به گزارش خبرگزاری تسنیم از ایلام، خداداد ابراهیمی روزنامهنگار و نویسنده ایلامی، با چندین اثر ترجمه و تألیف در حوزههای فرهنگی و رسانهای از جمله «دریچهای بهتاریخ مطبوعات ایلام» چهرهای آشنا در جامعه مطبوعاتی کشور است.
وی پس از اتمام مسئولیتش در خانه مطبوعات ایران باز هم از سوی اصحاب مطبوعات این بار بهعنوان رئیس اتحادیه مطبوعات محلی کشور انتخاب شد.
ابراهیمی خبرنگاری را در دهه شصت و برای نخستین بار با نگارش گزارشهای خبری و یادداشتهای حماسی، خبرنگاری را در جبهههای جنگ تجربه کرد و آثار قلمیاش در روزنامه اطلاعات، اطلاعات هفتگی و نشریات آن زمان بهچاپ میرساند.
اخیراً یکی از یادداشتهایش با عنوان «کباب بلوط بفرمایید آقای رئیس» از سوی مخاطبان بهعنوان پربینندهترین و پر بحثترین یادداشت خبرگزاریهای کشوری شناخته شد.
به هرحال بهعنوان خبرنگاری پیشکسوت و روزنامهنگاری تلاشگر، به بهانه روزخبرنگار با وی گفتوگویی انجام دادهایم که در ادامه مشروح این گفتوگو را میخوانید.
تسنیم: بهطور کلی شما وضعیت خبرنگاران ایران را از حیث آزادی فعالیت، وضعیت معیشتی و حمایتی در مقایسه با خبرنگاران سایر کشورها چگونه ارزیابی میکنید؟
ابراهیمی: هر کشوری نظر به قوانین حاکم بر آن عمل میکند، مثلاً در حوزه رفاهی و معیشتی در ایران اسلامی خبرنگاران زیر چتر حمایتی قرار میگیرند تا بهعنوان پل ارتباطی بین مردم و حاکمیت ایفای وظیفه میکنند، از حیث قضایی و حقوقی دادگاهی ویژه متناسب با شأن خبرنگاران و با حضور هیئتمنصفه در نظر گرفتهشده است.
در همین دادگاه نماینده اقشار حضور دارند، نماینده مطبوعات حضور دارد و به نحوی محترمانه با وی رفتار میشود. تا آنجا که برخی موارد حتی پس از محکومیت دولت شکایت خود را به نفع خبرنگاران پس میگیرد. بههر حال خبرنگاران و روزنامهنگاران تا حدودی آزادی دارند که از خطوط قرمز قانونی عبور نکنند و فرا قانون فعالیت مطبوعاتی و رسانهای نداشته باشند.
در هیچ نظامی، آزادی بیان بهصورت مطلق و بدون حد و مرز وجود ندارد، بلکه آزادی محدود و در چهارچوب ارزشهای پذیرفته شده در هر جامعه است. این چهارچوبها از هر نظام و جامعهای تا نظام و جامعه دیگر متفاوت است و مبتنی بر جهانبینی و نظام فکری آن جامعه است.
بر این اساس در کشور ما نیز آزادی چارچوبهایی دارد که باید مورد احترام قرار گیرد که از جمله آنها آزادی بیان و مطبوعات است که کاملاً بهرسمیت شناختهشده است، به عنوان مثال در اصل 24 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه چنین آمده است:
« نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند مگر آن که مخل به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشد تفصیل آن را قانون معین میکند» و از آنجایی که حرفه خبرنگاری نیز ارتباط مستقیمی با آزادی بیان نشریات و مطبوعات دارد میتوان دریافت که خبرنگاران نیز با رعایت اصول و حریمهای قانونی پذیرفته شده نظام جمهوری اسلامی در نشر مطالب و دیدگاههای خویش آزاد هستند و تاکنون هیچ خبرنگاری صرفاً به جرم خبرنگاری دستگیر و یا محاکمه نشده است مگر اینکه به بهانه خبرنگاری و آزادی بیان محدودههای قانونی و پذیرفته شده را زیر پا گذاشته باشد، همچون خبرنگاری که با دروغپردازی با آبروی مردم بازی کند و یا به تشویش اذهان عمومی بپردازد.
