به گزارش خبرگزاری تسنیم، سومین اجلاس سران مجمع عمومی کشورهای صادر کننده گاز پس از سخنرانی 22 رییس هیات کشورهای شرکت کننده در سالن اجلاس سران کشورهای اسلامی پایان یافت. سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز با حضور روسای 9 کشور در تهران برگزار شد و حضور روسای چند کشور به همراه هیاتهای سایر کشورها در سطوح گوناگون، تهران را به مرکز دیپلماتیک منطقه تبدیل کرد.اشتیاق کشورهای مختلف برای حضور در این اجلاس حاکی از اهمیت و وزن غیرقابل انکار جمهوری اسلامی ایران در مسائل منطقه و فراتر از آن تاثیرگذاری در موضوعات بینالمللی است. این مجمع سالها به طور پراکنده و در دل سازمان اوپک فعالیت میکرد، اما از سال هجری شمسی1387و با پیشنهاد رهبر معظم انقلاب به صورت یک سازمان مستقل درآمد. برگزاری این نشست به میزبانی جمهوری اسلامی ایران که خود طراح اصلی شکل گیری این مجمع بوده و همچنین بهعنوان دارنده بزرگ ترین ذخایر گازی جهان و سومین تولیدکننده بزرگ این سوخت پاک محسوب می گردد از شاخصه های مهم نشست اخیر بود و می تواند نقش ایران را به عنوان بازیگر اصلی در عرصه های بین المللی انرژی و بویژه گاز طبیعی تقویت نماید.جایگاه ویژه ذخایر هیدروکربوری ایران و سهم کشورمان در میزان تجارت و مبادله انرژی می تواند اهرم مناسبی در دیپلماسی انرژی باشد و موقعیت بی نظیرژئوپلتیکی ایران به ما این امکان را خواهد داد که به مرکز تجارت و توزیع انرژی در منطقه و جهان تبدیل شویم. در واقع برگزاری سومین نشست سران مجمع جهانی کشورهای صادر کننده گاز در تهران نشان می دهد توانسته ایم با استفاده از ابزار دیپلماتیک جهت حضور در صحنه های بینالمللی و حفظ جایگاه کشور عزیزمان ایران در نظام بین الملل در مسائل مربوط به انرژی بسیار مثبت عمل کنیم .
دیپلماسی انرژی
از اجلاس کنونی به عنوان یکی از ابعاد دیپلماسی انرژی نام برده میشود. انکار نمیتوان کرد که فرم و شکل دیپلماسی در سالهای اخیر کاملا متفاوت از گذشته شده است و دیپلماسی فرهنگی یا دیپلماسی اقتصادی واژههایی است که بهکرات شنیده میشود. اکنون میتوان از دیپلماسی انرژی که یک بال آن بر نفت و بال دیگر آن بر گاز متمرکز است، به عنوان شکل دیگری از دیپلماسی نام برد. اگر بپذیریم اقتصاد در روابط بینالملل جایگاهی ممتاز دارد، انرژی و از جمله نفت و گاز در این میانه اهمیت خود را نشان میدهد. سه کشور ایران، روسیه و قطر دارای بیش از نیمی از ظرفیت گاز جهان هستند و اگر مجمع کشورهای صادرکننده گاز که عمر آن هنوز به یک دهه نمیرسد، بتواند نظر خود را بر تعیین قیمت و داد و ستد گاز در سطح جهان اعمال کند، میتواند همچون اوپک، تاثیرگذار و سازمانی تعیینکننده باشد.این مجمع سالها به طور پراکنده و در دل سازمان اوپک فعالیت میکرد، اما از سال 2008 و با پیشنهاد رهبر معظم انقلاب به صورت یک سازمان مستقل درآمد.
روسای 9 کشور عمده دارنده ذخایر گازی و تولیدکننده گاز در چارچوب سومین نشست خود، در تهران گردهم آمدند تا آخرین وضعیت بازار جهانی گاز و همگرایی مجمع در راهبری و نقشآفرینی در این بازار را بررسی کنند.روسای کشورها در ورودی اصلی سالن برگزاری اجلاس از سوی دکتر حسن روحانی، رئیسجمهور مورد استقبال قرار گرفتند. محل ورود دیگر هیاتها در سطح وزیران و پایینتر، از در دوم بود که آنها نیز توسط رئیس دفتر رئیسجمهور مورد استقبال قرار گرفته و به سالن استقبال اصلی هدایت شدند.
پوتین: نقش مهم مجمع گازی در آینده تامین گاز جهان
رئیسجمهور روسیه نیز در سخنرانیاش در اجلاس سران کشورهای تولیدکننده گاز گفت: مجمع کشورهای تولیدکننده گاز، نقش بسیار مهمی را در آینده تامین گاز جهان به عهده خواهد داشت.ولادیمیر پوتین افزود: این مجمع، سازمانی با اعتبار بینالمللی است که هر کدام از اعضا با محوریت گاز میتوانند منافع خود را تامین کنند چراکه کشورهای عضو 79 درصد تولید گاز جهان و نیمی از تجارت این انرژی را بهعهده دارند.
قرائت بیانیه پایانی سومین اجلاسGECF
سومین اجلاس سران دولت ها و کشورهای عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز (GECF) دیشب با انتشار بیانیه ای به کار خود پایان داد. دکتر حسن روحانی، رئیس جمهور تصویب بیانیه از سوی سران و هیاتها را رسما اعلام کرد.همچنین به پیشنهاد رئیس جمهور بولیوی، چهارمین جلسه سران در بولیوی برگزار خواهدشد. مهمترین نکات ومحورهای این بیانیه به شرح زیراست:
تأکید بر اهمیت قائل شدن ارزش منصفانه و معقول برای منابع گاز طبیعی
حمایت از منافع مشترک کشورهای عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز
ارتقای میزان مصرف گاز طبیعی به عنوان پاک ترین سوخت
ارتقای گفتوگوهای باز و سازنده با واردکنندگان گاز طبیعی
اذعان به ضرورت اتخاذ روش مبتنی بر تسهیم مخاطرات در مقوله تعیین قیمت و ساز و کار قیمت گذاری گاز طبیعی مبتنی بر قیمت نفت خام و فرآوردههای آن
ابراز نگرانی عمیق از اعمال فرا سرزمینی قوانین و مقررات و اعتراض نسبت به تحریم های اقتصادی یکجانبه در تجارت گاز
ترغیب به ترتیب دادن گفتوگوهای جدید و مؤثر بین کشورهای عضو، کشورهای مصرف کننده و بازیگران گاز طبیعی
67 درصد کل منابع گاز دنیا در اختیار مجمع
این اجلاس از چند جهت هم برای ایران و هم برای بازارهای جهانی انرژی دارای اهمیت است. با توجه به اینکه مجمع صادرکنندگان گاز حدود 67 درصد کل منابع گاز دنیا را در اختیار دارد، میتواند پیامی از اجلاس تهران به کنفرانس پاریس که هفته آینده تشکیل خواهد شد و قرار است در مورد اقلیم و مسائل محیطزیست بحث کند، بدهد.
سوخت پاک
این پیام میتواند حاوی این باشد که مجمع کشورهای صادرکننده گاز آمادگی خود را برای همکاری با جامعه جهانی به منظور جایگزینی گاز به عنوان سوخت پاک با سایر سوختهای آلاینده در دهههای آینده اعلام میکند. با توجه به اینکه امسال یک سال فوقالعاده برای موضوع تغییرات اقلیمی و محیطزیست است و گاز با این که سوختی فسیلی محسوب میشود، اما نسبت به سایر سوختها آلایندگی کمتری ایجاد میکند، از اینرو جایگزینی و رواج مصرف آن برای اقلیم و محیطزیست مهم و تعیینکننده است و به تبع آن پیام تولیدکنندگان بزرگ گاز در تضمین این جایگزینی، حائز اهمیت است.
امنیت انرژی از طریق جایگزینی گاز به جای ذغال سنگ و حاملهای انرژی
اینکه این اجلاس در ایران برگزار شده میتوان نقطه عطفی برای کشور و دیپلماسی انرژی به حساب بیاید. ایران با همکاری و سیاستگذاریهای مشترک کشورهای عضو GECF میتواند کاری کند که مساله امنیت انرژی از طریق جایگزینی گاز به جای ذغال سنگ و حاملهای انرژی بیشتر تقویت شود. این امر بهخصوص در کشورهای بزرگ آسیایی و آفریقایی با عرضه گاز کشورهای مجمع، بهتر محقق خواهد شد.
