هنر فراموش شده فرش دستباف در اردبیل احیا می‌شود
هم‌اکنون فرش دستباف هنرمندان ارشق زینت بخش خانه‌های اروپایی شده و گرمی خاصی به خانه‌های ایرانی بخشیده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، هم‌اکنون فرش دستباف بخش ارشق شهرستان مشگین‌شهر زینت بخش خانه‌های اروپایی شده است و این هنر بی‌نظیر هنرمندان ارشقی مشتریان بسیاری در سراسر دنیا از جمله کشورهای اروپایی دارد.
هنرمندان ارشقی از کودک و جوان و پیر گرفته تا مرد و زن مهارت فوق‌العاده‌ای در تولید انواع طرح‌های فرش دستباف دارند و نقشه‌ها و طرح‌های فرش دستباف ارشق چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند و زیبایی دوچندانی در هنر فرش دستباف هنرمندان ارشقی وجود دارد.
گرچه هنرمندان فرش دستباف در استان اردبیل بویژه منطقه ارشق مشگین‌شهر با تخریب‌ها و مشکلات مختلفی رو به‌رو شده و شب و روز خود را برای تولید و عرضه هنری زیبا صرف می‌کنند اما با اتمام کار و تولید فرش سختی‌ها و رنج‌های این هنرمندان غیور فراموش می‌شود و شاید می‌توان گفت که سختی‌های این هنر بعد از اتمام کار دوچندان می‌شود ولی این هنرمندان همچنان چشم انتظار به دست‌های توانمند دولت دوخته‌اند، شاید فرجی حاصل شود.
ظاهر نوری، بخشدار ارشق در گفتوگو با خبرنگار تسنیم اظهار کرد: هنر فرش دستباف در منطقه ارشق شهرستان مشگین‌شهر از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است و هم‌اکنون در مناطق شهری و روستایی بخش ارشق مشگین‌شهر هنرمندان به تولید فرش دستباف با طرح‌ها و نقشه‌های به یاد ماندنی مشغول هستند و می‌توان گفت هنر فرش دستباف ارشق زبانزد عام و خاص است.
وی با اشاره به اینکه فرش دستباف هنرمندان ارشقی در نمایشگاه‌های بین‌المللی از جمله کشور آلمان درمعرض دید گذاشته شده است، گفت: زنان و مردان غیور ارشق مهارت فوق‌العاده‌ای در تولید فرش دستباف دارند که با هنر خود در بافندگی فرش پای این هنر سنتی خود را به خانه‌های اروپایی باز کرده‌اند و فرش دستباف بخش ارشق جایگاه ویژه‌ای در بین مردم کشورهای اروپایی دارد.
بخشدار ارشق با بیان اینکه هنر بافت فرش در بخش ارشق از زمان‌های گذشته در بین مردم این منطقه نه تنها یک هنر بلکه به عنوان یک شغل بسیار مناسب بوده است، افزود: در منطقه ارشق مشگین‌شهر مردم به بافندگی فرش تنها به چشم یک هنر نگاه نمی‌کنند بلکه این هنر بسیار زیبا و سنتی را یک شغل تلقی کرده و به عنوان منبع درآمدزا به آن چشم دوخته‌اند.
بافت فرش در اردبیل سابقه طولانی دارد به طوری که در دوران صفویه همانند بسیاری از مراکز بافندگی، قالیبافی در اردبیل نیز در اوج کمال بوده، نام اردبیل همواره به همراه نام قالی ذی قیمت اردبیل متعلق به قرن شانزدهم که فعلاً در موزه ویکتوریا- آلبرت نگهداری می شود ذکر گردیده است.
نزدیک به یک صد سال قبل بود که صنعت در آن به مقیاس محدودی شروع به نشو و نما کرد. بافنده‌های اردبیلی در این زمان و بخصوص در هنگام جنگ جهانی دوم که فرش بافی در شیروان و سایر مناطق بافندگی قفقاز در حال توقف بود با اقتباس از طرح‌های بسیار موفق قفقازی دوباره آغاز به کار کرد.
نقش‌ها و طرح‌های زیبای تبریز از جمله طرح هراتی مشایخی، گلدانی، ظل السلطانی و ترنجدار شیخ صفی با پیروی از روش‌های متداول بافت در آذربایجان از قبیل استفاده از گره ترکی، چله کشیده شده، تار و پود پنبه‌ای و رعایت ریزه کاری های اختصاصی خود از جمله نصب دار قالی در زیر زمین برای تأمین رطوبت مناسب برای الیاف فرش به فرش بافی خود سر و صورتی داده اند.
