به گزارش خبرگزاری تسنیم از بروجرد، حدود یک ماه از انتشار خبر کشف سامانه آبرسانی قدیمی در این شهرستان میگذرد و زمزمهها همچنان بر چرایی حفظ این آثار در میان شهروندان دهانبهدهان میشود بهگونهای که دغدغه حفظ این اثر هماکنون وسعت کشوری پیداکرده است.
با توجه به اظهارات اخیر کارشناسان تاریخی اداره میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری شهرستان بروجرد این سیستم آبرسانی که در پی خاکبرداری از سالن ورزشی قدیمی امیریان واقع در خیابان حافظ جنوبی بروجرد کشفشده است، یک سامانه آبرسانی قدیمی بهاحتمالزیاد متعلق به اواخر دوران قاجاریه است چراکه با پایان یافتن این سلسله در ایران استفاده از این شیوه آبرسانی نیز از رونق افتاده است.
این سامانه که بهواسطه گودبرداری ساختمان مجاور آن کشفشده شامل مجموعهای از خمرههای سفالی بهمنظور اجرای عملیات پالایش و تصفیه آب ورودی است و بخشی از بافت قدیمی شهرستان بروجرد در محدوده خیابان حافظ جنوبی بوده که موسوم به ارگ قدیمی بروجرد است که حدود 280 هکتار وسعت دارد.
سیستم آبرسانی ارگ حکومتی بروجرد
این سیستم آبیاری واقع در ارگ حکومتی بروجرد که خود نیز مجموعهای بزرگ در مرکز شهر بوده است، با بهرهگیری از لولههای کوتاه سفالی موسوم به تنپوشه و با استفاده از ظروف سفالی بزرگ عملیات انتقال آب و تصفیه آن را بهصورت همزمان بر عهده داشته است.
در روزهای اخیر و با کشف این سامانه آبرسانی منحصربهفرد در شهرستان بروجرد که خود سندی گویا بر قدمت و پیشینه این شهرستان است واکنشهای مختلفی از سوی افراد و شهروندان از گوشه و کنار شنیده میشود که عمده این واکنشها منحصر به حفظ این اثر تاریخی گرانبها در شهرستان بروجرد است.
ضرورت حفظ شبکه آبرسانی کشفشده بروجرد
کشف این شبکه آبرسانی در بروجرد گرچه در ابتدا با انعکاس در شبکههای رسانهای مختلف توانست توجه بسیاری از شهروندان و کارشناسان تاریخی را به خود جلب کند اما پس از گذشت یک ماه همچنان حفظ آن در اراضی گودبرداری شده توسط مالکان آن به معمای لاینحل در نگهداری از این گنجینه ارزشمند تبدیلشده که به نظر میرسد راهی برای حفاظت از آن وجود ندارد.
در این میان متولی نگهداری از آثار و ابنیه تاریخی که اداره میراث فرهنگی و صنایعدستی است تنها با دو گزینه در مقابل خود بهمنظور حفظ این اثر تاریخی مواجه است که شامل خرید زمین ملک گودبرداری شده و دیگری بیرون آوردن این شبکه آبرسانی بهصورت کامل از دل خاک است که به گفته کارشناسان به دلیل گستردگی این شبکه آبرسانی بیرون آوردن آن به معنای تخریب بافت بههمپیوسته آن است.
بر این اساس تنها گزینه پیش روی اداره میراث فرهنگی بروجرد خرید زمینی است که این سیستم آبرسانی در آن کشفشده است که آنهم به دلیل نرخ بالای زمین در محدوده مذکور چندان محتمل به نظر نمیرسد.
حال باید پرسید اداره میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری بروجرد در رابطه با حفظ این اثر تاریخی ارزشمند که حال با انعکاس در رسانههای کشوری حراست و حفظ آن بُعدی گسترده یافته است، چه تدبیری اندیشیده است؟
شبکه آبرسانی کشفشده متعلق به اواخر دوره قاجاریه
حجتالله یارمحمدی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری بروجرد در پرسش پاسخ به این سؤال خبرنگار تسنیم، اظهار داشت: با توجه به قدمت این اثر تاریخی منحصربهفرد نمیتوان بهطورقطع پیشینه تاریخی آن را بیان کرد اما آنچه از اطلاعات برمیآید این شبکه آبرسانی متعلق به اواخر دوره قاجاریه و موسوم به شیوه آبرسانی از طریق شبکه سفالی است.
وی با اشاره به وجود یک ارگ حکومتی در بروجرد، افزود: با توجه به اینکه عملیات انتقال آب در این شیوه با استفاده از تنپوشهها انجام میشده است، انتقال آب درروی مسیری بوده که آبانبار در آن مسیر تعبیهشده که بهاحتمالزیاد هم آبرسانی برای ارگ حکومتی را تأمین کرده و هم اهالی محل میتوانستند از آن استفاده کنند.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری بروجرد بابیان اینکه این اداره پس از کشف این سیستم آبرسانی بررسیهای اولیه را روی آن آغاز کرد، عنوان کرد: قرار گرفتن این سیستم آبرسانی در کنار دیوار ساختمان مجاور علاوه بر اینکه چیدمان آن را حفظ کرده بود، به مستندسازی اولیه صورت گرفته روی شبکه آبرسانی نیز کمک کرده است.