فرصتی برای افزایش ظرفیت تولید گازایران
از سوی دیگر به دلیل این که تحریمهای ظالمانه غرب علیه ایران بهزودی لغو خواهد شد، این اجلاس فرصت خوبی است تا ایران ظرفیت تولید گاز خود را افزایش داده و همزمان برای صادرات گاز و جهش در این امر نیز برنامهریزی مدون کرده و با دیگر کشورها در این راستا تعامل بر قرار کنیم. صادرات گاز ایران با توجه به اینکه اکنون 70 درصد اقتصاد کشور از گاز استفاده میکنند و 90 درصد مردم دسترسی به گاز دارند، درکنار منابع عظیم گازی، اهمیتی دوچندان مییابد.
اجلاس تهران و تاثیر آن بر روی بازارهای جهانی گاز
اجلاس سوم سران GECF در تهران برای بازارهای جهانی گاز و انرژی نیز حائزاهمیت است و بسیاری کشورها در انتظار نتایج اجلاس تهران هستند تا اثر آن بر بازارهای جهانی را ارزیابی کنند. در این راستا برخی کارشناسان معتقدند که این اجلاس در کوتاهترین زمان تاثیر خود را در بازار جهانی گاز خواهد گذاشت. این اجلاس در کوتاهمدت تاثیری بر بازار جهانی گاز نخواهد داشت اما با توجه به همفکریهایی که روی سرمایهگذاریهای مشترک کشورهای عضو gecf در زمینههای مختلف تجارت گاز میشود، این امر در تولید و ظرفیت صادرات این کشورها اثر خواهد گذاشت و درنهایت شکی نیست که این امر در آینده ثاثیر خود را روی قیمتهای جهانی گاز نیز خواهد گذاشت؛ موضوعی که همه کشورهای عضو مجمع صادرکننده گاز از آن بهرهمند خواهند شد.
اهداف برگزاری مجمع کشورهای صادر کننده گاز
از اهداف برگزاری این مجمع میتوان به بررسی طرحهای توسعهای گاز در دنیا، توازن بین عرضه و تقاضای گاز، فناوریهای اکتشاف، تولید و حمل و نقل گاز و هزینههای مربوطه، ساختار بازارهای گاز، صادرات گاز از طریق خط لوله و به شکل گاز طبیعی مایع شده (LNG)، رقابت گاز با سوختهای جایگزین، اقتصاد گاز طبیعی فشرده (CNG) و تبدیل گاز به فرآوردههای نفتی مایع (GTL)، اشاره کرد. در همین حال کارشناسان، اجلاس تهران را متمایز از دورههای قبلی ارزیابی میکنند. این ارزیابی متفاوت هم به علت استقبال خوب سران کشورها و هم بهخاطر همزمانی برگزاری آن با نوسانات قیمت جهانی نفت و جلب توجه کشورها به سوی استفاده از گاز و در نهایت بهخاطر محوریت قرار گرفتن ایران به عنوان یکی از بزرگترین دارندگان ذخایر گازی جهان است که در آستانه رفع تحریمهای ناعادلانه غرب قرار دارد و اقتصادش رو به باز شدن میرود.
تلاش برای حضور مجدد در بازارنفت
جمهوری اسلامی ایران به همراه مذاکرات هسته ای ، بر فعالیت های خود در چارچوب دیپلماسی انرژی افزوده است .در واقع ایران خود ار برای جذب سرمایه و ورود به بازارهای انرژی از راه های گوناگون آماده می کند. ایران طی 6 سال آینده به 185 میلیارد دلار سرمایه گذاری در صنعت نفت وگاز احتیاج دارد .در این چارچوب و در اولین گام ، وزیر نفت طی نامه ای به اوپک خواسته است زمینه را برای افزایش صادرات نفت ایران بعد از تحریم ها محیا کنند. هم زمان وزیر نفت ایران هشدار داده که اگر کشورهای جهان به دنبال ثبات بلند مدت بازار نفت هستند، باید مانع از کاهش قیمت جهانی نفت شوند . بنابراین ایران به صورت جدی به دنبال آن است که در فاصله کوتاهی تولید نفت خود را به سطح پیش از تحریم ها برساند حتی اگر منجر به کاهش قیمت نفت شود در این راستا و بر اساس گزارش سازمان بین المللی انرزی ایران در ماه می 2015 بالاترین میزان صادرات نفت را از زمان تشدید تحریم ها به دست آورده است.
تولید گاز طبیعی و مسیرهای انتقال
گاز طبیعی در 20 تا 30 سال آینده به سوخت اصلی و جایگزین زغال سنگ تبدیل خواهد شد و پس از نفت دومین سوخت مورد استفاده خواهد بود. جمهوری اسلامی ایران از سال 2011 به بعد، نخستین کشور دارنده ذخایر اثبات شده گاز جهانی است .تکمیلی زنجیره ارزش از طریق توسعه صنایع پتروشیمی و صادرات گاز ، یکی از سیاست های کلان اقتصادی جمهوری اسلامی ایران حتی در شرایط تحریم است. ایران، علاوه بر جذب سرمایه گذاری به مسیرهای انتقال نیز توجه دارد . به گفته مدیر امور بین الملل شرکت ملی گاز ایران ، این کشور به دنبال اتصال خطوط لوله گاز خود به روسیه واستفاده ا زخط لوله « ترکیش استریم » به منظور انتقال گاز طبیعی خود به بازار اروپا در آینده است. در کشور می توانند تجربیات و فناوری های خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند .به رغم این تحولات ، این حوزه با نوعی رقابت نیز همراه است. تهران و مسکو قصد دارند به بازار داخلی ترکیه نفوذ نفتی کنند؛ بازاری که عشق آباد و باکو نیز به دنبال آن هستند . اخیرا" شرکت دولتی گاز پروم روسیه، با شرکت گازی دولتی بوتاش ترکیه وبخش خصوصی این کشور، قرارداد گاز امضا کردند.بر این اساس ، قرارداد ساخت خط لوله انتقال گاز روسیه به ترکیه نیز تا پایان سال جاری به امضا خواهد رسید. دو شرکت همچنین قصد دارند قرار دادی را در جهت ارائه تخفیف در خرید گاز به امضا برسانند.شرکت گازپروم، همچنین به دنبال توسعه لوله انتقال گاز به آلمان نیز هست. بدین منظور بادداشت تفاهمی در کنفرانس اقتصادی بن المللی در سن پترزبورگ روسیه امضا شد که دبنا بر آن، میزان تحویل گاز به اتحادیه اروپا هر ساله پنجا و پنج متر مکعب افزایش خواهد یافت.خط لوله نورث استریم برای اینکه اوکراین را به عنوان کشور ترانزیت کنار بگذارد، از زیردریای بالتیک ( به اروپا) کشیده خواهد شد.در این شرایط، شرکت ملی گاز ایران، قائل به یک مسیر خاص برای صاردات گاز به اروپا نیست و همه گزینه های موجود را در نظر دارد.هشت مسیر مختلف برای انتقال گاز ایران به اروپا وجود دارد.
در این شرایط، اگرچه ایران پیشنهاد افزایش صادرات گاز خود را به ترکیه داده، اما شرکت ملی نفت این حامل انرژی به کشورهای اروپایی خیلی اقتصادی نیست. بر این اساس با گاز 5 تا 6 دلاری احداث خط لوله 3000 کیلومتری به منظور انتقال گاز به اروپا از توجیه اقتصادی بالایی برخوردار نیست. وزیر نفت نیز معتقد است قیمت گاز در اروپا بسیار پایین است و انتقال گاز ایران به اروپا موانع قانونی و هزینه های زیاد مواجه است. برای مثال، اگر ایران بخواهد به اروپا گاز صادر کند، این انتقال اگر از طریق ترکیه باشد، مجبور است به این کشور حق ترانزیت بپردازد. ضمن اینکه اروپایی ها به دنبال خرید گاز ارزان از ایران هستند.با این اوصاف، ایران به کشورهای حاشیه خلیج فارس و بازار این منطقه نیز توجه کرده است. در این چارچوب، ایران صادرات سی ان جی را به کشورهای حوزه خلیج فارس شروع کرده است. براساس جدیدترین قرارداد، ایران از طریق شرکت های بخش خصوصی، سی ان جی به ابوظبی صادر خواهد کرد. حجم درنظر گرفته شده برای صادرات، 19 میلیون متر مکعب است که تا 30 میلیون متر مکعب در روز افزایش خواهد یافت.
