به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، به نقل از مرکز خبر حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین رضا مختاری به تبیین فعالیت‌های مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه پرداخت و اظهارداشت: فرهنگ شیعه از آغاز، خاستگاه دانش، فرزانگی، بالندگی و همواره کانون تولید و نشر علم، آموزه‌های وحیانی و مهد تربیت فرهیختگان برجسته عرصه‌های علم، عمل و دفاع از حریم اسلام بوده است.

وی افزود: دانشمندان این مکتب در پایه گذاری فرهنگ و تمدن اسلامی نقش بسزایی داشته و پیشرفت بسیاری از علوم مرهون کوشش و تلاش آنهاست؛ اما متاسفانه ابعاد گوناگون این نقش آفرینی و تأثیرگذاری به دلائل گوناگون مجهول مانده و به خوبی تبیین نشده است.

مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه تصریح کرد: از سوی دیگر، برای کاستن از عظمت این فرهنگ گران سنگ و درهم شکستن آن؛ به ویژه پس از انقلاب اسلامی ایران، دشمنان تلاش گسترده‌ای را آغاز کردند، بدین جهت با توجه به توسعه علوم و فناوری اطلاعات و تکامل روز افزون دانش، و از میان رفتن مرزهای اجتماعی و فرهنگی، نیاز به پژوهش و نگرش عمیق، گسترده، کارساز و ناظر به همه ابعاد پیشینه تشیع و میراث مکتوب دانشمندان آن، از سال‌ها پیش به خوبی احساس شد و از این رو در سال 1385 مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه در حوزه علمیه قم بنیان نهاده شد.

محقق و پژوهشگر حوزوی به اهداف این مؤسسه اشاره کرد و گفت: توسعه، توانمند سازی و ارتقای سطح دانش و پژوهش در زمینه علوم و فنون ترجمه، تاریخ علم، فهارس و کتاب‌شناسی، نسخه‌شناسی و فهرست نویسی و زمینه سازی مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی مرتبط با آن در حوزه معارف شیعی و رفع نیازهای پژوهشی شیعه‌شناسی و همچنین شناخت دقیق و درست منابع حدیثی و روایی مذهب تشیع و بیان صحت و سقم و میزان ارزش و اعتبار آن‌ها از اهداف راه اندازی این مؤسسه پژوهشی بوده است.

مختاری بیان کرد: معرفی دقیق و همه جانبه عالمان، بزرگان و مؤلفان مذهب شیعه، معرفی دقیق و همه جانبه آثار مکتوب شیعه به خصوص در پنج سده نخست هجری و تبیین صحیح و عالمانه پیشینه علمی و فرهنگی مذهب ناب شیعه و پاسخ به شبهات و نقد‌ها در این زمینه از دیگر اهداف ما بوده است.

وی خاطرنشان کرد: اساسی‌ترین و کارآمد‌ترین طرح پژوهشی مؤسسه، تدوین دانشنامه آثار شیعه (تاریخ التراث الشیعی) به زبان‌های فارسی و عربی است که در حدود 40 جلد رحلی دانشنامه‌ای و در مجموع حدود 30 هزار صفحه تدوین و منتشر می‌شود.

مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه تصریح کرد: این دانشنامه مشتمل بر معرفی دقیق و همه جانبه آثار مکتوب شیعه امامیه و مؤلفان آنهاست و در معرفی آثار مهم، نکاتی همچون نام دقیق و کامل اثر، نام‌هایی که به آن شهرت یافته است.

محقق و پژوهشگر حوزوی تأکید کرد: این دانشنامه، مؤلف محور است؛ نه کتاب محور و هر مدخل آن نام یکی از مؤلفان شیعی است و در آغاز مدخل، سرگذشت جامع، فشرده، دقیق، استوار، متقن و مستند مؤلف بر پایه منابع معتبر درج می‌شود.

مختاری یکی دیگر از فعالیت‌های این مؤسسه را معرفی بزرگان شیعه در قالب کتاب‌های تک جلدی عنوان کرد و افزود: دانشوران بزرگی در طول تاریخ شیعه در حفظ و پاسداری از حریم فرهنگ تشیع و گسترش آن نقش اساسی داشته‌اند که از میان آنان، بیش از یکصدتن که برجسته‌ترین و اثرگذار‌ترین بوده‌اند انتخاب شده و سرگذشت، آرا و اندیشه‌ها، آثار علمی، فعالیت‌های اجتماعی و سایر امورمربوط به سرگذشت هرکدام در یک جلد مستقل و در حدود 600 تا 1000 صفحه تألیف و منتشر می‌شود.