سالانه 100 هزار متر مربع به طور میانگین فرش دستباف توسط هنرمندان اردبیلی تولید می‌شود و این فرش‌ها با طرح‌ها و نقشه‌های زیبای تاریخی و بومی بافته می‌شود.
فرش های به اصطلاح بازاری اردبیل که به سنه بافت مشهورند، فرش هایی یک پوده و با کیفیت نازلی از نظر بافت هستند. گره ها در روی شبکه تار و پود بسیار نرم کوبیده می شود. هر چند این نرم کوبیدگی باعث زود بالا آمدن فرش در روی دستگاه می شود در عوض از تراکم و دوام آن تا حد قابل توجهی کاسته می شود.
بافنده های اردبیلی به تقریب در تمام اندازه ها می بافند ولی بیشترین تمایل را به ذرع و نیم و پرده ای و کناره های معمولی نشان می دهند. فرش های آنان در زمینه های فیروزه ای، سفید نخودی، کرم سرنجی، سرمه ای و سبز روشن به بازار عرضه می شود. بافت فرش های زمینه ابریشمی در سال های اخیر در این شهر بسیار متداول شده است
ثبت جهانی 10 فرش دستباف اردبیل
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل گفت: هم‌اکنون 10 نوع فرش دستباف اردبیل به ثبت جهانی رسیده است و هنر فرش دستباف اردبیل در سراسر دنیا از اهمیت و جایگاه بسیار بالایی برخوردار است.
سید حامد عاملی بیان کرد: بسیاری از مردم مناطق روستایی استان اردبیل به ویژه منطقه ارشق مشگین‌شهر معاش زندگی خود را با تولید فرش دستباف می‌گذرانند و تلاش و زحمات این هنرمندان که نقش بسزایی در احیای هنر ناب اردبیل داشته‌اند قابل تقدیر و قدردانی است که باید این موضوع مورد توجه مسئولان استانی نیز قرار گیرد تا بتوانیم در این زمینه به فکر احیای هنر فرش دستباف استان اردبیل باشیم.
هنرمندان و تولیدکنندگان فرش دستباف در گفتوگو با خبرنگار تسنیم گلایه‌هایی هم از عدم توجه برخی دستگاه‌های مربوطه داشتند و خواستار توجه و اهتمام ویژه برای افزایش درآمد و رونق فرش دستباف شدند.
یکی از پیشکسوتان بافنده فرش در رابطه با درآمد پایین و زحمت بسیار فراوان بافت فرش دستباف برای ما گفت: من بیش از 70 سال است که به تولید فرش دستباف در منزل خود مشغول هستم و تنها راه امرار معاش من همین تولید فرش است و اینکه از زمان گذشته تاکنون با نبود حمایت کافی از سوی مسئولان استانی هنر تولید فرش دستباف نه تنها در منطقه ارشق بلکه در نقاط مختلف استان اردبیل نیز به دور از چشم جهان مانده است که ما امیدواریم تا در ادامه کار با اهتمام ویژه مسئولان و اداره فرش استان شاهد معرفی و شناسایی هنر ناب فرش دستباف استان اردبیل در جهان باشیم.
هنرمندانی که شب و روز خود را برای ساختن طرح و نقشه‌ای زیبا از فرهنگ ناب اردبیل صرف کرده‌اند و بعد از پایان یک نقش زیبا به بافت رج به رج این قالی با نهایت عشق و علاقه مشغول شده‌اند هم‌اکنون چشم انتظار حمایت‌های مسئولان هستند تا با انگیزه‌ای بالاتر و برتر از گذشته به ساخت و تداعی هنر خود که در قالب یک علاقه عمقی در دل آن‌ها جای گرفته است مشغول شوند.
فعالیت 33 هزار هنرمند فرش دستباف در اردبیل
رئیس اداره فرش استان اردبیل گفت: در حال‌حاضر 33 هزار هنرمند فرش دستباف در اردبیل فعالیت می‌کنند که از این تعداد 11 هزار نفر از خدمات بیمه برخوردار شده‌اند.
میراعلا سیدی بیان کرد: برنامه‌ریزی برای بیمه تمام هنرمندان فرش دستباف در اردبیل انجام شده است تا بتوانیم هنر فرش دستباف اردبیل را در نقاط مختلف دنیا معرفی کنیم و بااین اقدام انگیزه بافندگان فرش در اردبیل را دوچندان کنیم چرا که هم‌اکنون صنایع دستی و هنر ناب اردبیل به شدت نیازمند احیایی دوباره است.
