ولی علت چیست؟ چرا این دوگونه ارزشمند اسم خود را در فهرست سرخ اتحادیه بینالمللی حفاظت از محیط زیست به ثبت رسانده است؟
دلیل انقراض خرسهای ایران چیست؟
وقتی با وجود تغییر اقلیم، خشکسالی و کمبود غذا زیستگاه خرسهای ما همچون خودشان آسیبپذیر میشود دست عوامل سودجو چون شکارچیان، زمینخواران، توسعه گردشگری و صنعت و معدن به راحتی بستر آسیبپذیر آماده آنها را به نابودی سوق میدهد.
مریم موسیوند کارشناس محیط طبیعی در این باره میگوید: جنگلهای زاگرس که زیستگاه مناسبی برای خرس قهوهای محسوب میشود سالهاست که دچار تخریب شده؛ پس تخریب زیستگاهها، ناآگاهی مردم در برخورد با این گونه، خشکسالی، کمبود غذا، شکار به وسیله متخلفین این عرصه اینها همه دلایل کاهش پررنگ جمعیت خرسهای ایرانی است.
4سال سیاه خرس و دخالت انسان
سال گذشته به دلیل کشته شدن 20خرس قهوهای و 2قلاده خرس سیاه به عنوان سال سیاه خرس نامگذاری شد.
مریم موسیوند کارشناس محیط طبیعی در این خصوص معتقد است:امسال نیز تاکنون 10قلاده خرس قهوهای کشته شده که در همه این موارد انسان دخالت مستقیم داشته است.
خرسهای ایران در لیست سرخ انقراض
تخریب زیستگاه خرس قهوهای در ایران موجب شده تا اتحادیه جهانی حفاظت از محیط زیست(IUCN) در گزارش سالانه خود از وضعیت حیات وحش جهان نام این جانور را از سال 2004 در فهرست گونههای در معرض تهدید قرار دهد.
مریم موسیوند در خصوص خرسهای سیاه نیز میگوید: خرس سیاه آسیایی هماکنون در فهرست سرخ اتحادیه بینالمللی حفاظت از محیط زیست (IUCN) در آستانه انقراض قرار دارند و هیچ آمار مشخصی از تعداد اندک باقیمانده جمعیت اینگونه زیبا در ایران در دست نیست.
جریمه شکار خرس
امسال که افزایش جریمه شکار در بین حیات وحش کشورمان را شاهد بودیم، جریمه شکار خرس از 500هزار تومان به 50میلیون تومان افزایش یافت.
مریم موسیوند در این باره معتقد است: افزایش جریمه شکار خرس کار بسیار خوبی بود که باید ادامه داشته باشد ولی باید اطراف مناطق حفاظتشده که زیستگاه این گونههای در معرض خطر انقراض است به گونهای مدیریت شود تا دست زمینخواران از آن کوتاه گردد و افراد محلی همجوار با این مناطق در برخورد با این حیوانات از کشتن و صدمهزدن به آنها خودداری کنند.
زیستگاههای خرسها در ایران
خرسها در مناطق مرتفع و نیمهمرتفع رشتهکوه زاگرس و البرز، مناطق جنگلی خزر، علفزارهای مرتفع کوهستانی، درههای پاییندست جنگلهای ایران، خراسان شمالی تا آذربایجان و از آذربایجان تا لرستان بین سنکهای بزرگ، میان سوراخهای طبیعی ؟ یا ریشههای درختان مشغول زندگی هستند.
زاد و ولد خرسهای ایران نسبت به دنیا کمتر است
خرس قهوهای به خصوص مادر، بسیار به غذای گوشتی وابسته است اما در سالهای اخیر به علل مختلف، طعمههای گوشتی از دسترس دورشدهاند تا جایی که خرس قهوهای در لرستان کمترین زاد و ولد خرسها را در دنیا دارا بوده است.
مریم موسیوند کارشناس محیط طبیعی در این خصوص معتقد است: خرسهای مادر هرچقدر که سنشان بالاتر میرود تعداد تولههایی که هر بار به دنیا میآورند بیشتر میشود اما اکنون خرسهای کشور ما اغلب یک توله یا دو توله به همراه دارند و سه توله همراه خرس مادر به ندرت دیده میشود.
فیزیک خرسهای ایران
خرسهای قهوهای و سیاه آسیایی خیلی فرصت حیات ندارند چرا که به راحتی از طبیعت حذف میشوند، حس بویایی فوقالعادهای دارند و به همین دلیل اجسام مختلف را تفکیک میکنند و در واقع تنها از این طریق به زندگی خود ادامه میدهند، بینایی آنها به شدت ضعیف است، این حیوانات شبگرد هستند و اگر در روزها دیده شوند یعنی آرامش کافی داشته و از دست انسانها دور ماندهاند.
مریم موسیوند کارشناس محیط طبیعی در این خصوص میگوید: خرسها بر خلاف ظاهر خود میتوانند مسافت زیادی را با چهاردست و پا با سرعتی متجاوز از 50کیلومتر بدوند در موقع نزاع و بازی اغلب بهروی دوپا میایستد و قادرند از درختان کوتاه بالا بروند.
موسیوند درباره تغذیه خرسهای کشورمان معتقد است: خرس قهوهای به خوردن عسل علاقه زیادی دارد، این گونه جثه بسیار بزرگ و قد 170تا 250سانتیمتری را به خود اختصاص داده و در مناطق غرب ایران رنگ اکثر آنها روشنتر از مناطق شمالی است و خرسهای سیاه که جثهی کوچکتری دارند در بالا رفتن از درختها و خوردن میوههای درختی خصوصاً خرما مهارت دارند.
فرهنگسازی در بین مردم محلی
متأسفانه خرسها در بین روستاییان حیوانات چندان محبوبی نیستند و در اکثر مواقع مردم بومی از روی ناآگاهی در مواجهه با خرسها راهی جز کشتن آنها پیدا نمیکنند. وقتی خرسها بهخاطر رفع نیاز غذایی خود به محل زندگی انسانهای همجوار خود؛ روستاها، چادرها یا چراگاههای عشایر پناه میبرند در موارد زیادی با وجود ترس و ناآگاهی مردم بومی کشته میشوند و این مشکلات تنها با فرهنگسازی و ارتقای سطح آگاهی مردم در خصوص این گونه در اکوسیستم حاضر در منطقه رفع خواهد شد چراکه در خلقت خداوند نباید دخالت کرد، وجود هر حیوانی در طبیعت بنا به علم خداوند در آن منطقه الزامی بوده و مطمئناً نبود آن خساراتی را به بار خواهد آورد که در درازمدت مشخص میشود.