ظلم در حق مردم با رویکرد محتاطانه دولت در اصلاح نظام تعرفهگذاری برق
با استفاده از شیوههای تعرفهگذاری پلکانی ــ افزایشی برای اصلاح تعرفههای برق بخش خانگی بیش از ۸۵% از مردم که محدوده الگوی مصرف برق را رعایت میکنند، افزایش قیمتی نخواهند داشت و صرفاً تعرفه برق برای مشترکین پرمصرف افزایش مییابد.
در حال حاضر نظام تعرفه گذاری برق بخش خانگی در کشور به گونهای است که: اولاً، حدود 40 درصد از هزینه میزان برق مصرفی بهصورت یارانه در اختیار مردم قرار میگیرد و ثانیاً، هر مشترکی که برق بیشتری مصرف کند، یارانه بیشتری به او تعلق میگیرد و خلاف عدالت است. این نظام هیچگونه طرحی برای بازدارندگی مشترکین پرمصرف در خود جای نداده است و عملاً مشوقی برای مصرف بیشتر مشترکین است.
این در حالی است که در برخی از کشورهای پیشرو در دنیا مانند آلمان با استفاده از نظامهای هوشمند تعرفه گذاری مانند نظام تعرفه گذاری پلکانی افزایشی (IBT=Increasing Block Tariff ) نهتنها یارانه مشترکین پرمصرف را کاهش دادهاند بلکه بهدلیل بازدارنده بودن این الگو، مشترکین پرمصرف رفتار خود را به حد استاندارد مصرف نزدیک کردهاند. در این روش، هزینه مصرف متناسب با میزان افزایش آن بالا میرود و در این صورت مصرف بیشتر با یارانه بیشتری همراه نمیشود و مشترکین پرمصرف بهجای عموم مشترکین در کانون افزایش هزینه قرار میگیرند. نظام تعرفه گذاری پلکانی افزایشی با توجه به روند مصرف عموم مردم، میزان مشخصی از هر حامل انرژی بهعنوان الگوی مصرف مجاز تعریف میکند و هزینه مصرف کمتر از الگو، ارزانتر تعیین میشود. با عبور مصرف از مقدار الگو، قیمت بهصورت ناگهانی افزایش مییابد تا مشترکین پرمصرف با پرداخت هزینۀ واقعی انرژی، رفتار خود را اصلاح کنند و فشار افزایش قیمت نیز از عموم مردم برداشته شود.
در دولت یازدهم تاکنون دو بار تعرفههای برق بدون توجه به این روشهای مرسوم و هوشمندانه در کشورهای جهان افزایش یافته است و تمام پلههای مصرف با یک درصد یکسان افزایش یافته است. دفعه اول، در بهار سال 93 قیمت برق برای تمام مشترکین پرمصرف و کممصرف بهمیزان 24% افزایش پیدا کرد و دفعه دوم در زمستان سال 93 قیمت برق برای تمام مشترکین بهمیزان 10% افزایش یافت، این در حالی است که منطقی بود مشترکینی که الگوی مصرف برق را رعایت نمیکنند، هزینهای بیشتر از مشترکینی که الگوی مصرف برق را رعایت میکنند، پرداخت نمایند که رعایت نشدن این موضوع در سالهای گذشته، یکی از عوامل مهم ایجاد بدهی 24هزار میلیارد تومانی وزارت نیرو به پیمانکاران شده است.
در ماههای اخیر، مسئولان وزارت نیرو بارها بر ضرورت نزدیک شدن قیمتهای پرداختی مردم به قیمت تمامشده برق تأکید کردهاند ولی همچنان شاهد اقدامی جدی از طرف دولت برای اصلاح شیوههای غلط تعرفه گذاری برق در بخش خانگی نیستیم.
پیشبینی میشود در صورت اعمال تعرفههای هوشمند برای برق با استفاده از شیوههای تعرفه گذاری پلکانی ــ افزایشی، نهتنها بیش از 85% از مردم که محدوده الگوی مصرف برق را رعایت میکنند، افزایش قیمتی برای برق مصرفی خود نخواهند داشت بلکه حتی ممکن است بهدلیل رعایت الگوی مصرف از میزان پرداختی آنها نیز کاسته شود. بهعبارت دیگر، در این حالت صرفاً تعرفه برق برای مشترکین پرمصرف که بهصورت ناعادلانه یارانه بیشتری برای مصرف بیشتر، دریافت میکنند، افزایش مییابد و انگیزه لازم برای رعایت الگوی مصرف برق در این مشترکین ایجاد می شود.
ضرورت دارد دولت یازدهم همانطور که در اصلاح تعرفههای آب بخش خانگی در ماههای اخیر (مصوبه شورای اقتصاد در شهریورماه امسال) به استفاده از این شیوه تعرفه گذاری هوشمندانه توجه داشته است، در زمینه برق نیز این موضوع را مدنظر قرار دهد.
*سید مسعود احمدی - کارشناس انرژی
انتهای پیام/*