وی با اشاره به روند ساختوساز ساختمان مجاور این کشف بیان کرد: با توجه به حساسیتهایی که در بین شهروندان بروجردی در واکنش به این ساختوساز صورت گرفته است، میکوشیم این دغدغههای شهروندان با حفظ این اثر مرتفع شود.
دیوارکشی بهمنظور حفاظت از این اثر
یاراحمدی بابیان اینکه ساختمانسازی مجاور این شبکه آبرسانی به آن آسیب نمیرساند، گفت: ساختمان در حال احداث مجاور این شبکه آبرسانی تقریباً 10 تا 14 سانتیمتر با سفالهای قرارگرفته در دل دیوار فاصله دارد که با نظارت و تمهیدات اداره میراث فرهنگی در اجرای دیوار ساختمان مجاور، به سفالهای درون دیوار آسیبی نرسیده و بنابراین سازه ارزشمند سالم میماند.
وی با اشاره به لزوم دیوارکشی پیرامون این دیوارکشی شبکه آبرسانی اظهار داشت: دیوارکشی اطراف این شبکه میتواند این سازه را از آسیبهای احتمالی بعدی همچون بارندگی و ریزش آن جلوگیری کرده و درواقع بهعنوان حفاظی از آن محسوب میشود.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری بروجرد با اشاره به تدابیر اندیشیده شده برای دیوارکشی در اطراف این شبکه، افزود: پس از اجرای دیوار ساختمان مجاور، احتمالاً حدفاصل دیوار و سفالها بهوسیله یونولیت یا ماسه نرم پر میشود تا با پوشاندن آن شبکه آبرسانی در محل قرار گرفتن آن تثبیت شود.
عدم امکان خرید ملک موردنظر
وی با اشاره به عدم امکان خرید زمینی که این اثر تاریخی در آن کشفشده است عنوان کرد: بهمنظور خرید همه یا بخشی از زمین ساختمان مجاور و جلوگیری از پنهان ماندن این شبکه آبرسانی مذاکراتی با صاحبملک مجاور این شبکه آبرسانی انجامشده و درنهایت با مخالفت وی روبرو شدهایم.
یاراحمدی تصریح کرد: صاحب این ملک به دلیل ناقص شدن زمین خود نسبت به فروش بخشی از آن پاسخ منفی داده است.
یارمحمدی افزود: علاوه بر این همچنین قیمت زمین در محل کشف این شبکه نسبتاً بالا بوده و همچنین مالک این زمین نیز تمایلی به فروش زمین مزبور نداشته و این عامل بازدارنده دیگری در راستای حفظ این اثر تاریخی است.
کاوش بهمنظور کشف شبکه آبرسانی
وی یکی دیگر از دلایل عدم خرید زمین موردنظر را اینگونه برشمرد و گفت: سازه کشفشده تنها بخشی از یک شبکه آبرسانی گسترده است که نیازمند تحقیق و کاوش بیشتر بهمنظور کشف ادامه آن است به راین اساس تنها نمایش تکه کشفشده به معنای ناقص کردن این شبکه آبرسانی گسترده است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری بروجرد بابیان اینکه بیرون آوردن این تکه از شبکه آبرسانی میتواند ترکیب آن را به هم بریزد، خاطرنشان کرد: تنها راه حفظ این شبکه آبرسانی گسترده با توجه به بررسیهای انجامشده قرار گرفتن آن در شرایط فعلی است که میتواند بهعنوان تضمینی برای عمر بیشتر این سازه گسترده باشد.
وی عنوان کرد: نمیتوان اظهار کرد که بیرون آوردن اشیا از دل خاک باهدف دیده نشدن آن از اعتبار آنها میکاهد بلکه در شرایط فعلی قرار گرفتن هر چیزی در سر جای خود صحیحتر است و اولویت نخست باقی ماندن این سازه در جای خود است چراکه این اقدام ماهیت آن را متزلزل نمیکند.
ضرورت تأمین اعتبارات لازم برای کاوش بخش پنهان شبکه آبرسانی
یاراحمدی با اشاره به هزینه بالای کاوش درزمینهٔ کشف بخش پنهان این اثر تاریخی ارزشمند، بیان کرد: به این منظور ضرورت دارد اعتبارات لازمه در این حوزه تأمینشده و نیز مجوزهای لازم برای کاوش در اختیار قرار گیرد.
وی بابیان اینکه این کشف میتواند بهعنوان راهنمایی برای یافتن بخشهای احتمالی پنهان این شبکه آبرسانی منظور شود، خاطرنشان کرد: به راین اساس ضرورت دارد با بررسی مقدماتی امتداد این شبکه آبرسانی مشخصشده تا نسبت به دریافت مجوزهای لازم و نیز تأمین اعتبار برای کاوشهای دیگر اقدام شود.
یاراحمدی با اشاره به پیگیریهای انجامشده در خصوص کاوش در محدوده این شبکه گفت: مکاتباتی با اداره کل میراث فرهنگی لرستان باهدف تعیین تکلیف درباره این شبکه انجامشده است، تا در صورت تأمین هزینههای مالی و گروه علمی، کاوشهای علمی آن آغاز شود اما بهصورت دقیق نمیتواند گفت اعتبار موردنیاز بهمنظور این کاوشها به چه میزان است.
گزارش از الهام شاهد پور
انتهای پیام/