تسنیم: در کشور ما برخی پایگاههای خبری و هفتهنامهها، غیرحرفهای و غیرتخصصی به فعالیت خبری و اطلاعرسانی ادامه میدهند. در این راستا چه باید کرد؟ متولیان امر چه وظایفی دارند؟
ابراهیمی: یکی از عمدهترین معضلات خبررسانی در کشور ما، وجود خبرنگاران غیرحرفهای است. وقتی یک خبرنگار غیرحرفهای و غیرمتخصص از یک همایش، نشست یا سخنرانی علمی گزارشی را برای خبرگزاری متبوع خود تهیه میکند، در بسیاری از موارد بهدلیل عدم آشنایی با اصطلاحات فنی و تخصصی، ناخواسته گزارشهایی خلاف واقع ارسال میکند. دستهای دیگر در ابعاد مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی به اطلاعرسانی و مصاحبه و تولید خبر میپردازند که اغلب با شکست مواجه میشوند. عرصه ژورنال خبرنگار بهنحو تخصصی و در یک سرویس خبری که مهارت و تجربه دارد باید فعالیت کند و متولیان امر باید نسبت به ارزیابی کیفی تولیدات رسانهای این دسته از خبرنگاران اقدام کنند و رتبهبندی شوند و بر اساس این امتیازات رتبهبندی کارت خبرنگاری ارشد دریافت کنند که این امر خود مستلزم برگزاری دوره های آموزشی است.
تسنیم: شما وضعیت آموزشهای حرفهای و روزنامهنگاری استانهای کشور را چگونه میبینید؟
ابراهیمی: معمولاً اغلب اصحاب رسانه و مطبوعات استانها بهصورت تجربی فعالیت میکنند، اما این یک واقعیت است که باید از روشهای سنتی عدول کنیم و به سمت مهارتهای نوین رسانهای رویآوریم. امروزه دانش رسانهای بهعنوان عامل اصلی توسعه و بقای رسانهها تلقی میشود و آن هارا از آسیبهای پیش روی مصون میدارد.
برگزاری دورههای آموزشی پارهوقت و فصلی و کارگاههای آموزشی در حاشیه جشنوارهها و همایشها، مفید است اما کافی نیست که متأسفانه در استانها اغلب آموزشهای حرفهای کوتاهمدت و با سرفصلهایی تکراری برگزار میشوند.
تسنیم: عادت غیرحرفهای «خبر خوری» بهعنوان یک آسیب، رسانهها ی ما را تهدید میکند. چه باید کرد؟
ابراهیمی: معمولاً این اقدام اغلب از سوی برخی پایگاههای خبری، وبگاهها و خبرگزاریها که نسبت به تبعات یک خبر هراس دارند اتفاق میافتد. از حیث حرفهای برداشتن یک خبر خاص از خروجی خبرگزاریها در دنیای رسانه که بهصورت لحظهای خبر توسط هزاران موتور جستجو رصد و برداشت میشود، کاری غیراصولی و غیرحرفهای است.
مدیران سایتها و خبرگزاریهای رسمی کشور باید بدانند که سپردن کار بارگذاری و انتشار اخبار برروی خروجی سایتها به افرادی که فاقد نگاه جامع رسانهای بوده و فارغ از سیاستهای رسانه به انتشار محتوا میپردازند باعث بروز پدیده غیرحرفهای به نام خبرخوری میشود، که این امر خود به کاهش تعداد مخاطبان منجر میشود.
تسنیم: مشکلات فراروی جامعه خبرنگاران کشور بیشتر در چه حوزههایی رصد شده است؟
ابراهیمی: خبرنگاران عزیز همواره با مشکلات و موانع عدیدهای مواجه بودهاند که عمدهترین آنها، امنیت شغلی و اشتغال پایدار، بیمه، وضعیت رفاهی و معیشتی است. در همین راستا معاونت مطبوعاتی مدیران رسانهها و مطبوعات را موظف کرده است که نسبت به بیمه خبرنگاران خود اقدام کنند و برای حصول این مهم مشوقهایی را برای آنان تعریف کرده است. خروجی این طرح به نفع خبرنگاران است، چرا که همین بیمه شدن، اشتغال پایدار آنان را به ارمغان میآورد.
در این راستا راهاندازی سازمان صنفی خبرنگاران برای حمایت از حقوق خبرنگاران در دستور کار دولت قرار دارد که صنوف رسانهای و مطبوعاتی خود باید به جدیت در راه تحقق این مطالبه خبرنگاران جدیت کنند، زیرا ماده 46 قانون مطبوعات به وظایف مدیران رسانهها در این خصوص تأکید دارد.
گفتوگو از زهرا منصورنیا
انتهای پیام/ع