خبرگزاری تسنیم میزدگردی را با موضوع "بررسی تحولات عراق و چشم انداز آن در سایه حضور داعش" با حضور محمد علی مهتدی و حمید رضا کرمی دو تن از کارشناسان مسائل منطقه و عراق برگزار کرد.
مهتدی در این میزگرد اهداف آمریکا از مبارزه با داعش را نابودی کامل آن نمی داند بلکه معتقد است که آمریکاییها خواهان محدود کردن فعالیت این گروهک تکفیری در عراقند.
به عقیده این کارشناس مسائل خاورمیانه، آمریکا، عربستان و ترکیه میخواهند همچنان داعش در سوریه حضور داشته باشد.
مهتدی کار داعش را با آزادسازی موصل در عراق تمام شده میداند و به آزادی موصل خوش بین است. پیش بینی وی این است که ظرف سه یا چهار ماه موصل آزاد میشود.
متن کامل این میزگرد به صورت سوال و جواب در اختیار کاربران قرار میگیرد:
حتی جوانان سُنی هم در مبارزه با داعش به صف نیروهای مردمی پیوستند
تسنیم: دلیل تعلل آمریکاییها در پایان دادن داعش در عراق چیست؟ چرا اقدام جدی انجام نمی دهند؟
ثابت شده است که آمریکایی ها عملیات هوایی میکنند. عملیات زمینی به معنای اعزام پیاده نظام، تفنگداران دریایی و عملیات زمینی توسط آمریکا است؛ امری که کنگره این کشور و افکار عمومی آمریکا اجازه نمیدهد. تا اینجا هم که عملیات هوایی میکنند در پوشش ائتلاف است. اما هرچقدر هم نیروی هوایی موثر باشد که نیست به فرض اینکه موثر باشد در نهایت باید نیروی زمینی پیشروی کند. زیرا این عملیات هوایی است که پوشش لازم برای نیروهای زمینی را فراهم میکنند. اگر با نیروهای هوایی صدجا را هم بزنید تا نیروی زمینی نباشد، موفقیتی صورت نخواهد گرفت.
آمریکایی ها زمانی روی این کار بر پیشمرگه های کُرد حساب باز میکردند بعدا ثابت شد که پیشمرگه ها ضعیفتر از آن هستند که بتوانند کاری بکنند. در حالی که ما شاهد بودیم که نیروهای شیعی با حکم مرجعیت آمادگی خود را اعلام کردند انگیزه بسیار قوی دارند. در شرایط کنونی دوستانی که به این مناطق سفر کرده اند، میگفتند حتی جوانان سنی هم بعد از قتل عامهای داعش در مناطق سنی و الانبار و قتل عام عشیره بونمار به نیروهای مردمی و نیروهای شیعه پیوسته اند.
عملیات هوایی عراقیها بدون هماهنگی با آمریکا صورت میگیرد
این پدیده جالبی است که آمریکایی ها متوجه این نیستند. آمریکایی ها روی هیچ نیروی زمینی نمی توانند حساب باز کنند. نیروهای زمینی عراق نیز نمیپذیرند که عملیات را با ائتلاف هماهنگ کنند. چنین اتاق هماهنگی عملیات وجود ندارد. آنها حتی عملیات هوایی خود را بدون هماهنگی با آمریکا انجام میدهند که اخیرا عملیات هوایی موفقیت آمیزی نیز توسط ارتش عراق صورت میگیرد.
هدف آمریکاییها مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی ایران است
تسنیم: برخی از مقامات آمریکایی میگویند که نابودی داعش سه دهه زمان میبرد. آیا آنها برنامه ای طولانی مدت در عراق و منطقه دارند یا در پی اهدف دیگری هستند؟
برنامه عراق جدا از مناطق دیگر نیست. در کل منطقه هدف مبارزه با نفوذ جمهوری اسلامی است آنها زمانی که آمدند طرح خاورمیانه جدید را اجرا کنند تنها کسی که مانع شد جمهوری اسلامی ایران و هم پیمانانش بود. در جنگ 30 روز لبنان کاندو لیزا رایس وزیر خارجه آمریکا در بیروت بود و صریحا گفت آنچه درحال روی دادن است درد زایمان خاورمیانه جدید است.
