چالش‌های مسیر اجرای برجام

به گزارش حوزه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، روند اجرای توافق هسته ای ایران و گروه 1+5 از روز یکشنبه 27/7/1394 به عنوان روز رسمی شدن توافق و موسوم به «روز تصویب» (Adoption day) آغاز شد. در این روز اتحادیه اروپا و آمریکا در بیانیه های جداگانه وعده دادند که پس از تایید اجرای کامل تعهدات ایران از سوی آژانس، تحریم های مندرج در توافق هسته ای را  رفع کنند. در این راستا، باراک اوباما طی فرمانی دستور فراهم کردن مقدمات تعلیق تحریم های مشخص شده در برجام را بر اساس قوانین آمریکا صادر کرد. اتحادیه اروپا نیز چارچوب قانونی برای برداشتن رفع تمام تحریم های اقتصادی و مالی هسته ای را به تصویب رساند.

علاوه بر این، آژانس بین المللی انرژی اتمی طی بیانیه ای اعلام کرد ایران رسما به آژانس اطلاع داده است که از روز اجرای برجام، پروتکل الحاقی را تا زمان تصویب در مجلس به صورت مشروط اجرا خواهد کرد.

بنابراین از هم اکنون ایران و گروه 1+5 به دوره جدیدی از توافق هسته ای ورود کرده اند؛ بدین معنی که توافق هسته ای از این پس در مرحله اجرای واقعی قرار گرفت. در این راستا، پرسشی که قابل طرح است آن است که در روزها، هفته ها و ماه های آینده، غرب متشکل از اروپا و آمریکا که متعهد به لغو تحریم ها بر اساس توافق هسته ای هستند با این موضوع چگونه برخورد خواهند کرد؟ به عبارت دیگر، یا در مواضع و رفتارهای غرب نشانه هایی مبنی بر ایجاد چالش در مسیر اجرای برجام مشاهده می شود؟

یکی از راه های ارائه پاسخ به پرسش مزبور، تحلیل گفتمانی ادبیات و کلیدواژه هایی است که در مواضع رسمی و غیر رسمی غرب مشاهده می شود. در این راستا، برخی ادبیات و کلیدواژه های مهم در مواضع غربی ها به شرح زیر می باشند:

1-فیلیپ هاموند نخست وزیر انگلیس همزمان با روز آغاز اجرای برجام گفت: «امروز روز مهمی در توافق هسته ای است. چرا که توافق هسته ای تضمین کننده آن است که ایران به سلاح هسته ای دست پیدا نکند و منطقه امن شود.»

2-وزارت خزانه داری آمریکا با صدور بیانیه ای اعلام کرد: «شرکت های تجاری طرف قرارداد با ایران تا زمان اجرای کامل برجام و رفع تحریم ها منتظر بمانند و از قوانین بین المللی تبعیت کنند.»

3-برخی مقامات ارشد آمریکایی گفته اند: «کاهش تحریم هایی که ایران به دنبال آن است، بعید است در سال جاری میلادی محقق شود.»

4-یک عضو کنگره آمریکا در مورد نتایج برجام می گوید: «ایران تصور نکند از حمله آمریکا مصون خواهد ماند.»

5-روزنامه نیویورک تایمز نوشت: «بزرگ ترین برچینش هسته ای در تاریخ اتفاق افتاد.»

6-دیوید آلبرایت رییس موسسه علم و امنیت بین المللی اینگونه تحلیل کرد: «ایرانی ها دوست دارند اجرای تعهدات طرفین سریع پیش برود چون نیاز فوری به لغو تحریم ها دارند.»

7-رویترز نوشت: «اجرای واقعی توافق چندین ماه زمان نیاز دارد.»
دقت و کنکاش در مواضع فوق که البته مشابه اینگونه مواضع را می توان در پایش رسانه ای گسترده تری به وفور مشاهده کرد، بدین معنی است که غرب در مرحله جدید آغاز برجام در صدد انتقال پیام های زیر است:
1-تاکید بر حفظ فضای تهدید
2-تحقیر غرور ملی ایرانیان
3-ایجاد نا امیدی در مورد لغو تحریم ها
4-تاکید بر غیر مطمئن بودن ایران
5-ایران به عنوان عامل نا امنی منطقه ای
6-حفظ فضای اتهامی در مورد تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته ای
7-نیاز بیشتر ایران به لغو تحریم ها
اکنون پس از درک مفاهیم و پیام هایی که غرب تلاش می کند در مواضع رسمی و غیر رسمی خود منتقل نماید، استنتاج طبیعی پس از تجزیه و تحلیل این مفاهیم عبارت خواهد بود از اینکه:

1-مسیر اجرای برجام کماکان مرحله غلبه بر بی اعتمادی هاست.
2-دوره غلبه بر بی اعتمادی ها در روابط ایران و آمریکا دارای حساسیت های خاصی خواهد بود؛ چرا که در این دوره امکان تشدید چالش های درونی در داخل ایران به دلایل زیر وجود دارد:

الف-از یک سو آمریکایی ها دشمنی هایشان با ایران را در سایر موضوعات و سطوح حفظ خواهند کرد.
ب-تلاش ایران برای پاسخ به تهدیدات و دشمنی های آمریکا در سایر حوزه ها (غیر از هسته ای) تحت الشعاع مساله الزامات اعتمادسازی قرار خواهد گرفت.
ج- غرب تلاش خواهد کرد نتایج و پیامدهای توافق هسته ای را به سایر موضوعات و چالش های منطقه ای تسری دهد.

* نوذر شفیعی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی است

انتهای پیام/