با وجود اینکه امسال 13 میلیارد و 500 میلیون تومان تسهیلات کم‌بهره به 5 هزار هنرمند فرش دستباف در اردبیل اهدا شده است اما این هنرمندان برای رونق صنعت فرش دستباف نیاز به حمایت‌های اساسی دارند تا بتوانند برای احیای فرش دستباف اردبیل انگیزه لازمی داشته باشند.
بافندگان فرش دستباف در استان اردبیل با وجود اینکه بیشتر زمان خود را در کنار دار فرش سپری کرده و مدت زمان زیادی را به دور از محفل گرم خانواده سپری می‌کنند اما هیچگاه از تولید این هنر دست نکشیده و برای ترویج و انتقال آن به نسل‌های بعدی خود از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنند که این اقدامات و زحمات وصف نشدنی نیازمند یک توجه وصف نشدنی است.
صادرات فرش دستباف در اردبیل
دبیر اتاق بازرگانی اردبیل از صادرات فرش دستباف اردبیل خبر داد و افزود: با برنامه‌ریزی منسجم و منظم می‌توان فرش دستباف اردبیل را به یکی از محصولات صادراتی مهم استان تبدیل کرد که این امر نیازمند معرفی و شناساندن پتانسیل‌های استان اردبیل به ویژه بخش ارشق شهرستان مشگین‌شهر به کشورهای دیگر است.
حسین وثوقی ایرانی که خود در میان یک خانواده بافنده فرش دستباف در اردبیل بزرگ شده است، بیان کرد: هنر فرش دستباف اردبیل با رنگ‌ها، طرح‌ها و نقشه‌های بسیار زیبایی تولید شده که باید برای طراحی و ایجاد این نقشه‌ها و طرح‌های شگفت‌انگیز روزها وقت گذاشت.
هنرمندان و بافندگان فرش در اردبیل از زنان روستایی و عشایر گرفته تا مردم شهر نقش بسزایی در تحقق اقتصاد مقاومتی و احیای صنایع دستی دارند و با هنر فرش دستباف رونق خاصی به اقتصاد و پویایی منطقه و کشور داده‌اند.
امروز با توجه به اینکه بیشتر زنان عشایر و روستایی در منازل خود به بافت فرش مشغول هستند و در امرار معاش به سرپرست خانواده کمک می‌کنند باید حمایت ویژه‌ای از این زنان روستایی اتخاذ شود تا هرچه زودتر شاهد احیای هنر فرش دستباف اردبیل و صنایع دستی استان باشیم.
فرش دستباف متناسب با سلیقه بازارهای جهانی تولید می‌شود
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد استان اردبیل از راه‌اندازی خوشه فرش دستباف در استان اردبیل خبر داد و افزود: خوشه فرش دستباف در اردبیل راه‌اندازی شده است و فرش دستباف در اردبیل متناسب با سلیقه‌های بازار جهانی و ذائقه مردم امروزی تولید می‌شود که این یک قدم مثبت و مناسب در راستای رونق اقتصاد و صادرات استان اردبیل محسوب می‌شود.
اسحاق رسولی با اشاره به اینکه برای احیا و رونق صادرات فرش دستباف اردبیل برنامه‌ریزی سه ساله‌ای در قالب راه‌اندازی خوشه فرش دستباف پیش‌بینی شده است، تصریح کرد: انتظار می‌رود با شناسایی طرح‌ها و سلیقه بازارهای جهانی رونق خاصی در هنر فرش دستباف اردبیل صورت گیرد که به طور یقین احیای این هنر قدیمی در استان احیای هنرها و صنایع دستی دیگر را نیز به دنبال خواهد داشت.
وی بیان کرد: هم‌اکنون فرش کهنه هنرمندان نیز مشتریان بسیار خوبی در سراسر دنیا دارد که ما باید با استفاده از طرح‌ها و نقشه‌های این فرش علاوه بر احیای هنر فرش ناب اردبیل گام اساسی در رونق صادرات فرش دستباف به کشورهای همجوار به ویژه کشورهای اروپایی که به عبارتی دیگر پای ثابت بازار فرش دستباف اردبیل به حساب می‌آید برداریم.
این روزها مردان و زنان اردبیلی در نقاط مختلف در کنار خانواده‌های خود با گره زدن نخ‌های رنگی صمیمیت و گرمی خاصی به خانه‌های خود بخشیده‌اند و با انگیزه اینکه تولید این فرش دستباف گرمی خاصی به خانه‌های دیگر خانواده‌های ایرانی می‌دهد به تولید هنر فرش دستباف می‌پردازند اما آیا حمایتی دندان‌گیر از این هنرمندان در استان اردبیل شده است؟
گزارش از اکبر رزمی
انتهای پیام/
