تئاتر ایرانی در «طریق الحسین(ع)»

 خبرگزاری تسنیم: معین احمدیان

صدای لطمه زدن! به صورت و پاهای خود می زنند. صدای هق هق گریه و فریادهایی که تا بالای سالن نمایش «النجم الثاقب» می پیچد. سالن نمایش که می گویم سوله ای است با یک سن خاکی، مسیر نجف تا کربلا ستون 285 در جوار موکب حضرت علی ابن موسی الرضا(ع)!

بوی تند کندر و عود، فضای تاریک سالن نمایش و تماشاگرانی که روی زمین نشسته اند. نمایش 30 دقیقه ای که 5 نوبت در روز اجرا می شود. سالن پر و خالی می شود. فرصت اندک است و ریتم تندی برای نمایش انتخاب کردند. زائری که با پای پیاده به کربلا می رود، مخاطب این نمایش است، حال وهوای خودش را دارد، برای همین سریع درگیر پیام نمایش می شود. آیتم کربلا همراه با روضه های ورود امام حسین (ع) به کربلا، علی اکبر (ع)، علی اصغر (ع)، کاروان اسرا و روضه شهادت حضرت رقیه (س) اجرا می شود.

آیتم ظهور در انتهای نمایش به درستی جای گذاری شده است و اشاراتی به جنایات داعش، گروه های تکفیری و جنگ در عراق می کند در نهایت  مقاومت مردم عراق، سوریه، لبنان، یمن و بحرین را نشان می دهد.  اتفاقا در پایان نمایش است که فریاد لبیک یا حسین و لبیک یا مهدی به آسمان بلند می شود.

گروه «فصل شیدایی» برای دومین سال متوالی است که به مسیر پیاده روی زائران به کربلا آمده اند تا نمایش «النجم الثاقب» را اجرا کنند. این نمایش بخش اصلی از بسته فرهنگی اوج برای مسیر نجف تا کربلا است.

اسماعیلی: فضای راهپیمایی اربعین مستعد گریه و بکاء است/ در «النجم الثاقب» کمال استفاده را از این فضا بردیم

با سعید اسماعیلی کارگردان این نمایش است با او به گفت وگو نشستیم.

تسنیم: امسال برای دومین سال متوالی این نمایش را در مسیر نجف تا کربلا اجرا می کنید. شمایل و نحوه اجرای این کار نسبت به سال گذشته چه تغییراتی داشته است.

اسماعیلی:  سال گذشته از ذکر مصائب شروع می شد و حدیث سلسله الذهب امام رضا، اجرا می شد و بخش سوم هم ایتم ظهور بود. امسال بنا به شرایط ، یک بخشهایی چون ، بحث مقاومت و محافظت از حریم اهل بیت را هم اضافه کردیم.

اخیرا نمایشهایی با عنوان فصل شیدایی و ستاره صبح را هم در کشور داشتیم که با استقبال مخاطبان ایرانی همراه بود. سال گذشته نمایش «النجم الثاقب» را اجرا کردیم و مقداری فضای کار برای عراقی ها نا آشنا بود. اما امسال کسانی که از این مسیر می گذرند با شناختی که از سال گذشته داشتند، پای این نمایش آمدند و مسیر برای ما هموارتر شد. همانطور که در این مسیر دیدید در مسیر کربلا تا نجف همه گونه پذیرایی می شود و فکر می کنم زائران، بیشتر مشتاق یک بسته پذیرایی معنوی هستند.

تسنیم: آفتی که معمولا گریبانگیر برخی آثار مذهبی می شود این است که شکل و شمایل اجرا نزدیک اعتقادات و روایات دینی ما نیست و همین می شود که تصویری جعلی نمایش داده می شود. خیلی‌ها می‌گویند که اجراکنندگانش از اینگونه آدم‌ها و فضا‌های مذهبی دور هستند. این  که تیم تولید، کار دینی را در نزدیک سرزمین کربلا و با این حال هوا اجرا می کند چه تاثیراتی بر ماحصل کار دارد؟

اسماعیلی: تیمی که اینجا هستند حرفه ای های سینما و تلویزیون هستند ولی در اینجا تمام مناسبات حرفه ای کنار رفته است و مثل بقیه موکبهای این مسیر کار می کنند و این برمی گردد به این که همه با دلشان کار می کنند.حدود صدنفر آدم در این کار دخیل هستند ولی به لطف این مسیر، اول خود ما تاثیر گرفتیم و بعد به نمایش منتقل کردیم. هر روز اجرا داریم ولی هربار زمان اجرا، اگر به پشت صحنه نگاه کنید، اکثرا گریه می کنند.

تسنیم: ارتباط دوسویه با چنین مخاطب ویژه ای بر اجرا و نمایش هم تاثیرگذار است؟

اسماعیلی: خیلی حس خوبی است. مسیر پیاده روی مسیری بین المللی است. غیر از مخاطبان عراقی و ایرانی از کشورهای اروپایی هم پای این نمایش بودند و با اینکه زیرنویس انگلیسی نداریم ولی حس کار منتقل می شود. برای ما این موضوع شیرین است.
البته این موفقیت به خاطر فضایی است که در اینجا غالب است. سال اولی که من پیاده برای اربعین حسینی مشرف شدم، دیدم مردم برای گهواره ای کوچک و تمثیلی از حضرت رباب گریه می کردند. این فضا مستعد گریه و بکاء است. ما در نمایش «النجم الثاقب» کمال استفاده را کردیم و شاید در زمان دیگر این کار را اجرا میکردیم این قدر تاثیرگذاری نداشت.

