اگر شما فکر می کنید محصولات شرکتهای غذایی خطوط هوایی زیادی شیرین است و یا اشتها را کور می کند، لزوما اشکال از آنها نیست. اساسا شما حس طبیعی از مزه ها را در دروازه خروج فرودگاه جا می گذارید. وقتی شما سوار هواپیما می شوید و هزاران متر به سمت بالا صعود می کنید، طعم همه چیز از یک پسته گرفته تا یک دانه برنج به صورت های گوناگونی تغییر می کند. اما چرا؟
در ارتفاع چند هزار متری، دو حس چشایی و بویایی اولین چیزهایی هستند که ناپدید می شوند. طعم، ترکیبی از این دو حس است و درک ما از طعم شوری و شیرینی در زمانی که درون یک کابین هواپیما هستیم، محدود می شود. «چارلز اسپنس» مدرس روانشناسی تجربی در دانشگاه آکسفورد می گوید: «غذا و نوشیدنی در هوا نسبت به روی زمین واقعا مزه متفاوتی دارد. دلایل زیادی برای این پدیده وجود دارد: نبود رطوبت، فشار کمتر هوا و صدای هواپیما».
خشکی و فشار پایین
هنگامی که درون یک هواپیما قدم می گذارید، هوای درون کابین ابتدا احساس بویایی تان را تحت تاثیر قرار می دهد. سپس با زیاد شدن ارتفاع هواپیما، فشار هوا می افتد و سطح رطوبت درون کابین کاهش می یابد. در ارتفاع حدود 9 کیلومتری (30000 فوتی)، رطوبت داخل کابین به کمتر از 12 درصد می رسد که از رطوبت اغلب صحراها نیز کمتر است.
بر اساس مطالعاتی که توسط موسسه «فرانهوفر» آلمان به سفارش شرکت هواپیمایی لوفتانزای این کشور انجام شده، ترکیب خشکی و فشار کمتر هوا حساسیت غده های چشایی شما را حدود 30 درصد کاهش می دهد. برای بررسی این پدیده، محققان یک آزمایشگاه ویژه را در شرایطی به کار گرفتند که رطوبت را از هوا می مکید، فشار هوا را مشابه ارتفاع 10.6 کیلومتری (35000 فوتی) کاهش می داد و در عین حال صداهایی مانند هواپیما را ساطع می کرد. این آزمایشگاه حتی برای شبیه سازی دقیق تر وضعیت صرف وعده غذایی در هواپیما، صندلی ها را نیز دچار لرزش می کرد.
جالب است که این مطالعه نشان داد که ما تنها دو حس شوری و شیرینی را در شرایط پرواز از دست می دهیم. ترشی، تلخی و سایر طعم ها تقریبا بدون تغییر باقی ماند. اما این تغییر تنها مربوط به غده های چشایی نیست، حدود 80 درصد از تصوری که افراد راجع به مزه دارند، در حقیقت از بو ناشی می شود. ما برای بویایی نیاز داریم که موکوس بینی مان تبخیر شود، اما در یک کابین دارای هوای خشک، گیرنده های بویایی به درستی عمل نمی کنند و اثر این اتفاق در بی مزه شدن غذاها خود را نشان می دهد. نتیجه این تحقیق این بود که خطوط هوایی بایستی با نمک دار کردن و فلفل دار کردن غذاها بیش از حالتی که در رستوران های روی زمین انجام می گیرد، غذاهای خود را ارائه دهند.
در حالی که ممکن است شما تا اینجای متن تصور کرده باشید که طعم غذا تنها از دهان و بینی شما ناشی می شود، اما جالب است بدانید که روانشناسان امروزه دریافته اند که گوش های شما نیز می توانند در این موضوع نقش آفرین باشند. یک مطالعه نشان داد افرادِ در حال گوش دادن به صدا های بلند پس زمینه، غذاها را کم نمک تر و کم شیرینی تر از حالت عادی حس می کنند. علاوه بر آن، برای کسانی که با صداهای بلند احاطه شده بودند، به طور غیر منتظره ای غذا ترد تر به نظر می رسید. صدای بلند پس زمینه هواپیما که حدود 85 دسی بل است، همه مزه ها را به یک اندازه تحت تاثیر قرار نمی دهد. برای مثال، چاشنی هایی مانند هل، آبلیمو و فلفل کاری در آسمان مزه ای شدیدتر و تندتر از نمک و یا شکر دارند.(در مقایسه با شرایط روی زمین)
دستور پخت های تولید انبوه
برای یکسان سازی مزه غذاها در پرواز نسبت به روی زمین، تنها شرایط درون کابین نیست که باید در نظر گرفته شود. تهیه و سرو غذاهای خوشمزه برای چند صد نفر در بالای ابرها، یک کار آسان به شمار نمی رود. به دلیل رعایت استانداردهای ایمنی غذایی، تمام غذاهای یک پرواز باید روی زمین پخته شود. جایی که غذا پخته، خنک، یخچالی و بسته بندی شده، روی کیفیت غذای سرو شده تاثیر می گذارد. برای بازگرمایش غذا درون هواپیما، به دلایل ایمنی، تقریبا تمام خطوط هوایی از اجاق های بادی استفاده می کنند که هوای داغ و خشک را روی غذا می وزد. استفاده از مایکروویوها و شعله های باز در پرواز مجاز نیست.
خطوط هوایی در حال حاضر سرگرم امتحان شیوه هایی برای پخت و بسته بندی و بازگرمایش غذاها هستند که کمترین اثر را بر روی مزه آن ها داشته باشد. این شرکت ها، همچنین آزمایشاتی را با امتحان کردن غذاها در محیط های تحت فشار و یا روی فضاپیماهای واقعی آغاز کرده اند تا چیزی که مسافران تجربه می کنند را باز تولید کنند. هر چند این تحقیقات و آزمایشات در مراحل ابتدایی خود قرار دارند، اما شاید در آینده با شرایطی مواجه شویم که غذاها در پرواز، به همان اندازه که روی زمین خوشمزه اند، در دهان مان مزه کنند.