امارات متحده عربی کشوری در جنوب خلیج فارس با 9 میلیون نفر جمعیت و 84 هزار کیلومتر مربع مساحت است که سرانه آب تجدیدپذیر (شامل جریان رودخانهها و آبهای باران) در آن 17 متر مکعب به ازای هر نفر در سال 2013 بوده است(1). سازمان ملل کشورهایی را که سرانه آب تجدید پذیر در آنها کمتر از 1000 متر مکعب در سال باشد، کشورهای مواجه با کمبود آب (water scarce) تعریف میکند و بر این اساس امارات با کمبود شدید منابع آب تجدیدپذیر روبهرو است. با وجود این کمبود شدید منابع آبی تجدیدپذیر، امارات توانسته است آب مورد نیاز برای توسعه و رشد صنعتی و جمعیتی نسبتا سریع خود را تأمین کند. بر اساس آمارهای بانک جهانی این کشور در 10 سال اخیر به طور میانگین 4% رشد تولید ناخالص داخلی و 9% رشد جمعیت داشته است(2) و اگر تنها به منابع آبی تجدیدپذیر اکتفا میکرد در این مسیر با مشکلات زیادی روبهرو میشد. اما این کشور با اتخاذ راهبرد شیرینسازی آب دریا توانسته است بر مشکل کمبود آب خود غلبه کند به نحوی که 80% از آب مورد نیاز امارات با واحدهای آبشیرینکن تأمین میشود. این کشور توانسته است با تأسیس 25 واحد بزرگ ظرفیت شیرینسازی آب را از صفر متر مکعب در روز در سال 1966 به بیش از 9 میلیون متر مکعب در روز در سال 2013 برساند.
دوبی با بیش از 2 میلیون نفر جمعیت، پرجمعیتترین شهر امارات است که توانسته است به یک قطب تجاری بزرگ در خاورمیانه تبدیل شود بنابراین تأمین آب شرب برای این شهر از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به کمبود شدید منابع آب تجدیدپذیر در امارات، شیرینسازی آب راهبرد اصلی تأمین آب این شهر است به نحوی که 98.8% از آب مورد نیاز این شهر با آبشیرینکنها تأمین میشود. (3)
شکل 1) آبشیرینکن "جبل علی" در دوبی که بخش قابل توجهی از آب این شهر را تأمین میکند.
در واقع اماراتیها دریافتهاند که تأمین آب یکی از مهمترین زیرساختهای لازم برای توسعه شهرهایی مانند دوبی است و برای این موضوع، از مزیت دسترسی به آبهای خلیج فارس استفاده و با شیرینسازی آب مشکل خود را حل کردهاند. این در حالی است که از شیرینسازی آب در شهرهای جنوبی ایران مانند آبادان، خرمشهر، بوشهر و چابهار که به سواحل خلیج فارس و دریای عمان دسترسی دارند غفلت شده است و در این مناطق مشکل کمبود آب به شدت احساس میشود و این مشکل به مانعی بر سر راه توسعه اقتصادی و اجتماعی آنها تبدیل شده ست. ضروری است دولت با نگاه به تجربه موفق شهرهایی مانند دوبی، احداث آبشیرینکن به میزان مورد نیاز در این مناطق را به صورت جدی در دستور کار قرار دهد و مانع بزرگ ایجاد شده بر سر راه توسعه اقتصادی و اجتماعی این مناطق را برطرف کند.
1) http://wdi.worldbank.org/table/3.5
2) http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW/countries
3) “Scarcity and Abundance: UAE Food and Water Security”, Future Directions International, 2014
4) “Statistical Analysis of Desalination Plants in the GCC Countries”, Azza AlRaisi and etc., WEN504- Desalination Fall 2013
* طه محقق، کارشناس حوزه آب و انرژی
انتهای پیام/