به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، انتخابات پارلمانی ترکیه با اعلام نتایج نهایی آن در داخل کشور به پایان رسید و احزاب اصلی حاضر در انتخابات توانستند به ترتیب حزب عدالت و توسعه با 41 درصد،حزب جمهوری خواه مردم با 25.5 درصد،حزب حرکت ملی با 16.5 درصد و حزب دموکراتیک خلق ها با 12.6 در صد آرای این انتخابات را به دست آورند.
تحلیلگران براین باورند با تایید نتایج این انتخابات حکومت انحصاری حزب عدالت و توسعه بعد از 13 سال به پایان می رسد و در این صورت اردوغان ناچار است برنامه تغییر قاتون اساسی را که به دنبال اجرای آن در صورت پیروزی مطلق بوده ، کنار بگذارد و منتظر آینده باشد.
شاید مهمترین نکته انتخابات پارلمانی 2015 ترکیه ناکامی حزب حاکم برای به دست آوردن اکثریت پارلمانی و همچنین اهداف بلند اردوغان در تغییر سیستم سیاسی باشد هدفی که رئیس جمهور ترکیه مدتها برای آن تلاش کرد و براین باور بود که در این انتخابات باید میوه این تلاشها را بچیند.
در سایه این شکست یک سوال مهم به ذهن متبادر می شود و آن دلایل شکل گیری و زمینه این ناکامی سیاسی که در زیر به چند دلیل مهم آن اشاره می کنیم:
1-ریزش آرای حزب حام در یک نگاه کلی حکایت از کاهش محبوبیت و افول جایگاه حزب عدالت توسعه دارد که این موضوع نیز برخاسته از سیاستها و رفتارهای فردی اردوغان در چایگاه ریاست جمهوری تا مباحث منطقه ا ی و مسائل اجتماعی و حتی نگرشهای سیاسی و مذهبی خاص حزب حاکم دارد.
2-تاکید و مانورهای تبلیغاتی فراوان اردوغان برای تغییر نظام پارلمانی به نظام ریاستی علاوه بر هراس رقبای سیاسی، جامعه ترکیه را نیز به تکاپو واداشت تا در برابر این اصرار به مقابله برخیزد چرا که این موضوع با تکثر و پلورالیسم این جامعه همخوانی ندارد و از طرف دیگر به تمرکز بیش از حد قدرت در شخص رئیس جمهور و دولت وی می انجامد، به بیان دیگر جامعه متکثر ترکیه نگران بروز اقتدارگرایی و تمرکز قدرت و در نتیجه حذف رقبای سیاسی در عرصه سیاسی خود بود.
3-عامل دیگری که به کاهش آرای حزب اردوغان انجامید به حوزه تصمیم گیری سیاسی- منطقه ای این کشور مربوط است، جایی که پرونده های مهمی همچون سوریه و عراق و مسائل جهان عرب در پی تحولات سالهای اخیر و سیاست های پر فراز و نشیب دولت توانست حزب عدالت و توسعه را به میدان تصمیمات بسیار سخت و پر هزینه بکشاند تا انجا که این تدابیر سبب جدایی و اختلاف بین آنکارا و برخی متحدانش گردید.
4-یکی دیگر از عوامل ریزش آرای حزب حاکم ترکیه، نقش جدی گرفتن کردها در تحولات سیاسی این کشور است. اگرچه در انتخابات قبلی کردها به ویژه چهره های مشهور سیاسی آنها موفق به کسب آرای بیش از 10 درصد و ورود ساختارمند به پارلمان نشدند ولی فعالیت های سازمان یافته آنها در سالهای اخیر و ایجاد زمینه های ائتلاف برای حضور پررنگ در تحولات سیاسی به ویژه شکل گیری حزب دموکراتیک خلق ها در مدل های مختلف که به انسجام کردها کمک کرد، سبب شد تا آرای حزب حاکم در مناطق کردی کاهش یافته و در عوض کردها بتوانند با کسب 10 درصدی آرا با سازمانی جدید و تازه نفس وارد مجلس این کشور شوند.
5-علاوه بر اینها موضوع رویکرد دولت حاکم به اقلیت ها در قالب علویها- شیعیان و حتی کردها سبب شد تا این جمعیت اثرگذار به دلیل رویکردهای سخت و غیر منعطف دولت نسبت به همراهی سیاسی با این حزب منصرف شوند و سیاستهای نژادی، قومیتی و مذهبی به دلایل مختلف سبب رنجش اینان از دولت شده است.
6- اگرچه در انتخابات اخیر پارلمانی 4 میلیون نفر رای اولی بوده و جمعیت جوان محسوب می شدند و حزب حاکم نیز با ارسال پیامک به جوانان ، آنها را به همراهی سیاسی با خود ترغیب کرد ولی در مجموع می بینیم که نسبت به 21 میلیون رای داده شده به حزب اردوغان در انتخابات های قبلی این حزب این دفعه توانسته 18 میلیون رای کسب کند که این موضوع نشان از عدم توفیق در جلب آرا و شکست در سیاست های تبلیغاتی دارد.
در مجموع برای تحلیل دلایل ریزش آرای حزب اردوغان به نظر می رسد رفتارهای شخص رئیس جمهور در کنار سیاست های منطقه ای به ویژه بحران سوریه عراق به علاوه رویارویی سخت دولت حاکم در ترکیه در قبال بحرانهای اجتماعی همانند پارک گزی و از سوی دیگر تمرکز بیش از حد دولت بر تغییر نظام ریاستی و تلقی جامعه به احتمال تبدیل کشور به سیستم دیکتاتوری و همچنین خیزش سیاسی کردها برای احقاق حقوق خود و اتکا به نیروی سیاسی برخاسته از این اقلیت در کنار برخی موضوعات مهم اجتماعی همانند علنی شدن برخی دزدیها و اختلاسها و عدم رعایت حقوق اقلیت ها را می توان از دلایل کاهش رویکرد مردم ترکیه به ادامه حاکمیت حزب عدالت و توسعه دانست.
*حسن لاسجردی کارشناس مسائل بین الملل
انتهای پیام/