وی مؤسوعة إجازات الشیعه را یکی از آثار در دست تهیه این مؤسسه دانست و گفت: این مؤسسه به منظور نشان دادن اهتمام شیعه به حدیث و اسناد درست و برای بهره برداری فراوان از این گنجینه عظیم در دانشنامه آثار شیعه و بزرگان، اجازات علمای شیعه را به ترتیب تاریخ وفات مجیزین، مرتب و پس از تحقیق انتقادی در حدود بیست جلد منتشر می‌کند.

مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه به تبیین طرح «علماءالشیعه و روات‌ها فی مصادر أهل السنّة» اشاره کرد و اظهار داشت: در این طرح که بسیار گسترده، مفید و کارآمد است، اطلاعاتی را راجع به شخصیت‌ها، راویان و آثار شیعه که در کتب اهل سنت وجود داشته و در آثار امامیه نیامده است از منابع عمده آنان استخراج، تبویب، دسته بندی، تصحیح و منتشر خواهیم کرد؛ همچنین در این کتاب اشتباهات و مطالب ناروای این منابع تصحیح و با دلیل و برهان پاسخ داده می‌شود.

محقق و پژوهشگر حوزوی به طرح «تحقیق أعیان الشیعه» اشاره کرد و گفت: بزرگ‌ترین کتاب در تراجم و سرگذشت عالمان، راویان و شخصیت‌های شیعه کتاب «أعیان الشیعه» تألیف علامه مصلح سید محسن امین عاملی است که در چاپ‌های رایج و اخیر آن نواقص زیاد و حدود 10 هزار خطای چاپی و شبه‌چاپی وجود دارد که مؤسسه در این طرح اشعار و کلمات مشکل را اعراب‌گذاری و مطالب منقول را تخریج و اشتباهات آن را تصحیح  می‌کند.

مختاری افزود: طبیعی است به دلیل گستردگی کار، سامان یافتن این تحقیق سال‌ها به طول خواهد انجامید.

وی تألیف، تحقیق و ترجمه کتب تراجم را یکی دیگر از فعالیت‌های این مؤسسه دانست و خاطرنشان کرد: بسیاری از آثاری که علمای ما در زمینه تراجم پدید آورده‌اند، یا همچنان به چاپ نرسیده مانند کتب الحصون المنیعة، آینه حق نما، شذورالعقیان، و أوراق الذهب و یا اگر کتبی مانند: الدرجات الرفیعه و سلافة العصر منتشر شده‌اند، تحقیقی شایسته نداشته‌اند که از این رو، این مؤسسه تحقیق آثار علمای شیعه و به خصوص سرگذشت عالمان شبه قاره را در دستور کار خود قرار داده است.

مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه بیان کرد: تألیف کتاب‌هایی در سرگذشت آن دسته از علمای شیعه که به هردلیل مشمول طرح «بزرگان شیعه» نیستند نیز در دستور کار مؤسسه قرار دارد که از این گروه تاکنون کتاب الشیخ حبیب آل مهاجر العاملی، رنج و ایثار، احوال و آثار علامه شیخ محمدباقر محمودی؛ سرگذشت آیت اللـه حاج میرزا ابوالحسن انگجی؛ تبیان صادق و سرگذشت آیت اللـه میرزا صادق آقا تبریزی منتشر شده است.

مختاری به نشریۀ مؤسسه نیز اشاره کرد و گفت: دوفصلنامه «کتاب شیعه» به زبان فارسی بوده و بسیاری از مباحث آثار شیعه، در آن مجال نشر یافته و همچنین پاره‌ای از مدخلهای دانشنامه پیش از نشر در این نشریه منتشر و سپس به صورت کامل‌تر در دانشنامه چاپ خواهد شد. تاکنون از کتاب شیعه پنج شماره منتشر شده است.

مدیر مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه در ادامه به اهمیت اطلاع رسانی پرداخت و خاطرنشان کرد: اهمیت اطلاع رسانی مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه را بر آن داشت تا پایگاه اطلاع رسانی «ألاثر» به نشانی اینترنتی www. al-athar. ir را به منظور ارتباط و تبادل اطلاعات با مراکز علمی، فرهنگی و پژوهشگران و علاقه مندان راه اندازی کند.

وی با اشاره به اینکه با حدود 50 محقق خارج از مؤسسه و حدود 20 محقق در خود مؤسسه مشغول به فعالیت هستیم، گفت: علاوه بر پژوهشگران داخلی، تعدادی از محققان حوزوی و دانشگاهی غیرایرانی مقیم کشورهای لبنان، عراق، بحرین و عربستان با این مؤسسه همکاری داشته و نیازهای علمی و پژوهشی را در دیگر کشور‌ها برآورده می‌سازند.

انتهای پیام/ آ