مقامات غربی و اسرائیلی گفتند که خاورمیانه نتیجه پیروزی فرانسه و بریطانیای کبیر بر عثمانی است و وزیران خارجه آنها در نقشه ای کشورها را مشخص کردند که ما طبق این طراحی در کشورها هم اقلیت میبینیم و هم اکثریت. ما باید دوباره این موضوع را مهندسی کنیم و تقسیم بکنیم منطقه را به کشورهای کوچک. از عراق هم شروع کردند که عراق به سه کشور کردی، شیعه و سنی تقسیم بشود. اینها در دهه هفتاد میلادی میخواستند برای لبنان این کار را کنند همان طرح کسینجر را منظورم است.
تکفیریها در راستای اجرای برنامه های اسرائیل اقدام میکنند
این تجزیه در لبنان صورت نگرفت. در عراق هم همه تلاش را کردند قرار بود این طرح اجرا شود زیرا اگر کل منطقه دوباره معماری شود و بر اساس کشورهای کوچک و بر اساس تقسیمات فرقه ای ، طایفه ای و عرقی وجود رژیمی به نام اسرائیل با صبغه یهودی قوی تر از همه خواهد بود زیرا این کشورهای کوچک تقسیم شده فرقه ای همیشه با هم درگیر خواهند بود بنابراین اسرائیل قوی تر خواهد بود و از این درگیریها سوء استفاده میکند. وجود تکفیریها در منطقه در این چارچوب معنا میدهد. با سنی های معتدل غیر تکفیری میَشود همکاری کرد اما با تکفیریها به هیچ وجه نمیشود کنار آمد.
محور مقاومت را هلال شیعی نام گذاشته اند و چه بهتر از داعش و النصره و جبهه الاسلام و تکفیریها که شیعه را کافر و قتل آنها را واجب میدانند. ایجاد داعش و بیدار کردن این دیو تکفیری، اندیشه برنارد لویس بود.
طالبان برنامه ای بود که برژنیسکی با همکاری عربستان پیاده کرد
طالبان برنامه ای بود که برژنیسکی پیاده کرد. با همکاری عربستان برنامه ریزی کرد که صدها مدرسه تکفیری در پیشاور دایر کردند که این مدارس که افکار ابن تیمیه و لزوم کشتن شیعه را به آنها آموزش میداد. بعد ارتش پاکستان آنها را تربیت کرد و به افغانستان فرستاد که همه افغانستان به جز مناطق شمالی را گرفتند. در این منطقه نیز بعد از 2006 و شکست اسرئیل از حزب الله بر خلاف آنچه که فکر میکردند که کار حزب الله 5 روزه ساخته است و بعد از آن که حزب الله از بین رفت لبنان را به ناتو میدهند، ارتش آمریکا هم در عراق بود و سوریه نیز بین گاز انبر یعنی ارتش آمریکا از عراق و نیروهای ناتو از لبنان نظام سوریه را نابود کنند یعنی به این ترتیب این هلال شیعی که محور مقاومت نام دارد و بازوهای های ایران در این محور است نابود شود و در انتها نیز به سراغ ایران بیایند.
طرح تشکیل داعش از مدتها پیش و در زمان دیدار رایس با عمرسلیمان کلید خورد
وقتی که اسرائیل شکست خود و قطعنامه 1701 شورای امنیت در ماه اگوست برای آتش بس صادر شد در ماه اکتبر کاندولیزا رایس وزیر خارجه وقت آمریکا به قاهره رفت . وی به جای اینکه با وزیر خارجه این کشوریعنی احمد ابوالغیط دیدار کند درخواست ملاقات با عمر سلیمان رئیس دستگاه اطلاعی مصر، قطر، اردن، امارات و عربستان را مطرح کرد. آنجا تصمیم گرفتند که داعش را درست کنند. تشکیل داعش کار دستگاه اطلاعاتی است نه وزارت خارجه. سال بعد که سال 2007 بود، "رولاند دوماس" وزیر خارجه اسبق فرانسه در یک مصاحبه تلویزیونی گفت که من رفتم لندن و دیدم که در راهروها و لابیها همه جا بحث جذب تکفیریها و آموزش شبه نظامیان است و همه میگفتند میخواهیم اینها را آماده کنیم و به عراق و سوریه بفرستیم. البته قبلا به عراق فرستاده بودند.
