصفهان نبود اعتبار سبب ماندگاری این حصار فلزی به عنوان تنپوش بزرگترین سازه چوبی کشور شده است.
طاهری با اشاره به وضعیت مرمت عالیقاپوی اصفهان اظهار کرد: این مرمت شامل کف ستون، و تزئینات سقف دوپوش بوده و بر اساس برآوردی صورت گرفته، حدود 1.5 میلیارد تومان برای تکمیل آن مورد نیاز است.
2 سال هیچ اعتباری برای ایوان عالیقاپو داده نشد
سرپرست پایگاه نقش جهان نیز در پاسخ به دلیل طولانی شدن زمان مرمت ایوان عالیقاپو گفت: طولانی شدن مدت زمان مرمت، به دلیل اعتبار بوده چون کارشناسان و پیمانکاران مجرب به اعتبار نیاز داشتهاند اما متاسفانه از 2 سال پیش، اعتباری در این زمینه تأمین نشده بود و 2 سال، مجموعه میدان نه اعتبار استانی و نه اعتبار ملی نداشت تا روی آن کار شود و این بودجهها تنها بودجههایی برای حفاظت از آن بوده است.
مرمت ایوان عالیقاپو به زودی پایان مییابد
از سوی دیگر شهرام امیری، مدیر امور بینالملل ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان با اشاره به مرمت ایوان عالیقاپو و طولانی بودن مدت مرمت در این چند سال به تسنیم گفت: در حال حاضر مرحله سوم مرمت ایوان عالیقاپو آغاز شده و اگر مشکل خاصی در تامین اعتبار اتفاق نیفتد، این پروژه به زودی پایان مییابد.
وی با اشاره به اعتبارات مرمت این بنای تاریخی افزود: تا کنون اعتبارات خوبی به آن تزریق شده و امیدوار هستیم که این روند ادامه پیدا کند، عالیقاپو در 3 مرحله انجام شده و هر مرحله نیز بار دیگر در 3 نوبت اجرا میشود.
فاز سوم از 3 هفته پیش آغاز شده است
امیری بیان کرد: مرحله نخست و دوم آن تمام شده و داربستها که از سمت شمال میدان آغاز شده بود، در حال حاضر جمعآوری شده و در جنوب میدان قرار دارد. البته مرحله سوم آن سال گذشته به دلیل نبود بودجه برای مدتی متوقف شد ولی هماکنون 2 هفته است که فاز سوم آن شروع شده است.
مدیر امور بینالملل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان درباره معضلاتی که در طولانی بودن این پروژه وجود داشته، تصریح کرد: در بحث مرمت عالیقاپو در عین اینکه یکی از معضلات، کمبود اعتبار به شمار میرفته و نمیتوان آن را نادیده گرفت، باید به این نکته نیز توجه داشت که عالیقاپو بزرگترین سازه تاریخی کشور بوده که چوبی است.
وی خاطرنشان کرد: درست است که در سالهای گذشته اعتبار در این زمینه نبوده اما بحث مرمت پیچیدگیها و ظرافتهای خودش را دارد و این پروژه ظرافتهای خاص خودش را دارد.
کجی بخشی از ایوان عالیقاپو مرتفع شد
در سالهای گذشته، بخشی از ایوان عالیقاپو کج شده بود که این مسئله سبب اعتراض کارشناسان و دوستداران میراث فرهنگی شد. امیری در اینباره پاسخ داد: در دهه گذشته در ستونهای ردیف آخر استحکام بخشی شده بود اما ردیف سمت میدان اصلا استحکامبخشی نشده بود و این مسئله سبب کج شدن ایوان در سالهای گذشته شده و این احتمال وجود داشت که ایوان هر لحظه فرو بریزد و از آن هنگام عملیات استحکامبخشی ستونها شروع شد که کار ظریف و پیچیدهای بود.
وی اظهار کرد: برای مرمت تمام ستونها از جای خودش یک به یک در آمد و جک زیر ایوان زده شد و به طور مجدد این ستونها پس از استحکامبخشی، نصب شده و کار مرمت را یکی از مرمت کاران قدیمی اصفهان که 3 نسل است مرمت بناهای تاریخی را انجام میدهد، در دست دارد.
کار مرمت ایوان عالیقاپو به کندی پیش میرود
وی با تأیید اینکه کار مرمت ایوان عالیقاپوی اصفهان به کندی پیش میرود، گفت: در ادامه کار مرمت 2 بحث دیگر هم پیش آمد که آن کف ایوان بوده و از 50 سال پیش مورد رسیدگی قرار نگرفته بود زیرا بسیاری از مکانهای آن از زمان صفویه به بعد حتی مرمت نداشت. تفاوت ایوان عالیقاپو با چهلستون این است که از سطح زمین فاصله داشته و در طبقه سوم قرار دارد، به همین دلیل تصمیم گرفته شد عملیات کف ایوان انجام شود که وجود گردشگران کار را به کندی پیش برد.