ایران وعراق بر محور نام اباعبدالله به وحدت رسیدند

تسنیم: آیتم دوم نمایش، اشاره به تکفیری ها و وحدت بین ملت ایران و عراق و کشورهای شیعی دارد. صدام لجوج و عنود باعث شده بود که جنگی بین ایران و عراق شکل بگیرد اما حالا می بینیم که این ها بر سر حریم آل الله به وحدت رسیدند. این همان چیزی است که در انتهای نمایش نشان داده شده است. چه شد که این نقطه گذاری و این شکل وحدت را در اجرا گذاشتید؟

اسماعیلی: یک ماه پیش همراه تعدادی از دوستان به حرم امام حسین مشرف شدیم.خاطرم هست در خیابان روبروی حرم، دائم شهید می آوردند و استقبال نظامی و مردمی از شهدای مدافع حرم می شد. این صحنه بر من خیلی تاثیرگذار بود یعنی همان شهدایی که برای دفاع از حریم اهل البیت به میدان نبرد رفتند. صدام شخصیت منفوری بین ملت عراق است و او، تفکر و حزبش تمام شدند. الان در این مملکت دست به دست هم گذاشتند تا از حریم آل الله دفاع کنند. ایران، سوریه و یمن هم داستان هستیم که در کنار هم از حریم اهل بیت دفاع کنیم. وحدت بر مبنای شعار و نام اباعبدالله وجود دارد که یکچنین راهپیمایی عظیمی شکل می گیرد.

 اینجا سوله خرابه ای بیش نبود، 20 روزه محل نمایش شد

سختی های اجرای چنین حجم نمایشی در ایران سخت است، قطعا ساخت چنین دکوری درخارج از مرزها و آن هم در عراق خیلی سخت تر است. با آنه محمد ایری طراح صحنه و دکور این کار صحبت کردم. او با اشاره به کم و کیفیت طرح ریزی چنین نمایشی گفت: پیش تولید چنین کاری طی 20 روز در گرما و سرما انجام شد. هرچه برای این نمایش می خواستیم از ایران با کانتینر آوردیم و البته بخشی از آن را اینجا ساختیم. اینجا خرابه ای بیش نبود . این سن را با شیب خاص خودش ساختیم. دیوارچینی و بلوک چینی را حساب کنید و این را بگذارید کنار اینکه زبان عربی بلد نیستیم و خیلی جاها مجبور بودیم با پانتومیم منظورمان را برسانیم.

از طراح صحنه و لباس نمایش النجم الثاقب در باره بهترین خاطره ای که از نمایش برایش مانده است سوال می کنم و او می گوید: اینجا فشار کار خیلی سنگین است ولی در همین مسیر، یک تیمی از ایران رد می شود و باری از دوش ما را برمی دارد. مثلا پارسال می خواستیم برزنت های سنگین روی سالن را بکشیم، جرثقیل نبود، انقدرها هم نیرو برای بالا کشیدن این برزنتها نبود. کارمان لنگ شده بود. یک دفعه گروه روحانیون قم که از مسیر می گذشتند، کمک دست مان شدند و لباس روحانیت را در آوردند و کاپشن هایشان را تن کردند و برزنتها را بالا کشیدند.

وی ادامه داد: بیشتر کارهای ما همین شکلی پیش می رود. خاطره دیگراینکه مردمی که اینجا نمایش را نگاه می کنند گاهی یک دعاهایی برای ما می کنند که ما برای خودمان این دعا را نمی کنیم. این حس خیلی خوبی است و همین دعاها است که گره کارهای ما را باز می کند.

 مثل موکب ها یک جای ثابت برای اجرای نمایش بدهند

محمد نیاکان مجری طرح این نمایش است. او هم در مورد حجم وسیع کار می گوید که برای این اجرای چنین نمایشی نزدیک به صد نفر حضور دارند.

نیاکان در مورد بازیگرانی که در این نمایش حضور دارند گفت: بازیگران در این  نمایش خادمانی هستند که از نقاط مختلف کشور به صورت دلی حضور دارند و یک سری هم خادمینی هستند که سال گذشته نمایش را دیده بودند و امسال نیز از نجف به این کار اضافه شدند.

وی در مورد سختی هایی این کار، گفت: در ایران، اگر مشکلی پیش بیاید از سایر استانها کمک می گیریم. به هر حال برای ساخت و اجرای کار، 7 تریلی بار داشتیم و ایجاد چنین فضایی مشکلاتی داشت که به لطف اهل بیت (ع)، همه این مشکلات برطرف شد.

اگر یک مکان ثابت برای اجرای نمونه ها این تئاتر مثل همین موکب های مسیر، ایجاد شود، هزینه های ساخت کاهش می یابد. نیاکان در این باره هم گفت: سال پیش 100 متر بالاتر از اینجا محل اجرای نمایش را ساختیم و آرزوی ما این است که برای سالهای بعد جای ثابتی برای اجرا این نمایش بدهند. اگر جای ثابت برای اجرا اماده شود هزینه ها کاهش می یابد و می توانیم صرف کارهای دیگر کنیم.

انتهای پیام/