بنابراین برنامه ریزی را خانم رایس انجام داده است. قرار بود اینها را آماده کنند. زمانی که انقلابها در جهان عرب در سال 2011 در مصر و تونس آغاز شد، تصمیم گرفتند که این حرکت را در سوریه ایجاد بکنند. همان زمان وال استریت ژورنال مصاحبه ای با بشار اسد کرد و پرسید آیا احتمال میدهید این اتفاقات در کشورهای شما نیز اتفاق بیفتد. وی گفت: ما مشروعیت مقاومت داریم و سیاست خارجی ما بر پایه مقاومت است این اتفاقات در کشورهایی افتاده است که سیاستهایشان را بر اساس چارچوبهای آمریکا تعریف کردند.
نقش شبکه الجزیره قطر در جنگ علیه سوریه
من اسفندماه در قطر بودم و آنجا شاهد بودم الجزیره از جوانان میدان التحریر در قاهره تجلیل می کرد و من ملاحظه کردم که معارضان سوری نیز در این جمع حضور دارند. همه چهره های معارض سوریه در آنجا جمع بودند. همه امکانات اینترنتی و رسانه ای را فراهم کردند که این حرکت را به داخل سوریه ببرند. در ترکیه و اردن دکلهای تقویت موبایل زدند همه امکانات را فراهم کردند که این حرکت را به سوریه ببرند.
داعش برای تغییر هندسه خاورمیانه شکل گرفته است
دستگاههای اطلاعاتی در جلسه رایس در اکتبر 2006 این برنامه ریزی را کردند. داعش مسئله ای منطقه ای است که برای تغییر هندسه خاورمیانه شکل گرفته است. در مقابل پروژه جمهوری اسلامی ایران است که بر اساس مقاومت و وحدت است. پروژه آنها بر اساس حفظ امنیت اسرائیل است و تکه تکه کردند منطقه که این دو پروژه در مقابل هم است. تا الان پروژه آنها هیچ دستاوردی نداشته است بلکه پروژه جمهوری اسلامی ایران در حال پیشرفت است در منطقه است.
یک مفروضاتی را ما بایستی بپذیریم و من دلایل اثباتی زیادی دارم. یکی این که داعش را آمریکا، اسرائیل و عربستان ایجاد کردند. دوم اینکه در پی از بین بردن داعش نیستند و سوم اینکه میخواهند داعش را مهار کنند. و داعشی بعد از گرفتن موصل به سمت شرق یعنی اربیل حرکت کردند. نیم ساعت بعد باید در اربیل میبودند. مرکز شرکتهای نفتی آمریکا در اربیل است. صدها کارشناس آمریکای، سی ای ای در اربیل بودند که قبل از رسیدن داعش اینها فرار کردند.
عملیات آمریکاییها با هدف مهار داعش است نه از بین بردن آن
اگر میگوییم که آمریکا داعش را تربیت کرده به این معنا نیست که تک تک داعش و امرای داعش از آمریکا دستور میگیرد. لذا عملیات را شروع کردند با هدف مهار داعش و نه از بین بردن داعش. بنابراین رفع خطر از اربیل به دلیل عملیات آمریکا صورت نگرفت بلکه فریادهای مسعود بارزانی بود که ایران به دادش رسید هرچند که آمریکایی ها چند عملیات نیز انجام دادند. بنابراین آنها نمیخواهند داعش را از بین ببرند چون حالا حالاها این مرغ باید برای آنها تخم دو زرده بگذارد. داعش برای آمریکا که آن را ایجاد کرده به دلیل فاصله طولانی با منطقه، خطری محسوب نمی شود بلکه این خطر متوجه اروپا است.
ترکیه همچنان از تروریستها حمایت میکند
ترکیه همچنان از تروریستها حمایت میکند و مرزهای آن به روی تروریستها باز است. وزیر خارجه ترکیه رسما اعلام کرد که حیات بومدین برنامه ریز عملیات تروریستی فرانسه دوم ژانویه وارد فرودگاه استانبول شده و از آنجا به سوریه رفته است. چاووش اوغلو زمانی که اومده بود به ایران میگفت که مرزهای ما بسته است و هیچ داعشی از مرزهای ما عبور نمیکند اما ورود حیات بومدین به استانبول اعتراف مقامات ترکیه ای است.
عربستان نیز هدف حمله داعش است
بنابراین در این شرایط کنونی داعش باید باشد. حتی خطری که اروپایی ها از بازگشت تروریستها دارند حتی عربستانی ها که به شدت نگرانند چون داعش اعلام کرده است که عملیات خود را به عربستان میبرد و عملیات اخیر داعش در مرز عربستان نشان داد که این کشور نیز مورد هدف داعش است. اما این کشورها برای ضربه زدن به محور مقاومت و ایران حاضرند حتی سرخود را به دیوار بکوبند وهر فشاری را تحمل کنند تا نفوذ ایران را از بین ببرند یا محدود کنند که تاکنون هم شکست خوردند.