اجلاس گازی و کنشگری فعال ایران در عرصه انرژی
پوتین از همان بدو ورودش نشان داد که فقط شرکت در اجلاس را مد نظر ندارد و دستور کار مفصل تری را در نظر گرفته است. نشانه این موضوع در دیدار او با رهبر معظم انقلاب است که بدون فوت وقت و با ورود به تهران انجام داد تا نشان دهد اولویت های دیگری جز اوپک گازی را مد نظر دارد و برای بررسی این اولویت ها باید قبل از هر چیز دیداری با رهبر انقلاب داشته باشد. او هشت سال پیش و برای شرکت در نشست رهبران کشورهای ساحلی دریای خزر هم به ایران آمده بود و در آن سفر هم دیداری با رهبر انقلاب داشت اما این بار دیدار خود را قبل از هر کاری انجام داد تا تفاوت این سفر با سفر قبلی معلوم شود، در واقع شرایط منطقه و بین الملل نسبت به هشت سال قبل آن قدر تغییر قابل توجهی داشته که این تفاوت را توجیه می کند و باعث می شود رئیس جمهور روسیه با برنامه کاری مفصل تر از صرف مباحث اوپک گازی به تهران بیاید.امروز آقای پوتین متوجه شده که ایران بازیگر مهمی در خاورمیانه است و بدون ایران نمی تواند مقابل ترفندهای آمریکا بایستد و بر همین اساس است که در یکی دو سال اخیر سعی کرده در یک مفاهمه که ناشی از رایزنی است، منافع مشترک را به خوبی بشناسد و با تکیه بر این منافع مشترک، راهبردی اتخاذ کند که می تواند منجر به یک آرامش و راحتی در خاورمیانه شود.
رییس جمهوری: تا دو سال آینده تولید گاز ایران به یک میلیارد متر مکعب می رسد
رییس جمهوری اسلامی ایران گفت: بنا داریم برای دو سال آینده تولید گاز در ایران را سالانه به یک میلیارد متر مکعب برسانیم اما اکنون تولید گاز در کشور 600 میلیون متر مکعب است.رییس جمهوری با بیان اینکه در اجلاس تهران 9 عضو در سطح رییس جمهوری و بقیه کشورها به جز یکی دو کشور در سطح وزیر شرکت کرده بودند، خاطر نشان کرد: 12 کشور عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز بوده و 6 کشور نیز به صورت ناظر در آن حضور دارند که در اجلاس امروز مقرر شد، جمهوری آذربایجان نیز به عنوان عضو ناظر به این مجمع اضافه شود، ضمن اینکه در این اجلاس تصویب شد که اجلاس بعدی مجمع در کشور بولیوی باشد.
مجمع کشورهای صادرکننده گاز یا اوپک گازی که به اختصار (GECF) نامیده میشود، سازمان تازهبنیانی است که در سال 2001 پیشنهاد تشکیل آن از سوی جمهوری اسلامی ایران مطرح گردید و در سال 2008 اساسنامه آن به تصویب رسید. هر چند هدف اصلی این سازمان ایجاد هماهنگی بین صادرکنندگان بزرگ گاز در میزان تولید، سقف صادرات و کنترل قیمت گاز طبیعی در سطح جهانی بوده است؛ اما متأسفانه تا کنون این اهداف جنبه عملی به خود نگرفتهاند و این امر دلایل متعددی دارد.
طیفی از کشورها را با منافع و رویکردهای متنوع
در درجه نخست اوپک گازی طیفی از کشورها را با منافع و رویکردهای متنوع در بر میگیرد. ایران، روسیه و قطر به دلایل مختلف، از جمله دارا بودن حجم ذخایر از مهمترین بازیگران بازارهای انرژی محسوب میشوند. با این حال نوع روابط این کشورها و راهبرد هر کدام برای تعقیب منافع خود در حوزه انرژی، تأثیر تعیین کنندهای بر عملکرد و جایگاه اوپک گازی داشته است. متأسفانه در سالهای اخیر، شرایط مناسبی برای همکاری این کشورها مهیا نبوده است. از یکسو جمهوری اسلامی ایران به دلیل گرفتاری در پرونده هستهای و تحریمهای ناشی از آن، از ایفای نقش واقعی خود در بازارهای انرژی بازمانده و علی رغم پیشتاز بودن در راهاندازی و ایجاد این مجمع مهم جهانی، مقدورات کافی جهت رهبری و عملیاتی ساختن اهداف آن را نداشته است. روسها نیز در سالهای گذشته بیشتر ترجیح میدادند به طور انفرادی در بازار حضور داشته باشند و از برخی محدودیتها نظیر سهمیهبندی تولید و صادرات و رعایت محدودیت قیمت، نظیر آنچه در اوپک نفتی وجود دارد، رها باشند. از سوی دیگر قطر نیز به دلیل عضویت در شورای همکاری خلیج فارس و روابط تنگاتنگ با کشورهای غربی بویژه امریکا، خواهان تشکیل و تقویت سازمانی که به افزایش قدرت ایران کمک کرده و مصرف کنندگان غربی را به وحشت بیندازد، نبوده است.
کشورهای خارج از مجمع
در درجه دوم کشورهای خارج از این مجمع نیز تمایلی به قدرتگیری و نقش آفرینی آن نداشته و با تمام قدرت میکوشند کشورهای عضو آن را از اتخاذ تصمیمات مهم در راستای اهداف مجمع بازدارند. کشور هایی از جمله عربستان، امارات، امریکا و کانادا که خود منابع عظیمی از گاز را در اختیار دارند، اما عضو مجمع جهانی صادرکنندگان نیستند و تقویت این مجمع را به ضرر منافع و جایگاه خود در بازارهای انرژی ارزیابی میکنند. امریکا به عنوان اصلیترین مخالف، تضاد منافع جدی با دو کشور اصلی مجمع یعنی ایران و روسیه دارد و بنابراین از اتحاد استراتژیک این دو کشور بویژه در منطقه حساس خاورمیانه هراس دارد. عربستان نیز به دلیل سیاستهای تقابل گرایانه اش با ایران و البته روسیه در سوریه و یمن، از شکلگیری هر تشکیلاتی که به تقویت قدرت این دو رقیبش منجر شود واهمه دارد. اتحادیه اروپا نیز تشکیل هر سازمانی که کشورهای صادر کننده گاز را به یکدیگر نزدیک کند، تهدیدی مستقیم برای آینده تأمین انرژی خود میداند و به همراه امریکا از نفوذ خود برای تأثیر گذاری بر تصمیمات کشورهای عضو مجمع استفاده میکند. این چالشها سبب گردیده است که به دلیل اختلاف منافع، فقدان انسجام و اراده جدی در بین اعضا، نشستهای مجمع کشورهای صادر کننده گاز بیشتر جنبه صوری و نمایشی داشته و نتایجی جز تصمیمات سیاسی و آیین نامهای به دنبال نداشته باشد. با این حال به نظر میرسد در وضعیت فعلی روابط بینالملل، شرایط به گونهای تغییر کرده است که کفه ترازو را به سمت افزایش نقش این مجمع تقویت خواهد کرد. از یکسو نگرانیهای زیست محیطی و افزایش حساسیت دولتها و ملتها به حفظ محیط زیست، استفاده از انرژیهای پاک را در صدر اولویتهای کشورهای مصرف کننده قرار داده است. بر اساس پیشبینی بریتیش پترولیوم(BP)، تقاضا برای گاز بیشترین رشد را در میان سوختهای فسیلی تا سال 2035 میلادی خواهد داشت و سالانه 9/1 درصد به آن افزوده میشود که بالاترین این رشد خصوصاً در قاره آسیا خواهد بود.از سوی دیگر تغییر سیاستهای روسیه در یکسال اخیر و علاقهمندی آن به مشارکت جدیتر در مسائل بینالمللی و تقابل آن با غرب میتواند به ایفای نقش جدیتر آن در مجمع کشورهای صادرکننده گاز کمک کرده و همراستا با سیاستهای ایران درصدد عملیاتی کردن اهداف این مجمع باشد. بنابراین برگزاری سومین نشست این مجمع در تهران نه تنها اقتدار دیپلماسی ایران را در آستانه لغو تحریمها به رخ همسایگان و جهانیان میکشاند؛ بلکه میتواند سرآغازی برای نقش جدی تر کشورهای صادرکننده گاز در بازارهای جهانی انرژی باشد.
بحران اوکراین و همطرازی مسائل امنیتی و اقتصادی
امروز شرایط دنیا به صورتی است که پیوندهای کشورها و گروه بندی های بین المللی و منطقه ای، موضوعات امنیتی یا پیرامون مسائل مهم اقتصادی است. این اجلاس از آن نظر اهمیت پیدا کرده بود که مسائل اقتصادی کشورهای حاضر در اجلاس با یکدیگر در شرایط فعلی و منافع امنیتی آنها به هم گره خورده بود.صادرات گاز زمانی اهمیت خود را در دنیا نشان داد که بحران اوکراین به تحریم صادرات گاز روسیه به اروپا پیوند خورده و این یعنی همطرازی مسائل امنیتی و اقتصادی در کنار هم.
