به جرأت میتوان گفت که رشته صنعتی تولید فرش ماشینی در کشور از معدود رشتههایی است که در دهه اخیر توانسته رشد و توسعه مناسبی داشته باشد و از نظر کیفیت تولیدات، طرح و نقشه از موقعیت ممتاز و تنوع قابل قبولی برخوردار باشد و به خوبی خود را با آخرین پیشرفتهای تکنولوژیکی دنیا مجهز نماید و شاید نسل جدید ماشینهای قالیبافی که در حال حاضر در ایران مشغول به کار میباشد و یا اینکه در حال حمل به کشور است در جای دیگری از دنیا نمونهاش وجود نداشته باشد حتی در کشور سازنده این ماشینآلات.
کیفیت این تولیدات نیز در سطح قابل قبول و مطابق با استانداردهای جهانی میباشد و اگر کشور ترکیه در صادرات فرش ماشینی وضعیت بهتری از ما دارد و توانسته بازارهای بیشتری را بدست آورد، نه فقط به دلیل کیفیت تولیدات، بلکه بخاطر روابط و مناسبات بهتر تجاری و سیاسی خود در سطح بینالمللی میباشد وگرنه در این رشته صنعتی و به لحاظ کیفیت ، کشورهای ترکیه و چین قادر به رقابت با محصولات ایرانی نمیباشند.
وجود بیش از یک هزار و دویست واحد صنعتی دارای پروانه بهرهبرداری در کشور که در حدود یک هزار واحد آن در منطقه کاشان، آران و بیدگل مستقر میباشند، نشان از توسعه مناسب آن در طی سالهای اخیر دارد و منطقه کاشان را تبدیل به قطب تولید فرش ماشینی در ایران و یکی از مناطق عمده تولیدکننده این محصول در جهان نموده است.
از مجموع 9000 واحد صنعتی در بخش نساجی و پوشاک، 1200 واحد آن یعنی معادل 13 درصد اختصاص به این رشته صنعتی دارد. همچنین از حدود سیصد هزار نفر شاغل در صنعت نساجی و پوشاک، در حدود 31000 نفر یعنی 10 درصد در این رشته فعالیت میکنند. صادرات این بخش در سال 1392 بالغ بر حدود 300 میلیون دلار بوده که 45 درصد از صادرات 670 میلیون دلاری کل صنعت نساجی را به خود اختصاص داده است.
با یک حساب ساده می توان فهمید که این صنعت با در اختیار داشتن 13 درصد از واحدهای صنعت نساجی و 10 درصد از شاغلین این صنعت، دارای سهمی معادل 45 درصد از صادرات آن میباشد که نشان از ارزشافزوده تولید شده در این صنعت و قدرت بالای ارزآوری آن میباشد که البته این فقط بخشی از توان این صنعت میباشد.
مجموع ظرفیت نصب شده این صنعت در کشور بالغ بر حدود 120 میلیون مترمربع در سال میباشد که تولید عملی آن در سال 92 بالغ بر حدود 80 میلیون مترمربع بوده که به عبارتی در حدود 40 میلیون مترمربع و یا معادل 33 درصد ظرفیت خالی آماده به تولید در کشور وجود دارد که در صورت ایجاد رونق در بازار ، تأمین نقدینگی , اصلاح مناسبات تجاری بینالمللی و رفع تحریم سیستم بانکی قابل دسترسی خواهد بود.
بر طبق آمارهای منتشره , تولید 8 ماهه سال جاری این رشته نیز بالغ بر حدود 54 میلیون مترمربع بوده لذا در سال جاری نیز باید انتظار همان 80 میلیون مترمربع تولید را داشته باشیم. ارزش فعلی تولیدات این صنعت بالغ بر حدود 65000 میلیارد ریال و یا حدود 1.9 میلیارد دلار میباشد.
از مجموع 80 میلیون مترمربع تولیدات سالیانه این صنعت, بالغ بر حدود 55 میلیون مترمربع آن به ارزش تقریبی 45000 میلیارد ریال در داخل کشور مصرف میشود که به این ترتیب میتوان متوسط مصرف سالیانه هر خانوار در کشور را اندکی کمتر از 3 مترمربع در نظر گرفت و در حدود 25 میلیون مترمربع از این تولیدات به ارزش20000 میلیارد ریال آن نیز به خارج از کشور صادر میگردد. البته در سال 92 در حدود 767 هزار دلار واردات انواع کفپوش هم انجام شده است که رقم قابل توجهی نمیباشد.
قابل ذکر است که در صورت استفاده کامل از ظرفیتهای نصب شده، ارزش تولیدات سالیانه این صنعت به حدود 100 هزار میلیارد ریال و یا حدود 2.8 میلیارد دلار خواهد رسید که در آن صورت صادرات سالیانه یک میلیارد دلاری دور از دسترس نخواهد بود. صادراتی که در حال حاضر عمدتاً به کشورهای افغانستان، عراق، ترکمنستان و عربستان انجام میگیرد اما با توجه به کیفیت مطلوب این محصولات و در صورت رفع تحریمها به سایر بازارها منجمله بازارهای اتحادیه اروپا نیز راه پیدا خواهد نمود.
علیرضا حائری – کارشناس صنعت نساجی
انتهای پیام/