امیری افزود: مرحله سوم مرمت، شامل سقف ایوان بوده که با استفاده از هنر معرق تزئین شده و هزاران قطعه چوبی صورت گرفت اما متاسفانه در 50 سال گذشته به جای آنکه مرمت کنند، در آن از تخته استفاده کرده بودند و از آنجایی که چوب یکی ناپایدارترین عناصر بوده و گریز ناپذیر است، عمر مفید این چوبها از 400 سال به بعد به پایان میرسد. همزمان با مرمت ستون کففرش و سقف، مرمت ایوان نیز آغاز شد زیرا سقف بیش از 60 سال است که مرمت نشده بود.
مرمتهای قبلی از یک دهه پیش نیاز به بازسازی مجدد دارند
از سوی دیگر وجود یک دهه داربست و توقف کار خود ممکن است به بنا آسیب برساند و حتی مرمتهایی که در این 10 سال بر روی آن صورت گرفته، بر اثر آلودگی هوا و گرمی و سردی هوا بار دیگر به مرمت نیاز دارد که مقصودی، کارشناس میراث فرهنگی نیز این نکته را تائید کرد.
وی در این رابطه گفت: یک دهه برای کار مرمتی نیاز به یک مرمت اضافه دارد چون یک دهه از مرمت قبلی گذشته و بحث دیگر این است که چقدر این مرمتها اصولی است.
این کارشناس معتقد است در کنار کمبود اعتبار که یکی از مشکلات مورد توجه میراث فرهنگی بوده که همیشه از آن سخن میگوید، پیچیدگی کار و دید اقتصادی پیمانکار به پروژه نیز عاملی است که میتواند در کندی کار تاثیرگذار باشد و مسئولان مربوطه باید به این نکته توجه لازم را داشته باشند.
اگر چه با توجه به نظرات امیری، مسئول امور بینالملل میراث فرهنگی اصفهان، مقصودی، کارشناس میراث فرهنگی درباره داربستها نظر دیگری دارد و معتقد است لزومی ندارد که برای مرمت، تمام ایوان اسیر داربستها باشد.
وی در این باره به تسنیم گفت: پیمانکار میتوانست قسمتی از ایوان را داربست نصب کند و هنگامی که بخشی از مرمتها به پایان رسید، داربستها را باز کند و در محل دیگر بگذارد و ادامه مرمت را انجام دهد.
اختلاف نظر در زمان بازگشایی داربستها!
اگر چه مسئولان میراث فرهنگی در گفتوگوهای خود به صراحت اعلام کردهاند که داربستها با اعتباری که به آن تعلق گرفته سال آینده باز میشود، اما در زمان دقیق آن بین نظر معاون ادارهکل میراث فرهنگی اصفهان و سرپرست پایگاه نقش جهان اختلاف نظر وجود دارد.
طاهری درباره زمان باز شدن داربستها از این ایوان به تسنیم گفت: در صورت تزریق اعتبار و پیگیری مرمتها، داربستها خرداد ماه سال 94 باز میشود.
این در حالی است که خطابخش، سرپرست پایگاه نقش جهان در این باره تصریح کرد: تا عید نوروز داربستهای قسمت پیشانی و جلوی ضلع شرقی ایوان جمع میشود، اما سمت ضلع جنوبی هنوز ستونها مرمت نشده و بعد از فروردین، با یک قرارداد جدید در صورت تأمین اعتبارات این کار صورت گرفته و تا پایان تیر نیز این قسمت جمع میشود.
وی افزود: مرمت، تزئینات و نقاشی ضلع غربی مرحله بعدی بوده که پس از آن صورت میگیرد که تا "شهریور" به صورت کامل، تمام داربستها جمع میشود.
به هر حال داربستهای عالیقاپو سالهاست که تنپوشی آهنی بر روی این عمارت بینظیر شده و چند سالی است زیبایی و شکوه سازههای عصر صفوی را از آن گرفته به دور از اختلاف نظرها و گمانههای مختلف، بیش از هر چیزی، ضرورت به پایان رسیدن این بنای باشکوه امروز احساس میشود.
از آن که میزان ورود گردشگران به کشور و در اصفهان نسبت به سالهای گذشته با افزایش روبرو بوده، محبوس ماندن چنین بنای تاریخی و زیبایی، در شأن اصفهان و میدان نقش جهان نیست.
انتهای پیام/