خط بطلان بر انزوای ایران
بعد از دورانی که بعضی از کشورها به دنبال انزوای جهانی کشورمان بودند، برگزاری این اجلاس می تواند پیام مهمی را به دنیا مخابره کند. جمهوری اسلامی ایران نشان داده که به دنبال تعامل با همه کشور هایی است که رویکرد خصمانه نداشته اند. این یعنی خط بطلان بر سیاست هایی که به دنبال انزوای ایران بودند. ایران در مسئله برجام هم رویکرد منطقی و مقتدرانه خود را به دنیا اثبات کرد و در مقابل قدرت های دنیا، اقتدار خود را به نمایش گذاشت. امروز نیز این اجلاس می تواند ادامه همان خط مشی ایران در مواجهه با کشو رهای دنیا باشد.
ایفای نقش جدی تر جمهوری اسلامی ایران
با برگزاری این اجلاس مهم که با حضور 9رئیس جمهور برگزار شد و تصمیمات مهمی که گرفته شده است بعد از این باید منتظر نتایج این اجلاس بود. این اجلاس می تواند در تأثیر گذاری بر بازارهای جهانی گاز مؤثر واقع شود و باید بعد از این منتظر نقش ایفا کردن جدی تر جمهوری اسلامی ایران بود.کشورهایی که به هر دلیلی با جمهوری اسلامی ایران رویکرد خصمانه و ستیزه جویانه داشته اند باید از رویکرد تعامل جویانه و مؤثر ایران در صحنه های مهم بین المللی و منطقه ای درس بگیرند.
امنیت برای کشورهایی است که مبارزه صادقانه با تروریسم دارند
برگزاری اجلاسی در این سطح در امنیت کامل و در شرایطی که قلب اروپا در وحشت داعش است و منطقه خاورمیانه در آتش ناامنی می سوزد، یک پیام ویژه دارد: امنیت برای کشورهایی است که مبارزه صادقانه با تروریسم دارند.حضور مستقیم روس ها در تحولات سوریه و همکاری نظامی با ایران در مبارزه با داعش، موجب اهمیت دیدارهای مقامات ارشد دو کشور گردید ودیدار پوتین با رهبرمعظم انقلاب نقطه عطف این گفتگوها بود. بی شک حضور روس ها در سوریه موجب یک تعادل سیاسی و نظامی در عرصه جهانی گردید. از یکسو فشارهای سیاسی بر ایران مبنی بردخالت و آتش افروزی در سوریه خنثی شد و از سوی دیگر عملیات گسترده نظامی جنگنده های روسی ضرب شستی در مقابل ائتلاف نظامی غرب بود. با حضور نیروهای روسیه و پوشش زمینی نیروهای ارتش سوریه، حزب الله و مستشاران ایرانی، ضربات سنگینی بر پیکره تشکیلات تروریستی داعش وارد شد.
45 درصد تجارت جهانی گاز در مجمع صادرکنندگان
اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز ٤٥ درصد از تجارت جهانی گاز را در اختیار دارند و نقش آن با نقش اوپک در بازار برابری می کند.
پاسخ گاز به 2 چالش انرژی
گاز به دلیل ویژگی خاص و پاک و قابل دسترس بودن می تواند به هر دو چالش جواب دهد، نگاه به ترکیب انرژی جهان نشان می دهد که حدود80 درصد انرژی مورد نیاز جهان از طریق سوختهای فسیلی تامین می شود که بین نفت، گاز و زغالسنگ تقسیم شده است و دراین ترکیب سهم انرژی گاز در حال افزایش است. نکته آن است که دو چالش امنیت انرژی و تغییر اقلیم موضوعهایی جهانی است و پاسخ به این چالشها باید جهانی باشد. به عبارت دیگر نمی توان در مقابله با این چالشها هر کشوری به تنهایی و بصورت مستقل عمل کند و نیاز به اجماع و همکاری جهانی است. کشورهای عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز با توجه به این که ٦٧ درصد ذخایر گازی دنیا را در اختیار دارند می توانند هم از جهت محیط زیست و هم از منظر امنیت انرژی به جهان کمک کنند و این موضوع اهمیت برگزاری سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در تهران را نشان می دهد.
جهتگیری آینده به سمت گاز
می توان به جرات گفت در میان سه حامل انرژی فسیلی، جهتگیری آینده به سمت گاز خواهد بود چون اگر قرار باشد به هر دو چالش محیط زیست و امنیت انرژی در جهان پرداخته شود ناگزیر باید استفاده از گاز در اولویت قرار گیرد و تلاش شود به سمت استفاده از انرژی گاز حرکت کرد، هم اکنون یک میلیارد نفر در دنیا به انرژی مدرن دسترسی ندارند و این افراد در برخی نقاط دور افتاده جهان برای تامین نیازهای سوختی خود اقدام به قطع کردن درختان جنگل و در نتیجه آسیب رساندن به محیط زیست می کنند که باید تلاش شود نیازهای انرژی (گرمایشی، تولید برق و روشنایی) این خانوارها و جوامع با گاز طبیعی تامین شود از سویی چون با توجه به ویژگی زغالسنگ تجارت آن بسیار مشکل است و از سوی دیگر فرآورده های نفتی هم گرانتر و هم از لحاظ محیط زیست نسبت به گاز آلوده کنندگی بیشتری دارند.اغلب کارشناسان معتقدند تا بیش از پنجاه سال آینده، انرژی فسیلی بیشترین سهم را نسبت به انرژیهای دیگر خواهد داشت و تمایل استفاده از گاز به دلیل پاک بودن آن نسبت به دیگر انرژهای فسیلی بیشتر خواهد بود ضمن این که راندمان سوخت گاز، مخصوصا برای نیروگاه برق از نفت و زغال سنگ بیشتر است.
ارتباط مجمع کشورهای صادرکننده گاز با مصرف کنندگان
هم اکنون ٤٥ درصد صادرات گاز دنیا از طریق اعضای مجمع کشورهای صادرکننده گاز در حال انجام است و این سازمان هم اکنون هم از طریق خط لوله و هم از طریق ال ان جی در جایگاه مهمی قرار دارد و نقش مهمی در تامین امنیت انرژی جهان دارد. دبیرکل مجمع در جلسات مختلف سازمانهای بین المللی مانند ای ایی اف که برای تعامل تولید کنندگان و مصرف کنندگان انرژی تشکیل شده است شرکت کرده و برای راههای تعامل بین تولید کنندگان و مصرف کنندگان رایزنی می کند.
مهمترین استراتژی مجمع کشورهای صادرکننده گاز
مهمترین استراتژی ، کمک به حل مسئله امنیت و در عین حال کمک به موضوع تغییر اقلیم از طریق جایگزینی گاز طبیعی با زغالسنگ حداقل در تولید برق است. چنانکه ظرف 40 سال آینده گاز طبیعی جایگزین زغالسنگ شود طبعا ضمن افزایش سهم کشورهای مجمع جی ای سی اف در بازار جهانی گاز تغییرات اقلیمی در جهت مطلوب کنترل خواهد شد. ایران اگرچه دارنده بزرگترین ذخایر گازی جهان است اما به دلیل تحریم ها نتوانسته است سهم خود را از تجارت جهانی گاز دریافت کند و در جایگاه واقعی خود قرار داشته باشد؛ بلافاصله بعد از لغو تحریمها و با ورود سرمایه گذاران خارجی و همچنین استفاده از فناوریهای روز دنیا ایران به جایگاه واقعی خود در گاز دست پیدا خواهد کرد و هم اکنون مذاکرات در این زمینه ادامه دارد.
توصیه های رهبر معظم انقلاب اسلامی به سران کشورهای شرکت کننده در اجلاس تهران
دیدارهای بسیار مهم رهبر معظم انقلاب با جمعی از سران کشورهای صادرکننده گاز که برخی از آن ها از همسایگان جمهوری اسلامی هستند و برخی دیگر از اقصی نقاط جهان برای شرکت در اجلاس مهم صادرکنندگان گاز به تهران آمدند، ازجمله مسائل مهم هفته گذشته است که باید به آن توجه جدی داشت. این دیدارها و بیانات و توصیه های مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی به سران این کشورها از اهمیتی در سطح خود اجلاس مذکور برخوردار است و شایسته است که به صورت مجزا مورد توجه جدی قرار گیرد. در این دیدارها رهبر فرزانه و حکیم انقلاب اسلامی به هر یک از رؤسای جمهور این کشورها مطالبی را متذکر و بیان داشتند که به اذعان خود آن ها و نیز تحلیل گران سیاسی از مهم ترین نکات در بهبود اوضاع منطقه و نیز در راستای منافع مشترک جمهوری اسلامی و آن کشورها محسوب می شود. در این دیدارها که خلاصه ای از مطالب هر دیدار به صورت خبری منتشر شده است، رهبر معظم انقلاب به صورت جداگانه با آقایان «قربان قلی بردی محمد اف» رئیس جمهوری ترکمنستان، نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا، محمد بوهاری رئیس جمهوری نیجریه، فواد معصوم رئیس جمهور عراق، عبدالمالک سلال نخست وزیر الجزایر و «اوو مورالس» رییس جمهوری بولیوی دیدار کردند و به هر یک از ایشان نکاتی را بیان داشتند. نگاهی به نکات مطرح شده در این دیدارها نشان از آن دارد که رهبر معظم انقلاب در این دیدارها بر چند محور اصلی تأکید داشته اند: 1. ارتقاء سطح روابط و تأمین منافع ایران و آن کشور؛ 2. مصالح اسلامی و خطراتی که جهان اسلام و منطقه را تهدید می کند؛ 3. مقابله با سلطه آمریکا و دیگر زورگویان بین المللی؛ 4. مبارزه با داعش و گروه هایی که چهره اسلام را به نفع غرب مشوه می کنند؛ 5. توصیه هایی در خنثی کردن توطئه های آمریکا.
