به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، پروتکل الحاقی یک سند حقوقی است که با مذاکره بین آژانس بینالمللی انرژی اتمی و دولتی که اختیارات بازرسیهای بیشتر از توافقنامههای پادمان به آژانس ارائه میکند، منعقد میشود. هدف از پروتکل الحاقی این است که آژانس بتواند درباره فعالیتهای اعلام شده و احتمالا اعلام نشده اطمینان یافته و تصویر کاملتری از برنامه هستهای یک کشور داشته باشد. بر اساس پروتکل، آژانس از حق دسترسی گسترده به اطلاعات و اماکن برخوردار میشود.
برای دریافت متن ترجمه شده مدل پروتکل الحاقی (بدون ضمائم) اینجا کلیک کنید.
پروتکلهای الحاقی شش قدرت هستهای جهان (آمریکا، روسیه، چین، انگلستان، فرانسه و هند) تفاوتهایی اساسی با مدل پروتکل الحاقی که آژانس منتشر کرده است، دارند. پاکستان و رژیم اشغالگر قدس هیچگونه پروتکلی با آژانس نداشته و معاهده منع اشاعه هستهای را نیز امضاء نکردهاند.
آمریکا: ایالات متحده به عنوان یک دولت دارای تسلیحات هستهای ملزم به پذیرش پادمانهای جامع بر اساس پیمان منع اشاعه هستهای و یا اعلام فعالیتهای هستهایاش نیست. پروتکل الحاقی (INFCIRC/288.1) توافق پادمان بین آمریکا و آژانس انرژی اتمی را شامل معادن و دیگر اماکنی که مواد هستهای در آن وجود ندارند، میسازد. با این حال پروتکل الحاقی آمریکا محدود به تأسیسات هستهای غیرنظامی بوده و فعالیتهایی را که دارای اهمیت امنیت ملی میباشند، استثنا میسازد.
علاوه بر این، آمریکا این حق را دارد که درباره مکان بازرسی مدیریت شده و زمان آن تصمیمگیری نماید. اگرچه به غیر از این موارد پروتکل الحاقی آمریکا شبیه مدل پروتکل الحاقی آژانس است اما اساسا هدف آن بسیار متفاوت است.
پروتکل الحاقی آمریکا به جای اینکه آژانس را قادر سازد که فعالیتهای هستهای اعلام نشده و یا عدم تطالق با پیمان منع اشاعه هستهای را کشف کند، کارکرد دیگری دارد که عبارت است از "کمک [به آژانس] در توسعه فرآیندها، ابزار و تکنیکهایی که توانایی [آژانس] برای شناسایی فعالیتهای هستهای اعلام نشده در کشورهای غیر هستهای را افزایش میدهد."
انگلستان و فرانسه: پروتکلهای الحاقی انگلستان و فرانسه به گونهای طراحی شدهاند که به آژانس کمک کنند تا فعالیتهای هستهای اعلام نشده در کشورهای غیر هستهای را شناسایی کنند. بر خلاف آمریکا، هیچ کدام از این کشورها استثنایی با عنوان امنیت ملی ندارند. هر دو پروتکل در مجموع منعکس کننده مدل پروتکل الحاقی هستند، اما تنها زمانی اجرا میشوند که فعالیتهایی در ارتباط با کشورهای غیرهستهای وجود دارند.
روسیه و چین: پروتکل الحاقی هر دو کشور هیچ اجازهای به بازرسان آژانس برای دسترسی فیزیکی به تأسیسات را نمیدهند. بر اساس پروتکلهای الحاقی، هر دو کشور باید اطلاعات درباره صادرات و واردات از کشورهای غیرهستهای و نیز همکاریهای با این کشورها درباره چرخه سوخت هستهای را به اطلاع آژانس برسانند.
هند: این کشور معاهده منع اشاعه هستهای را امضاء نکرده است بنابراین پادمانهای جامعی که سایر کشورهای غیرهستهای با آژانس دارند را ندارد. پروتکل الحاقی هند بیان میدارد که تنها برخی تأسیسات مشخصی تحت این پادمانها قرار دارند. پروتکل هند تنها از این کشور میخواهد که اطلاعات درباره صادرات مرتبط با هستهای را اطلاع دهد در حالیکه مدل پروتکل الحاقی شامل اطلاعات درباره توسعه و تحقیقات مرتبط با چرخه سوخت هستهای، واردات مرتبط با هستهای، و معادن اورانیوم است.
در پروتکل الحاقی هند همچنین دسترسیهای تکمیلی به آژانس ارائه نشده است. این نوع دسترسیها بازرسان آژانس را قادر میسازد که از تأسیسات اعلام نشده بازرسی کنند. پروتکل الحاقی هند بسیاری پادمانهای داوطلبانه که دولتهای هستهای اجراء میکنند را دارا است البته آژانس هند را به عنوان یک دولت هستهای قلمداد نمیکند.
انتهای پیام/