تسنیم: اگر پروند داعش در عراق بسته شود چه تاثیری در ساختار سیاسی عراق دارد وکسانی که از داعش حمایت میکردند چه سرنوشتی دارند؟
در دوره مالکی حمله و انتقاد از وی خیلی زیاد است و می گفتند که شیعه دارد حکومت تکروی میکند و شیعیان به اهل تسنن ظلم میکنند عراق در اختیار ایران است و ایران دخالت می کند. این تبلیغات وسیع خیلی از عشایر سنی را ناراحت و نگران کرده بود چون این تبلیغات را باور میکردند . زمانی که داعش موصل را گرفت و اعلام خلافت کرد خیلی از اهل تسنن از این امر خوشحال بودند که یک دولت سنی تشکیل میشود که میتواند با دولت شیعه مالکی مقابله کند. اما اینک قضیه برعکس است. کُردها که از داعشیها زخم خورده اند و علیه داعش شده اند. بعد از کشتار اهل تسنن قبایل سنی ضد داعش هستند. حتی نمایندگان و شخصیتهای سیاسی سنی برای تثبیت شخصیت خود دنبال این هستند که توان خود را علیه داعش اثبات کنند. بنابراین الان همه علیه داعش هستند در عراق وحدت دارند. مبارزه با داعش محوری برای وحدت در عراق است. چون آمریکا در عراق تضعیف شده است و شکل قبلی را ندارد با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران میتواند وحدت بین مولفه های ملت عراق تقویت شود.
آمریکاییها میخواهند در عراق باشند
تسنیم: به نظر می رسد آمریکاییها قصد دارند در مناطق سنی نشین ارتشی موازی با ارتش عراق تشکیل دهند؟ این امر چه پیامدی برای مردم عراق به همراه دارد؟
آمریکایی ها میخواهند در عراق باشند و برای خود ماموریت تعریف میکنند تا تحت این پوشش در عراق حضور داشته باشند.این مسئله در واقع چارچوب آن احیای شورای بیداری است که در زمان جرج بوش برای مبارزه با القاعده آمریکایی به عشایر پول دادند که یک تعداد برای مبارزه با القاعده مسلح باشند. فعلا وزیر دفاع یک سنی است و ارتش ها متشکل از شیعه و سنی هستند. پیشمرگه ها هم جدا هستند و قاعدتا باید این واحدها با هم بجنگند.
تسنیم: در صورتی که موصل آزاد شود آیا داعش میتواند ادعا کند که در دیرالزور و رقه می تواند به حیات خود ادامه دهد؟
در صورت پاکسازی موصل این احتمال وجود دارد که دیرالزور و الرقه از طریق داعش تقویت بشود. آمریکا، عربستان و ترکیه میخواهند همچنان داعش را در سوریه نگاه دارند.
اگر دیرالزور و رقه که در اختیار داعش است به موصل متصل بشود داعشیها می توانند ادعا کنند که همچنان سرزمین دارند. اولا ارتباط سرزمینی رقه و دیرالزور با موصل در تردید است چرا که در کنترل نیروهای دولتی است.هر کشوری برای خود منافعی دارد و این منافع با کشورهای دیگر تضاد دارد. برخی از کشورهای منطقه سیاست خارجی شان براساس استراتژی آمریکا تعریف شده است. ترکیه درست است عضو ناتو است ولی باید با سیاستهای غرب هماهنگ باشد. اردوغان در خیلی اوقات با سیاستهای آمریکا مخالفت کرده است.