دیدار مهم رهبر انقلاب با رئیس جمهور روسیه
رهبر معظم انقلاب اسلامی در هفته ای که گذشت، دیدارهای متعددی با سران کشورهای مختلف صادرکننده گاز داشتند که در این میان دیدار تفصیلی ایشان با رئیس جمهوری روسیه و نکات مهمی که رهبر معظم انقلاب در این دیدار بیان کردند، از اهمیت خاصی برخوردار بود. رهبر معظم انقلاب در این دیدار که حدود دو ساعت به طول انجامید، علاوه بر مسائل دوجانبه، به مسائل منطقه ای و بین المللی نیز پرداختند و از حضور تأثیرگذار روسیه در سوریه که در جهت منافع منطقه و حفظ خواسته های ملت سوریه بوده است، تمجید کردند. ایشان در این دیدار به خطرات توطئه ها و برنامه های خطرناک آمریکا در منطقه پرداختند و خاطرنشان ساختند که نقشه بلندمدت آمریکا برای منطقه به زیان همه ملتها و کشورها به ویژه ایران و روسیه است و باید با هوشمندی و تعامل نزدیکتر، آن را خنثی کرد. متن حاضر به اختصار هرچه تمامتر به تبیین برخی از محورهای بیانات معظم له در این دیدار می پردازد. ***
ایران و روسیه دو کشور اصلی و مهم ترین صاحبان منابع گازی جهان هستند. به لحاظ آمارهای رسمی روسیه و به لحاظ کشفیات اخیر منابع گازی جمهوری اسلامی ایران بزرگترین دارندگان گاز دنیا محسوب می شوند که این دو کشور به همراه هم تقریبا نیمی از گاز دنیا را دارند. این تنها مسأله ای نیست که ایران و روسیه را به همکاری و نزدیک تر کردن روابط دعوت می کند. اوضاع بین المللی و آنچه اکنون در سوریه و برخی دیگر از کشورهای منطقه در جریان است و توطئه هایی که آمریکا علیه کشورهای منطقه در پیش گرفته است و بسیاری مطالب و مسائل دیگر می تواند زمینه های همکاری برابر و بدون سلطه گری میان ایران و روسیه را فراهم سازد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در هفته ای که گذشت، دیدارهای متعددی با سران کشورهای مختلف صادرکننده گاز داشتند که در این میان دیدار تفصیلی ایشان با رئیس جمهوری روسیه و نکات مهمی که رهبر معظم انقلاب در این دیدار بیان کردند، از اهمیت خاصی برخوردار بود. رهبر معظم انقلاب در این دیدار که حدود دو ساعت به طول انجامید، علاوه بر مسائل دوجانبه، به مسائل منطقه ای و بین المللی نیز پرداختند که متن حاضر به اختصار هرچه تمامتر به تبیین برخی از محورهای بیانات معظم له در این دیدار می پردازد:
* در مسأله هسته ای اعتمادی به آمریکا نداریم
یکی از محورهای بیانات رهبر معظم انقلاب در این دیدار، در مورد مسأله هسته ای بود که ایشان آقای پوتین را شخصیت برجسته ای در دنیای امروز خواندند و با تشکر از تلاشهای این کشور در موضوع هسته ای افزودند: این مسأله به یک سرانجامی رسیده است اما ما هیچ اعتمادی به آمریکایی ها نداریم و با چشمان باز، رفتار و عملکرد دولت آمریکا را در این قضیه تحت نظر داریم.
* توسعه روابط اقتصادی، سیاسی و امنیتی
توصیه دیگر معظم له در این دیدار، افزایش روابط اقتصادی میان دو کشور بر پایه تأمین منافع مشترک بود که ایشان با اشاره به جدیت آقای پوتین و مسؤولان جمهوری اسلامی ایران برای گسترش روابط دوجانبه خاطرنشان کردند: سطح همکاریها ازجمله در مسائل اقتصادی می تواند بسیار بیشتر از سطح فعلی توسعه یابد.
حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به همکاری مناسب تهران- مسکو در عرصه های سیاسی- امنیتی، مواضع رئیس جمهور روسیه به ویژه در یک سال و نیم اخیر را در مسائل مختلف، خیلی خوب و مبتکرانه خواندند و افزودند: آمریکایی ها همیشه تلاش می کنند رقبای خود را در موضع انفعال قرار دهند اما شما این سیاست را خنثی کردید.
* تقدیر از سیاست روسیه در سوریه
جمهوری اسلامی ایران در طول سالهای اخیر در کنار ملت سوریه ایستاده و از انتخابهای این ملت حمایت کرده است و در برابر تروریسم کوری که به اسم اسلام دست به کشتار انسان ها می زند و مورد حمایت غرب نیز قرار گرفته است ایستاده است. در ماه های اخیر شاهد حضور جدی تر روسیه در حمایت از دولت سوریه بودیم که به همین مناسبت رهبر معظم انقلاب اسلامی تصمیمات و اقدامات مسکو در موضوع سوریه را موجب افزایش اعتبار منطقه ای و جهانی روسیه و شخص آقای پوتین برشمردند و افزودند: آمریکایی ها در نقشه ای بلندمدت، درصددند با تسلط بر سوریه و سپس گسترش کنترل خود بر منطقه، خلأ تاریخی تسلط نداشتن بر غرب آسیا را جبران کنند که این نقشه تهدیدی برای همه ملتها و کشورها به ویژه روسیه و ایران است.
رهبر انقلاب تأکید کردند: آمریکایی ها و دنباله های آن ها در مسأله سوریه درصددند اهداف تحقق نیافته خود از راه نظامی را در عرصه سیاسی و پای میز مذاکره محقق کنند که باید با هوشمندی و از موضع فعال، جلوی این کار را گرفت.
حضرت آیت الله خامنه ای اصرار آمریکایی ها بر رفتن بشار اسد یعنی رئیس جمهور قانونی و منتخب مردم سوریه را ازجمله نقاط ضعف سیاستهای اعلامی واشنگتن دانستند و افزودند: رئیس جمهور سوریه در انتخاباتی سراسری رأی اکثر مردم سوریه را با دیدگاههای «سیاسی، مذهبی و قومی مختلف» به دست آورده و آمریکا حق ندارد این رأی و انتخاب مردم سوریه را نادیده بگیرد.
رهبر انقلاب تأکید کردند: درباره سوریه هر راه حلی باید با اطلاع و موافقت مردم و مسؤولان این کشور دنبال شود.
ایشان کمک های با واسطه و بی واسطه آمریکایی ها به گروه های تروریستی ازجمله داعش را از دیگر نقاط ضعف آشکار سیاستهای آمریکا خواندند و افزودند: همکاری با کشورهایی که به خاطر حمایت از تروریستها اعتباری در افکار عمومی منطقه و جهان ندارند، نشان می دهد آمریکایی ها از دیپلماسی شرافتمندانه برخوردار نیستند.
حضرت آیت الله خامنه ای تأکید کردند: به همین علت ما به جز مسأله هسته ای (که البته آن هم دلایل خاص خود را دارد) نه درباره سوریه و نه در هیچ موضوع دیگری مذاکره دوجانبه با آمریکایی ها نداریم و نخواهیم داشت.
رهبر انقلاب اسلامی، حل صحیح موضوع سوریه را بسیار مهم و در آینده منطقه تأثیرگذار برشمردند و خاطرنشان کردند: اگر تروریستهایی که این جنایات را در سوریه مرتکب می شوند سرکوب نشوند، دامنه فعالیتهای مخرّب آن ها به آسیای میانه و مناطق دیگر گسترش خواهد یافت.
