به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از روزنامه واشنگتن پست، مهمترین موضوع نشست کمپ دیوید، توافق هستهای دولت اوباما با ایران بوده است. در ماه مارس ترکی الفیصل شاهزاده سعودی و رئیس سابق سرویس اطلاعاتی عربستان سعودی در مصاحبه با بی بی سی هشدار داد که اگر ایران توانایی غنی سازی اورانیوم را در هر سطحی داشته باشد، این تنها عربستان نخواهد بود که خواستار آن خواهد بود. این اظهارات نگرانیهای تازهای را به وجود آورده است.
این اظهارات شبیه این است که گفته شود: اگر ایران به بمب دسترسی پیدا کند، عربستان سعودی نیز باید بمب داشته باشد یا آن را از پاکستان خریداری کند. زمانی که عربستان به سوی هستهای شدن پیش برود، سایر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نیز در پی آن خواهند رفت و مصر، اردن و ترکیه نیز در همین مسیر قرار می گیرند.
ولی این یک چشم انداز وحشتناک بوده و کاملا نادرست است. برنامههای هستهای کشورهای مختلف می تواند موجب تشدید تحریم های اقتصادی آمریکا شود. این تحریم ها مانع از آن نشده است که کشورهای مختلف از دنبال کردن برنامههای هستهای خود، منصرف شوند. ولی به عنوان ابزاری بازدارنده برای کشورهایی بوده است که قصد حرکت به سوی هستهای شدن را داشتهاند. به عنوان مثال، ژاپن و تایوان برنامههای هستهای را از ترس محروم شدن از دسترسی به بازارهای بین المللی، متوقف کردهاند.
ضمانتهای امنیتی آمریکا نیز تمایل کشورهای مختلف برای دنبال کردن بمب را کاهش داده است. سیاستگذاران آمریکایی نگران این مساله بودند که دستیابی چین به بمب بتواند موجب اشاعه سلاحهای اتمی در شرق آسیا شود. بنابر این، واشنگتن به کره جنوبی قول داده است که در صورت حمله، از این کشور حمایت خواهد کرد. این ضمانت مانع از آن شده است که کره جنوبی به دنبال دستیابی به زرادخانه اتمی باشد.
به همین صورت، دستیابی اسرائیل به سلاح اتمی در سال 1967 میلادی، موجب نشد تا رقابت برای دستیابی به سلاح اتمی در خاورمیانه آغاز شود. مصر برنامه هستهای خود را اعلام کرد ولی این برنامه را در دوره ریاست جمهوری انور سادات متوقف کرد.
این مساله نیز واقعا دشوار است که به تجهیزات مورد نیاز برای ساخت یک بمب اتمی دست پیدا کرد. ژاک هایمنس از دانشگاه کارولینای جنوبی در این باره نوشته است که از سال 1970 میلادی تاکنون، نیمی از پروژههای هستهای که توسط کشورهای مختلف آغاز شده، با شکست روبرو شده است. حدود 10 سال طول کشید تا چین به بمب اتمی دست یافت. این مدت برای پاکستان 20 سال بود.
این مساله عمدتا به این خاطر است که حاکمان در کشورهای ضعیف، تمایل به مداخله در تلاش دانشمندان برای توسعه سلاح های اتمی دارند و از این طریق اخلاق حرفهای آنها را تضعیف می کنند.
البته مساله بین ایران و کشورهای عربی خلیج فارس متفاوت است. این کشورها تنش های طولانی مدتی با ایران داشته و دارند. اختلافات بر سر مالکیت جزایر تنب بزرگ و کوچک و ابوموسی بخشی از اختلافات ریشهای ایران و کشورهای عربی خلیج فارس به شمار می رود.
عربستان و بحرین بارها ایران را به دخالت در امور داخلی کشورهای شیعه نشین منطقه متهم کردهاند. از آغاز بهار عربی در دسامبر 2010 میلادی تاکنون، نگرانی و هراس کشورهای عربی نسبت به اقدامات ایران بیشتر شده است. کشورهای عربی مدعی هستند که هستهای شدن ایران موجب افزایش اقدامات تهران در منطقه خواهد شد. کشورهای عربی به شدت نگران بهبود روابط آمریکا و ایران هستند. کشورهای عربی خواستار دستیابی به سلاح اتمی به عنوان تنها راه برای دفاع از خود هستند.
البته نمی توان احتمال اینکه ریاض به دنبال دستیابی به گزینه هستهای باشد را به طور کامل رد کرد. البته موانعی در این راه وجود دارد. مدت زمان زیادی است که تصور میشود عربستان سعودی از پاکستان انتظار دارد تا برای دستیابی به زرادخانه هستهای به این کشور کمک کند. ولی پاکستان استقلال خود از عربستان سعودی را اعلام کرده و شاهد این مدعا نیز مخالفت پاکستان برای کمک به عربستان در جنگ یمن بوده است.
این مساله می تواند تنش در روابط واشنگتن و اسلام آباد را تشدید کند. اگر پاکستان تمایلی برای تامین کمک هستهای به عربستان نداشته باشد، ریاض خود برنامه هستهای را دنبال خواهد کرد.
انتهای پیام/