به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صبح چهارشنبه بیستوهشتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران به روی عموم گشایش یافت تا بار دیگر مشتاقان کتاب راهرو به راهرو در پی یافتن کتابهای مورد نظر خود باشند. کتابهایی که قرار است در این قرار فرهنگی، نمایانگر بیلان کار فرهنگی یک ساله حوزه کتاب کشور، به عنوان شاخصترین المان فرهنگی باشند. در سالهای گذشته، آمار ارائه شده در حوزه کتاب و کتابخوانی خوشایند و مطلوب دلسوزان فرهنگی نبوده است؛ حتی با شعارهای سر داده شده توسط مسئولان مربوطه همخوانی نداشته است. سرانه مطالعه پایین ایرانیان - که به لطف خوانشهای گذری در برابر کیوسکها یا پیامکهای شرکتهای مخابراتی لاپوشانی میشود – این حساسیت را پدید میآورد که نمایشگاه کتاب تهران مجالی باشد برای رفع و دفع موانع موجود در عرصه کتاب و کتابخوانی؛ لیکن این سؤال مطرح میشود: آیا در موارد ذکر شده موفق بودهایم؟
جواب کمی این سؤال همواره در ابتدا و انتهای نمایشگاه توسط مسئولان امر ارائه میشود و آنچه شنیده میشود، مبنی بر اتفاقات خوب نسبت به سال گذشته است و در این میان مسئول محترم اعتراف میکند: هنوز به سالهای خوب گذشته نرسیدهایم، البته مشخص نیست چه وقت میرسیم و قرار است چگونه به این مهم دست یابیم. با این حال میتوان از وضعیت روز اول نمایشگاه دریافت که مشکلات در حوزه کتاب به چه شکلی پیش میرود.
کافی است در راهروهای نمایشگاه قدم بزنید تا بفهمید که میزان آمادگی نمایشگاه در چه حدی است. تا ساعت 16 هنوز غرفهها فاقد عنوان هستند و راهنمای راهروها ساعتی پس از گشایش درهای نمایشگاه نصب شدند. شاید در نگاه نخست این موارد ناچیز به نظر برسد؛ ولی آیا در نمایشگاه بینالمللی صنعت و بازرگانی نیز این اتفاقات رخ میدهد؟ به نظر میرسد ستاد برگزاری به هیچ عنوان آماده بهرهبرداری از نمایشگاه نبوده است؛ چرا که هنوز وضعیت نمایشگاه در وضعیت برپایی است.
در گام بعد باید پرسید مخاطب نمایشگاه کتاب چه کسی است؟ اگر این سؤال از مسئولان پرسیده شود جواب عموم مردم است. ولی اگر این سؤال از عموم مردم پرسیده شود جواب چیز دیگری است که شخص مسئولان نیز بدان آگاهاند، مخاطب کنونی کتاب -فارغ از از مخاطبانی که برای خرید کتابهای درسی میآیند - همان اندک افرادی هستند که با شمارگان 100 یا 200 چاپ کتاب، هنوز کتاب میخرند. البته مشخص است جذابیتهای خاص نمایشگاه کتاب دیگر اقشار جامعه را نیز به خود جذب میکند؛ اما این دسته مشتری چه نوع کتابی هستند؟
جواب این سؤال را میتوانید با گشت و گذاری کوتاه در راهرو بیابید. راهروهایی که مملو از ناشران کتابفروشاند. ناشران کتابفروش همان ناشرانی هستند که غرفههایشان مملو از کتابهای آشپزی، مشکلات جنسی، روانشناسی سطحی و عوامانه، کتابهایی که به لطف مرگ نویسندهاش، حق نشرشان به اتمام رسیده است، رمز و رموز موفقیت و ... است. غرفهها همان شمایلی را دارند که نمایشگاههای خیابانی کتاب دارند و فروش طالعبینیهایشان بیش از دیگر کتابهاست.
در گام بعد این سؤال مطرح میشود که فرق نمایشگاه کتاب تهران با نمایشگاه محلی و مناسبتی خیابانی در چیست؟ آیا هدف از نمایشگاه بینالمللی رونمایی از کتابها تازه در حوزه نشر و تأمل نزدیکتر میان اهالی قلم و نشر نیست؟ آیا سلیقه قشر کتابخوان شناخته شده این غرفهها و این کتابها هستند؟ آیا مسئولان امر از دیدن مجموعه عناوین روی مقوا با قلمهایی فاقد اصول اولیه زیباییشناسی، روی سر در غرفه لذت میبرند؟ مطمئناً قشر فرهیخته کتابخوان زجر میکشند.
هنوز پس از 28 دوره برگزاری مشخص نیست اهداف نمایشگاه کتاب چیست؟ کتابفروشی یا ترویج کتابخوانی؟ حتی هنوز پس از 28 سال برگزاری مداوم یک اتفاق بزرگ فرهنگی به ذهن کسی خطور نکرده است که میتوان ناشران عمومی را نیز تفکیک کرد تا آثار برجسته حوزه فرهنگ و هنر و فلسفه در کتاب آثار سطحی عرضه نشود.
انتهای پیام/1