* اظهارات رئیس جمهور روسیه
در این دیدار رئیس جمهور روسیه نیز با اشاره به تجربیات ارزشمند رهبر انقلاب اسلامی و ابراز خشنودی از دیدار ایشان گفت: توسعه روابط دو کشور ازجمله در عرصه فناوری، هوافضا و تکنولوژیهای پیشرفته شتاب بیشتری یافته و ما بسیار خرسندیم که با جمهوری اسلامی ایران در موضوع امنیت و حل وفصل بحرانهای منطقه ای و جهانی نیز همکاری بسیار فعالی داریم.
آقای پوتین جمهوری اسلامی را کشوری مستقل، استوار و با دورنمایی بسیار خوب ارزیابی کرد و گفت: شما را متحدی مطمئن و قابل تکیه در منطقه و جهان می دانیم.
رئیس جمهور روسیه گفت: ما متعهدیم که بر خلاف برخی ها به شرکایمان از پشت خنجر نزنیم و هیچ وقت در پشت پرده اقدامی بر ضد دوستانمان انجام ندهیم و اگر اختلافی هم داشته باشیم، با صحبت به تفاهم برسیم.
آقای پوتین مواضع دو کشور در موضوع سوریه را بسیار نزدیک خواند و با اشاره به اهمیت فراوان همکاریها در این زمینه گفت: ما نیز تأکید داریم که حل بحران سوریه فقط از طریق سیاسی و پذیرش رأی مردم این کشور و خواست همه اقوام و گروههای سوری امکان پذیر است و هیچ کس حق ندارد نظر خود را به مردم این کشور تحمیل کند و به جای آن ها درباره ساختار حکومت و سرنوشت رئیس جمهور سوریه تصمیم بگیرد.
رئیس جمهور روسیه تأکید کرد: همان طور که جنابعالی فرمودید، آمریکایی ها می خواهند اهداف محقق نشده خود را در میدان درگیریهای سوریه، پای میز مذاکره پیگیری کنند و ما مراقب این مسأله هستیم.
ولادیمیر پوتین با تأکید بر ادامه حملات این کشور به گروههای تروریستی در سوریه، همکاری و همفکری تهران- مسکو را درباره روند حل سیاسی مسأله سوریه کاملاً ضروری خواند و گفت: کسانی که در جهان ادعای دموکراسی دارند نمی توانند با انتخابات در سوریه مخالفت کنند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در طرحی هوشمندانه خواستار تشکل یافتن کشورهای صادرکننده گاز در دنیا شدند که این پیشنهاد با گذشت چند سال بالاخره جامه عمل به خود پوشید و اکنون جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از اصلی ترین صادرکنندگان گاز در دنیا و یکی از برترین کشورهای دارای ذخایر گازی در جهان، میزبان اجلاس این کشورها بود. دیدارهای بسیار مهم رهبر معظم انقلاب با جمعی از سران کشورهای صادرکننده گاز که برخی از آن ها از همسایگان جمهوری اسلامی هستند و برخی دیگر از اقصی نقاط جهان برای شرکت در اجلاس مهم صادرکنندگان گاز به تهران آمدند، ازجمله مسائل مهم هفته گذشته است که باید به آن توجه جدی داشت. نفس این دیدارها خود از اهمیت بسیار بالایی برخودار است و حکایت از آن دارد که در حالی که کشورهای قلدری مانند آمریکا و برخی کشورهای اروپایی مدعی هستند که دنیا برای رابطه با ایران باید از آن ها اجازه بگیرد و پس از چراغ سبز آن ها با ایران رابطه داشته باشد، کشورهای اصلی صادرکننده گاز در دنیا که یکی از مهم ترین منابع انرژی در دنیا را در دست دارند، با ایران در عالی ترین سطح رابطه دارند.
از این روست که می توان بیان داشت که این دیدارها و بیانات و توصیه های مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی به سران این کشورها از اهمیتی در سطح خود اجلاس مذکور برخوردار است و شایسته است که به صورت مجزا مورد توجه جدی قرار گیرد. در این دیدارها رهبر فرزانه و حکیم انقلاب اسلامی به هر یک از روسای جمهور این کشورها مطالبی را متذکر و بیان داشتند که به اذعان خود آن ها و نیز تحلیل گران سیاسی از مهم ترین نکات در بهبود اوضاع منطقه و نیز در راستای منافع مشترک جمهوری اسلامی و آن کشورها محسوب می شود. متن حاضر به اختصار هرچه تمامتر به تبیین برخی از مهترین نکات معظم له به هر یک از این سران کشورها می پردازد:
* نکات مورد نظر رهبری در دیدار با رئیس جمهوری ترکمنستان
1. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار آقای «قربان قلی بردی محمد اف» رئیس جمهوری ترکمنستان با اشاره به روابط نزدیک و دوستانه ایران وترکمنستان و ظرفیتهای فراوان موجود برای توسعه همکاریهای دوجانبه و مقابله با آتش افروزیها در منطقه، تأکید کردند: راه مقابله با جریانهای تروریستی و خنثی کردن نفوذ آن ها، مجال دادن به مردم در فعالیتهای صحیح اسلامی و تقویت حرکتهای فکریِ اسلامیِ معتدل و عقلانی است.
2. رهبر معظم انقلاب اسلامی در این دیدار، دو ملت ایران و ترکمنستان را همسایگانی همچون دو خویشاوند توصیف کردند و با تأکید بر ضرورت استفاده از ظرفیتهای فراوان در جهت توسعه همکاریها افزودند: لازم است که با جدیت در جهت اجرای توافقات صورت گرفته، گامهای مؤثر و عملی برداشته شود.
3. رهبر انقلاب، امنیت، رفاه و پیشرفت همسایگان و کشورهای اسلامی را به نفع جمهوری اسلامی خواندند و گفتند: مرزهای ایران و ترکمنستان مرزهای صلح و آرامش و موجب آسایش خاطر طرفین بوده و امکان استفاده از مسیر ایران برای راهیابی به خلیج فارس و دریای آزاد، فرصت ارزشمندی برای ترکمنستان است.
4. ایشان با اشاره به امنیت ایران و ترکمنستان در شرایط پر تنش منطقه، افزایش همکاریها را برای استمرار این وضعیت ضروری دانستند و خاطرنشان کردند: در تقابل با وحشی گری و تروریسم خشن داعش و گروههای تکفیری نظیر آن که به نام اسلام این جنایات را انجام می دهند، باید به مردم مجال فعالیتهای اسلامی صحیح داده شود و بهترین راه خنثی کردن نفوذ این جریانها، تقویت حرکتهای فکریِ اسلامیِ معتدل و عقلانی است.
حضرت آیت الله خامنه ای جنایات وحشیانه جریانهای تروریستی در سر بریدن و سوزاندن انسانها را نشانه بیگانگی کامل این جریانها از اسلام خواندند و تأکید کردند: اسلام، دین برادری، محبت و خیرخواهی برای دیگران است و این جنایات هیچ ربطی به اسلام ندارد.
* نکات مورد نظر رهبری در دیدار با رئیس جمهوری ونزوئلا
1. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار آقای نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا با تجلیل از مقاومت و حرکت الهام بخش ونزوئلا در مقابل سیاستهای استکباری تأکید کردند: امروز سیاستهای استکباری همچون بلایی بزرگ به جان بشریت افتاده و تنها راه پیشرفت و پیروزی کشورهای مستقل، «ایستادگی» و «تکیه بر توده های مردم» در «جنگ اراده ها» است.
2. حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به سیاستهای طمع ورزانه آمریکا در منطقه آمریکای لاتین افزودند: آمریکا این منطقه را حیاط خلوت خود می دانست اما حرکت بی بدیل ونزوئلا توانست این منطقه را به نقطه ای مستقل و با هویت تبدیل کند.
3. رهبر انقلاب، هدف آمریکا از فشار بر ونزوئلا را نابود کردن مقاومت الهام بخش دولت و ملت ونزوئلا خواندند و خاطرنشان کردند: جنگهای امروز دنیا در واقع «جنگ اراده ها» است و شما با ایستادگی و استحکام اراده ها و استفاده از ظرفیتهای فراوان کشورتان خواهید توانست بر مشکلات پیروز شوید.
4. حضرت آیت الله خامنه ای با اشاره به الگوی موفق انقلاب اسلامی در براندازی رژیم وابسته و مسلح پهلوی، گفتند: امام خمینی(ره) با دست خالی اما با تکیه بر آحاد مردم و به صحنه آوردن آن ها توانست حکومت مورد حمایت آمریکا و اروپا را ساقط کند و راه پیروزی و استمرار موفقیت دولتهای مستقل، استفاده از همین نسخه است.
ایشان دستیابی جمهوری اسلامی ایران به پیشرفتهای علمی و فناوری خیره کننده با وجود حجم انبوه فشارها و تحریمهای دشمنان را تجربه ای ارزشمند دانستند و افزودند: این تجربه با اتکا به حضور و همراهی مردم به دست آمد و کلید حل مشکلات، جلب عواطف و دلهای مردم با انجام کار و خدمت صادقانه به آن هاست.
