به گزارش خبرگزاری تسنیم، روزنامه الاخبار لبنان در مقالهای نوشت: چند روز پیش بود که ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه رفع ممنوعیت صادرات سامانه موشکی اس 300 به ایران را اعلام کرد. از آن زمان تاکنون دولتهای متعددی در دنیا به تحلیل عوامل و نتایج اعلام این موضوع پرداختند، همچنین برخی طرفها این موضوع را با توافق نهایی احتمالی در زمینه پرونده هسته ای ایران و همچنین ائتلاف عربی برای حمله به یمن مرتبط دانستند.
در پی این هیاهو، پوتین در مصاحبه سالیانه خود اعلام کرد که این سامانه ماهیت کاملاً دفاعی دارد و به ویژه در پی حوادث موجود در یمن عامل بازدارندهای در منطقه به شمار می رود. وی همچنین احتمال تحویل این سامانه به ایران را با رویکردهای مثبت ایران در مذاکرات هسته ای مرتبط دانست. حال این سوال مطرح است که این سامانه دفاعی چیست که نگرانیهای واشنگتن و وحشت تلآویو از تحویل آن به ایران را به دنبال داشته است.
اس 300 یک سامانه دفاعی دوربرد است که قدرت بالایی برای بازدارندگی اهداف متحرک مانند هواپیماها و موشکهای بالستیک دارد. این سامان برای اولین بار در اتحادیه جماهیر شوروی سابق در سال 1979 رونمایی شد. سازنده این سامان شرکت آلمار آنتی است که مدیریت آن بر عهده دولت روسیه است و متخصص تهیه سامانه های پیشرفته تر بویژه اس 400 است. روسیه قرار است براساس توافق بین پکن و مسکو سامانه اس 400 را به این کشور تحویل دهد.
سامانه اس 300 از 4 بخش متصل به هم تشکیل شده که از راداری تشکیل میشود که قدرت رصد اهداف در فاصله 300 کیلومتری را دارد و اطلاعات را به مرکز فرماندهی میدهد، این مرکز اطلاعات را به راداری دیگر مرتبط میکند که سکوی شلیک در آن قرار دارد. بنابر اعلام آکادمی سلطنتی انگلیس در زمینه مطالعات دفاعی و امنیتی این سکو قادر است به صورت همزمان شش هدف را نشانه گیری کند.
شکی نیست که این سامانه دفاعی ضرری برای ایران ندارد، بلکه برعکس توان دفاعی این کشور را افزایش می دهد، اما در واقع باید گفت بزرگ ترین برنده از این معامله ایران نیست، بلکه روسیه است. حال این سؤال مطرح است که روسیه از صادر کردن این سامانه دفاعی به ایران به دنبال چیست؟
همزمانی لغو ممنوعیت صادرات این سامانه دفاعی به ایران با اقدامی دیگر گرچه در ظاهر هیچ ارتباطی با هم نداشته و با انگیزههای اقتصادی و تجاری انجام شده، اما نشانه ای از تصمیمات اخیر مسکو در قبال ایران است. سرگی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه گفت که کشورش به ایران حبوبات و مصالح ساختمانی صادر میکند و در مقابل محمولههای نفت خام تحویل می گیرد. این اقدام در راستای توافق مبادله کالا به کالا بین 2 کشور انجام می شود. ابعاد اقتصادی این تصمیم روسیه کاملاً مشخص است، چرا که این توافق باعث افزایش عرضه جهانی نفت شده و فشار بیشتر بر قیمتها را کاهش داده و به نفع روسیه است.