عربستان تمام توان خود را برای مقابله با نفوذ ایران به کار گرفته است
عربستان در دوره بندر بن سلطان به خاطر اینکه بندر 20سال در آمریکا زندگی کرده بود خودش را بخشی از آمریکا میدانست و با سیاستهای دولت اوباما مقابله میکرد و بعد با فشار آمریکا وی را برداشتند. جمهوری اسلامی ایران برنامه خود را دارد. ما درسیاست خارجی مسئله فلسطین و محور مقاومت مهمترین مسئله ماست. این محور مقاومت گرچه فعالیت این محور به نفع فلسطین است سپر دفاعی برای جمهوری اسلامی ایران نیز است. در اوایل 2000 تا 2005 برنامه اصلی حمله نظامی به ایران بود به دلیل بازوهای ایران یعنی سوریه، حماس و حزب الله از عواقب حمله به ایران میترسیدند و اینکه ایران میتواند درسهای دردناکی از طریق همین محور به آنها بدهد
عربستان سعودی تمام توان خود را برای مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی ایران گذاشته است. به نظر میرسد در خود آمریکا هم یک دست نیستند دولت و رئیسجمهور ضعیف شده است و لابیها قوی تر شده اند. در دوره نیکسون یا ایزنهاور رئیسجمهور قدرت زیادی داشت الان 25 درصد یا 30 درصد تصمیم گیری با رئیس جمهوری آمریکا است و دست و پای رئیسجمهور زیاد باز نیست. بیشتر تصمیمگیریها در سی ای ای و کنگره صورت میگیرد.
هدف آمریکاییها تضمین امنیت اسرائیل و تضعیف ایران است
این استراتژی که کشورها همه ضعیف بشوند و با هم درگیر بشوند هدف آمریکا نیست. هدف تضعیف جمهوری اسلامی ایران و تضمین امنیت اسرائیل است. از سال 2000 که حزب الله پیروز شد و ارتش اسرائیل را برای اولین بار از لبنان خارج کرد از آن زمان به بعد تلاش است که این معادله برگردد. استراتژی آمریکا در منطقه دوپایه داشته است یکی نفت و حفظ برتری اسرائیل در بین مجموع کشورهای منطقه. هدف از همه تحولات در سوریه، عراق، داعش برهم زدن این معادله و برگرداندند معادله قبلی یعنی برتری اسرائیل است.
در شرایط کنونی داعش نمیتواند این معادله را برمیگرداند.
کار داعش با آزادی موصل در عراق به پایان می رسد
آیا عراق میتواند پرونده داعش را ببندد؟
اینکه آقای حیدر العبادی میگوید پرونده داعش را امسال میبندیم مرتبط با واقعیتهای میدانی است. اقدامات آمریکا و حملات هوایی ائتلاف هیچ تاثیری ندارد خصوصا اینکه آنها سلاح به داعش میرسانند. سخن نخست وزیر دولت عراق واقعی است. فتوای آیت الله سیستانی و آمادگی یک یا دومیلیون انسان برای شرکت در امر آموزش نظامی مهم است. این نیروها پیروزیهای خوبی داشته اند که عملیات جرف الصخر از همین دست است که پیش از اربعین انجام شده که عملیاتی مهم است. شکست حصر آمرلی بعد از هفت ماه از دیگر اقدامات امنیتی خوب است. تکریت هم که تا یک یا 10 روز دیگر در استان صلاح الدین که بسیار مهم است آزاد میشود. منطقه موصل که اصل است که آنها در همین شهر دولت اسلامی را اعلام کردند در محاصره کامل پیشمرگه ها و نیروهای مردمی قرار دارد. باتوجه به اینکه مرز سوریه و عراق هم در کنترل نیروهای دولتی عراق است میشود با خوش بینی گفت که ظرف یک، سه یا چهار ماه موصل آزاد میشود با آزادی موصل یعنی داعش در عراق به پایان برسد و هیچ کس هم نمیتواند به کمک داعش بشتابد نه آمریکاییها و نه عربستانیها. به نظر میرسد که وضع عراق بسیار خوب است و داعش روز به روز در حال تضعیف است و پاکسازی عراق به زودی تکمیل خواهد شد.
این یک دید خوش بینانه نیست بلکه مبتنی بر واقعیتهای میدانی است.
آمریکا همچنان به دنبال براندای نظام سوریه است
تصمیم آمریکایی ها هم همین است نابودی کامل داعش در عراق و سوریه؟
من فکر نمیکنم که آمریکایی ها به این نتیجه رسیده باشند که داعش را جمع کنند. زیرا ادامه حیات داعش در موصل باعث میشود که داعشها در جاهای دیگری از قبیل لیبی، تونس، نیجریه با داعش بیعت کنند.
در سوریه بحث فرق میکند. در سوریه آمریکاییها بدشان نمیآید که داعش به سوریه منتقل شود و در آنجا فعالیت کند چون آنها به دنبال سرنگونی بشار اسد هستند.
انتهای پیام/ر