5. حضرت آیت الله خامنه ای هم چنین بر افزایش سطح همکاریهای دوجانبه ایران و ونزوئلا تأکید کردند و گفتند: ایران، پیشرفت و موفقیت ونزوئلا را پیشرفت و موفقیت خود می داند.
* نکات مورد نظر رهبری در دیدار با رئیس جمهوری نیجریه
1. حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار آقای محمد بوهاری رئیس جمهوری نیجریه، افزایش همکاریهای کشورهای اسلامی در دفاع از هویت اسلام و مسلمانان را یک ضرورت اساسی برشمردند و تأکید کردند: ائتلافهای جهانی مدعی مبارزه با جریانهای تروریستی به هیچ وجه قابل اعتماد نیستند زیرا در پشت پرده ایجاد یا حمایت از تروریستهایی نظیر داعش، همین عوامل مخرّب به خصوص آمریکا قرار دارند.
2. حضرت آیت الله خامنه ای، «دشمنان صریح اسلام» و «دشمنانی را که به نام اسلام با اسلام دشمنی می کنند»، دو لبه یک قیچی دانستند و افزودند: کشورهای اسلامی در مقابل این دشمنان خطرناک باید با افزایش همکاریها از هویت و منافع خود حفاظت کنند.
3. رهبر انقلاب، امید بستن به همکاری و کمک آمریکا و غرب در مبارزه علیه جریانهای تروریستی نظیر داعش و بوکوحرام را نادرست خواندند و گفتند: بر اساس اطلاعات دقیق، در عراق، آمریکاییها و برخی کشورهای مرتجع منطقه به طورمستقیم به داعش کمک می کنند و نقش مخرّبی دارند.
4. ایشان افزایش ارتباطات کشورهای اسلامی را به معنای مسدود کردن ارتباطات با سایر کشورها ندانستند و افزودند: جمهوری اسلامی روابط گسترده ای با همه کشورها به جز آمریکا و رژیم صهیونیستی دارد اما معتقدیم کشورهای اسلامی باید بسیار بیشتر به یکدیگر نزدیک شوند.
5. حضرت آیت الله خامنه ای هم چنین با اظهار خرسندی از انتخاب آقای بوهاری به عنوان یک مسلمان معتقد به عنوان رئیس جمهور کشور برجسته و مهم نیجریه، ظرفیتهای تعامل و همکاری میان دو کشور را فراوان خواندند و تأکید کردند: این ظرفیتها باید شناسایی شوند و مورد تبادل قرار گیرند.
* نکات مورد نظر رهبری در دیدار با رییس جمهوری عراق
1. حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار آقای فواد معصوم رئیس جمهور عراق و هیأت همراه، عمق روابط دو کشور و دو ملت ایران و عراق را ریشه دار و تاریخی و فراتر از روابط کشورهای همسایه و در یک منطقه دانستند و با تأکید بر لزوم صیانت از وحدت ملی در عراق گفتند: ملت عراق، ملتی بزرگ و صاحب تاریخ کهنی است که از ظرفیت بسیار مهم جوانان قدرتمند و هوشیار برخوردار است و باید از این ظرفیت در جهت رساندن عراق به جایگاه شایسته خود استفاده شود.
2. ایشان با اشاره به ارتباط برادرانه، صمیمی و محبت آمیز دو ملت ایران و عراق با وجود 8 سال جنگ تحمیلی از سوی صدام با تحریک بیگانگان، آن را پدیده ای عجیب خواندند و افزودند: راهپیمایی مراسم روز اربعین یک نمونه از این ارتباط دوستانه است به گونه ای که مردم عراق در پذیرایی از زائران ایرانی، از انفاق و محبت و ارادت چیزی کم نمی گذارند.
رهبر انقلاب اسلامی تأکید کردند: مسؤولان دو کشور ایران و عراق، باید از این فضا و فرصت برای منافع دو کشور بیشترین استفاده را بکنند.
3. ایشان با اظهار خرسندی از پیشرویهای اخیر در عراق و غلبه نسبتاً خوب بر فتنه داعش، بر لزوم مراقبت از وحدت کنونی در عراق تأکید کردند و افزودند: در ساختار تشکیلاتی حکومت عراق، رئیس جمهور از جایگاه خاصی برخوردار است و می تواند در کم کردن اختلافات و افزایش وحدت، نقش آفرینی مؤثری کند.
4. ایشان با اشاره به تلاش برخی طرفهای خارجی برای ایجاد اختلاف در عراق، خاطرنشان کردند: مردم عراق اعم از شیعه و سنی و کرد و عرب، قرنها است که بدون هیچ مشکلی در کنار یکدیگر زندگی می کنند اما متأسفانه برخی کشورهای منطقه و هم چنین بیگانگان به دنبال بزرگنمایی اختلاف ها هستند که باید در مقابل آن ایستاد و از هرگونه بهانه ای که زمینه ساز بروز اختلافات می شود، پرهیز کرد.
5. رهبر انقلاب اسلامی، بروز اختلافات و کشیده شدن آن به صحنه عمومی عراق را زمینه ساز اظهارات مداخله جویانه بیگانگان دانستند و گفتند: نباید فضا به گونه ای شود که آمریکاییها به خود جرأت دهند تا به صورت علنی، صحبت از تجزیه عراق بکنند.
ایشان خاطرنشان کردند: چرا باید کشوری همچون عراق که کشوری بزرگ، ثروتمند و صاحب تاریخ هزار ساله است، تجزیه و به مناطق کوچکتر تقسیم شود تا همواره در معرض اختلاف و نزاع قرار گیرد.
6. ایشان افزودند: قطعاً مسؤولان عراقی، روابط خارجی با کشورهای دیگر ازجمله آمریکا را براساس مصالح و منافع مردم این کشور تنظیم خواهند کرد اما نباید به آمریکاییها اجازه داد که عراق را همچون ملک شخصی خود تصور کنند و هر صحبتی را بیان و هر اقدامی را انجام دهند.
رهبر انقلاب با تأکید بر این که عراق امروز به واسطه ملت بزرگ خود و هم چنین جوانان توانمند و هوشیار، با عراق گذشته کاملاً متفاوت است، گفتند: جوانان عراق اکنون بیدار شده اند و به قدرت و توانایی خود پی برده اند و چنین جوانانی قطعاً زیر بار سلطه آمریکا نخواهند رفت.
7. حضرت آیت الله خامنه ای نیروهای داوطلب مردمی عراق در جنگ با داعش را مظهر بارزِ بیداری و قدرت جوانان عراقی خواندند و تأکید کردند: باید از ظرفیت و توانایی های جوانان عراق برای رساندن این کشور به جایگاه شایسته خود بیش از پیش استفاده شود.
8. ایشان با تأکید بر آمادگی همه جانبه جمهوری اسلامی ایران برای انتقال تجربیات و توانایی های علمی، فناوری، دفاعی و خدماتی خود به عراق، افزودند: باید تلاش شود تا سطح همکاریهای اقتصادی دو کشور ارتقاء بیشتری یابد.
* نکات مورد نظر رهبری در دیدار با نخست وزیر الجزایر
1. حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با آقای عبدالمالک سلال نخست وزیر الجزایر و هیأت همراه، با اشاره به نزدیکی دیدگاههای سیاسی جمهوری اسلامی ایران و الجزایر در بسیاری از مسائل منطقه ای و بین المللی گفتند: علاوه بر نزدیکی دیدگاههای سیاسی، همواره ملت ایران دیدگاه مثبتی به کشور و مردم الجزایر داشته است و این موضوع هم به دلیل مجاهدتهای مردم الجزایر بر ضد استعمار، در دوران انقلاب الجزایر است.
2. ایشان ارتباط معنوی و قلبی میان ملتها را زمینه بسیار مناسبی برای گسترش همکاریها به ویژه در عرصه اقتصادی دانستند و افزودند: سطح همکاریهای ایران و الجزایر بسیار پایین است و امیدواریم با این سفر و با تشکیل کمیسیون مشترک، در آینده ی نزدیک و هم چنین با سفر آقای جهانگیری به الجزایر، روابط اقتصادی دو کشور گسترش روزافزون بیابد.
3. رهبر انقلاب اسلامی با اشاره به سخنان نخست وزیر الجزایر در خصوص پدیده داعش و لزوم مقابله جدی کشورهای منطقه با تروریست هایی که چهره اسلام را تخریب کرده اند، گفتند: موضوع داعش و تروریست هایی که با نام اسلام در سراسر منطقه پراکنده شده اند، یک موضوع عادی و طبیعی نیست بلکه این تروریست ها به وجود آورده شده اند و مورد حمایت هستند.