بنابراین روسیه به دنبال بازسازی پل های ارتباط تجاری و اقتصادی با ایران است که پس از فسخ قرارداد متعلق به سامانه دفاع موشکی اس 300 در سال 2010 دچار شکاف شده بود. مقامات روسی فضای مثبت متعلق به توافق نهایی بین دولتهای غربی و ایران در ژوئن آینده را درک کرده و می دانند که به زودی تحریمها از تهران برداشته خواهد شد و این موضوع در ماهیت تبادل تجاری تهران با غرب در تمامی زمینهها که مدتهای طولانی قطع بود، تاثیرگذار است. به این ترتیب روسیه به دنبال حفظ جایگاه خود در زمینه تجارت تسلیحات با ایرانیها است. همچنین شاید ایران به دنبال جستجو برای یافتن منابع دیگری برای تأمین تجهیزات مورد نیاز خود است. طبعا این موضوع با امنیت داخلی مسکو مرتبط است، بنابر این روسیه اجازه نمی دهد غرب به اولویت ایران در زمینه تجارت سلاح در نزدیکی مرزهای این کشور تبدیل شود.
برعکس آنچه انتظار میرود مناسبات روسیه و ایران با ناملایمات عدیدهای مواجه بوده است. نیکولای کوزهانوف کارشناس آکادمی خاورمیانه در مسکو در گزارشی که آکادمی واشنگتن با عنوان "مناسبات روسیه و ایران؛ گفتگوی بدون تعهد" منتشر کرد، تصریح می کند که این نوسان در مناسبات روسیه و ایران مربوط به عدم وجود استراتژی عملی مشخص از سوی روسیه در قبال ایران است. این در حالی است که مسکو با همسایگان جنوبی خود به صورت مستقل و مجزا تعامل میکند، اما رفتارش با تهران براساس این تعامل دستخوش تغییر می شود.
به این ترتیب مسکو امروزه اولویت خود را در تثبیت مجدد این مناسبات با همتای ایرانی و شریک خود در مسائل مهم منطقهای میداند که از جمله مهمترین آنها دریاچه خزر است که روسیه و ایران و برخی دیگر از دولتهای آسیای میانه سواحل مشترکی در آن دارند و همچنان مذاکراتی بین این کشورها در مورد نحوه توزیع آبهای منطقه و منابع طبیعی و به ویژه گاز طبیعی موجود در عمق این دریا در حال انجام است.
به این ترتیب دو طرف روسی و ایرانی از چنین همکاری استقبال می کنند، سکوت وزرای دفاع ایران و روسیه در چارچوب کنفرانس امنیت بینالملل در مسکو شکست و آنها اعلام کردند که به دنبال اجرایی شدن تفاهم در زمینه همکاریهای تکنولوژیکی و نظامی هستند. آنها همچنین اعلام کردند که به دنبال جستجوی برخی جوانب امنیت منطقهای و امکان برگزاری نشست سه جانبه با حضور وزرای دفاع روسیه و چین و ایران هستند. اظهارات هر کدام از 2 وزیر در زمینه همکاری نظامی بین دو کشور مثبت بود. سرگئی شویگو وزیر دفاع روسیه از تماسهایی که به صورت روزمره بین 2 کشور در راستای توسعه مناسبات دو جانبه در تمامی ابعاد از جمله دفاعی در جریان است تقدیر کرد.
بنابراین روسیه از بحران یمن و توافق هستهای ایران استفاده کرد تا از طریق بررسی واقعی شاخصهای منطقهای، مناسبات جدیدی با تهران ترتیب دهد، چرا که ایران هدف اصلی از عملیات توفان قاطع است، بنابراین در اختیار داشتن سامانه پیشرفته دفاعی برای کشور اقدامی بدیهی و قابل انتظار است. این همان عامل بازدارنده ای است که رئیس جمهور روسیه نیز به آن اشاره کرد.
البته این تنها یک هدف اعلام شده است، هدف واقعی مسکو که از همکاری با ایران در پرونده هسته ای استقبال میکند، این است که برای ایجاد ائتلافی بزرگتر مبتنی بر مبانی واقع گرایانه تلاش کند که در روند آن معامله سامانه اس 300 تنها آغازی برای آن باشد و عامل اقتصادی نیز در این ائتلاف نقش محرک بازی کند.
انتهای پیام/ر