4. حضرت آیت الله خامنه ای با اظهار تأسف از حمایت برخی کشورهای اسلامی منطقه از تروریست های داعش و هم چنین با اشاره به حمایت آمریکا و دشمنان اسلام از این تروریست ها، تأکید کردند: کشورهای اسلامی که دلسوز هستند و با یکدیگر تفاهم بیشتری دارند، می توانند با گفتگو و همکاری، به راه حل عملی برای مقابله با تروریست ها برسند.
5. ایشان با یادآوری جبهه مقاومت متشکل از الجزایر، ایران، سوریه و چند کشور دیگر که در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تشکیل شده بود، افزودند: برخی کشورهایی که دنباله رو آمریکا هستند، مانع از ادامه فعالیت آن مجموعه شدند اما به نظر می رسد اکنون زمینه تشکیل چنین مجموعه ای متشکل از کشورهای اسلامی که دارای دیدگاه های مشترک هستند، وجود دارد.
رهبر انقلاب اسلامی خاطرنشان کردند: اگر چنین مجموعه ای تشکیل شود، این کشورهای اسلامی می توانند در مسائل مهم دنیای اسلام تأثیرگذار باشند و برای مشکلات منطقه و مبارزه با تروریست ها، اقدامات عملی انجام دهند.
حضرت آیت الله خامنه ای در پایان اظهار امیدواری کردند: آقای بوتفلیقه رئیس جمهور الجزایر هرچه زودتر سلامتی خود را بازیابد.
* تحلیلی کوتاه بر نکاتی از این دیدارها
نگاهی به نکات مطرح شده در این دیدارها نشان از آن دارد که رهبر معظم انقلاب در این دیدارها بر چند محور اصلی تأکید داشته اند:
1. ارتقاء سطح روابط و تأمین منافع ایران و آن کشور
یکی از اولین و مهم ترین محورهای بیانات رهبر معظم انقلاب در این دیدارها، تأکید بر منافع دو کشور و محقق ساختن آن ها بدون دخالت دیگران و با آزادی و استقلال دو کشور است. ایشان در این باره به هر یک از سران کشورهای مهمان، طرح ها و نکاتی را متذکر شده اند که خاص رابطه ایران با آن کشور بوده است.
2. مصالح اسلامی و خطراتی که جهان اسلام و منطقه را تهدید می کند
نکته مهم دیگر که در این دیدارها موج می زند مصالح اسلامی و مصالح منطقه ای است. با این که برخی از کشورهای مهمان از مناطق دیگری به ایران آمده اند، با این همه رهبر معظم انقلاب در بیانات خود بر نکاتی تأکید کرده اند که مصالح اسلامی و مصالح منطقه ای به واسطه آن ها حفظ شود.
3. مقابله با سلطه آمریکا و دیگر زورگویان بین المللی
مقابله با سلطه آمریکا و دیگر زورگویان بین المللی و توصیه به حفظ استقلال و رابطه میان کشورهای اسلامی و مستقل جهان، یکی دیگر از تذکرات رهبر معظم انقلاب در این دیدارها بوده است. ایشان به تصریح یا اشاره، رهبران این کشورها را از این که تحت تأثیر سلطه آمریکا، منافع ملی و منطقه ای را فدا کنند، برحذر داشته اند.
4. مبارزه با داعش و گروه هایی که چهره اسلام را به نفع غرب مشوه می کنند
یکی دیگر از تذکرات پر تکرار رهبر معظم انقلاب در این دیدارها، بیان خطر گروه های به ظاهر اسلامی ولی در باطن ضد اسلام است که بویی از اسلام نبرده اند و ابزار و آلت دست آمریکا و دیگر کشورها برای صدمه به اسلام هستند.
5. توصیه هایی در خنثی کردن توطئه های آمریکا
در پایان باید خاطرنشان ساخت که توصیه در باب توطئه های آمریکا برای ایجاد درگیری و خشونت در برخی از کشورها و یا ایجاد حالت تجزیه و واگرایی در برخی دیگر، تذکر دیگر رهبر معظم انقلاب به سران این کشورها بوده است.
دیپلماسی انرژی و پیام های سیاسی نشست تهران
سومین اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز در تاریخ های یکم و دوم آذرماه 94 با حضور 17 کشور عضو مجمع گازی در تهران برگزار شد که شامل 12 کشور عضو اصلی و 5 کشور عضو ناظر بوده و در سه سطح کارشناسان ارشد، وزرای خارجه و سران کشورها برگزار گردید.
نشست کشورهای صادرکننده گاز، اهمیت گاز به عنوان مهم ترین انرژی آینده را نشان می دهد. بسیاری معتقدند قرن حاضر، قرن گاز است. سوخت های فسیلی کم کم اهمیت راهبردی خود را از دست می دهد و گاز به عنوان انرژی، جایگزین سوخت های فسیلی می شود. امنیت انرژی و تغییرات اقلیمی محیط زیست از لزوم جایگزینی گاز به جای سوخت های فسیلی حکایت می کند. این نشان می دهد سهم گاز در سبد انرژی جهان بیشتر می شود. از این رو با توجه به چشم انداز جایگاه گاز در آینده اقتصاد انرژی جهان و آثار آن می توان به تحلیل این رخداد پرداخت.
این نشست و به ویژه دیدارهای جنبی سران کشورهای صادرکننده گاز با مقام معظم رهبری فارغ از دستاوردهای اقتصادی، از منظر سیاست بین الملل دارای پیام های مهمی در شرایط کنونی منطقه و جهان بود که در این نوشتار به تعدادی از آن ها اشاره می گردد:
1. نشست سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز در ایران ابعاد مختلفی ازجمله تأکید بر پایان تحریم های این کشور، مبارزه علیه تروریسم، دفاع از حاکمیت سوریه و نزدیکی به آمریکای لاتین داشت. توافقنامه های امضا شده بین ایران و روسیه با توجه به وزنه منطقه ای و جهانی هر یک از این دو کشور، تأییدی بر این نکته بود که پیرامون گاز، منافع به شدت راهبردی وجود دارند که از مرزهای انرژی، تجارت و محیط زیست گذر می کنند تا به ملاحظات سیاسی برسند.
2. در کنار این نشست، ولادیمیر پوتین و نیکلاس مادورو رؤسای جمهوری روسیه و ونزوئلا با آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران دیدار کردند. ارزیابی آثار سلطه طلبی آمریکا و غرب در مناسبات بین المللی ازجمله موضوعات این دیدارها بود.
3. در بیانیه پایانی نشست تهران بر مخالفت قاطع با قوانین و مقررات فرامرزی و تحریم های اقتصادی علیه تجارت گاز و کشورهای عضو مجمع صادرکنندگان این محصول تأکید شد.
4. در میان کشورهای حاضر در نشست، به ویژه ونزوئلا که به شکلی ممتد با خصومت طلبی آمریکا مواجه است، ایران که در انتظار اجرایی شدن توافق هسته ای برای رهایی از تحریم هاست و روسیه که هدف تحریم های تجاری اتحادیه اروپا قرار دارد، با اطمینان بر دیگر ابعاد نشست تهران تأکید و از آن ابراز رضایت کردند.
5. برای بار اول است که یک کشور برای 2 دوره متوالی ریاست مجمع کشورهای صادرکننده گاز را برعهده می گیرد. بیژن زنگنه وزیر نفت ایران نیز به عنوان نایب رئیس این مجمع و حسین کاظم پور اردبیلی به عنوان رئیس هیأت اجرایی مجمع صادرکنندگان گاز برگزیده شدند. پیام این انتخاب از منظر سیاسی، موقعیت تثبیت شده ایران در رهبری جریان اقتصادی برآمده از صادرات گاز است؛ جریان گازی که فراتر از ابعاد اقتصاد سیاسی، در روابط بین الملل نیز نتایج خاص خود را دارد.
6. بسیاری بر این باورند که موقعیت بی نظیر ژئوپلتیکی ایران این امکان را می دهد که به مرکز تجارت و توزیع انرژی در منطقه و جهان تبدیل شود.
7. برگزاری سومین نشست سران مجمع جهانی کشورهای صادرکننده گاز در تهران هم چنین نشان می دهد که ایران وارد فضای جدیدی بعد از برجام شده است که از مشخصه های آن شکل گیری معادلات جدید در عرصه های سیاسی و اقتصادی است.
8. برگزاری نشستی در این سطح و نوع و ماهیت دیدار پوتین به عنوان رهبر قویترین کشور رقیب ایالات متحده با رهبر معظم جمهوری اسلامی ایران و پیام های منتشره آن حاکی از عمق همگرایی راهبردی دو کشور و موقعیت ویژه ایران در معادلات ژئوپلیتیک جهان امروزی است؛ واقعه ای که در غرب بی گمان بسیار جدی گرفته خواهد شد.
انتهای پیام/