آیا طالبان افغانستان به استقلال رسیده‌اند؟
حوادث و اتفاقات چند ماه اخیر در حوزه طالبان افغانستان این سؤال را به وجود آورده است که آیا این گروه در اجرا و تصمیم‌گیریهای خود به استقلال رسیده است یا خیر؟
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، شاید مهم‌ترین اتفاق در طول سالهای گذشته برای طالبان افغانستان تأیید خبر مرگ ملا محمد عمر رهبر سابق و جانشینی ملا اختر منصور در این سمت بود. موضوعی که برای طالبان در آن برهه زمانی به مسأله‌ای حیاتی برای ادامه بقا تبدیل شده بود و پیش‌بینیهای مختلفی پیرامون آینده طالبان می‌شد.
با این حال ملا اختر منصور که در نبود ملا عمر در طول سه سال گذشته نیز امور طالبان را در دست داشت به قدرت کامل رسید که البته این موضوع خالی از حاشیه هم نبود.
گام اول؛ سرکوب تلاش‌ها برای انشعاب درون گروهی طالبان
برخی کارشناسان مسائل پاکستان بر این اعتقادند که بعضی سرویسهای امنیتی در منطقه از جمله پاکستانیها و فرامنطقه‌ای از جمله آمریکاییها با اعلام خبر مرگ ملا عمر بهترین راه‌حل برای آرام کردن و در نهایت از هم پاشیدن طالبان را در انشعاب درون گروهی در طالبان دیدند.
در همان روزهای نخست اعلام خبر مرگ ملا عمر طیب آغا رئیس دفتر سیاسی طالبان در قطر به بهانه پاکستانی بودن ملا اختر استعفا داد و کناره‌گیری کرد حتی اخباری مبنی بر حضور او در افغانستان و اعلام موجودیت به عنوان شاخه‌ای سیاسی از طالبان وجود داشت که البته این امر محقق نشد.
از سوی دیگر ملا رسول و ملا عبدالمنان نیازی با بازگشت از پاکستان و حضور در ولایات غربی هرات و فراه اعلام موجودیت کردند و شاید جدی‌ترین رقیب همین گروه بود. با این حال افراد وفادار به ملا اختر با انجام عملیات علیه افراد ملا رسول به ویژه در همین دو ولایت تا حد زیادی این گروه و رهبرانش را از مواضع اولیه خود عقب راندند.
ملا منصور دادالله نیز از جمله افرادی بود که او هم به بهانه نزدیکی روابط میان ملا اختر و پاکستان علیه رهبر جدید طالبان دست به عملیات زد. به گفته برخی مقامات امنیتی در ولایت زابل افغانستان ملا منصور تعداد زیادی از شبه‌نظامیان ازبک را نیز در کنار خود جای داده بود. با این حال افراد ملا اختر علیه ملا منصور نیز وارد جنگ شدند و با کشتن تعداد زیادی از ازبکها که دیگر به داعش پیوسته بودند و در ادامه کشته شخص منصور دادالله این غائله را نیز به نفع خود تمام کردند.
اما از نگاه کارشناسان سیاسی و امنیتی افغانستان یک سؤال در اینجا باقی بود که چگون افرادی که می‌خواستند علیه ملا اختر منصور در خاک افغانستان وارد عمل شوند آزادانه در این کشور عمل می‌کردند؟
از نگاه تحلیلگران حوزه مسائل سیاسی و امنیتی افغانستان چنانچه پاکستانیها و آمریکاییها به دنبال انشعاب در گروه طالبان بوده‌اند، ملا اختر اولین گام برای استقلال نسبی را در سرکوب افراد نامبرده برداشته است و به نظر می‌رسد خبر زخمی شدن وی در بحبوهه مبارزات علیه این افراد از طریق رسانه‌های وابسته به این دو جریان و البته انگلیسیها منتشر شد تا شاید بتوانند به صورت ذهنی در افراد ملا اختر منصور تأثیر گذارند.
گام دوم؛ مذاکرات صلح افغانستان
پس از پایان نسبی جنجالها برای ایجاد انشعاب درون گروهی در میان طالبان اکنون دیگر نوبت بازی برای مذاکرات صلح افغانستان بود. آمریکاییها و انگلیسیها که نتوانسته بودند نتیجه 14 سال شکست خود در افغانستان را این بار با انشعاب طالبان به پیروزی تبدیل کنند راهی دیگر نمی‌دیدند جز ترغیب طرفین برای مذاکره رو در رو.
این احتمال از همان روز اول وجود داشت که با توجه به استقرار برخی چهره ها و رهبران طالبان در خاک پاکستان این اسلام‌آباد باشد که تحت فشار قرار می‌گیرد تا طالبان را پای میز مذاکرات بیاورد.
همین اتفاق افتاد و نشست چهارجانبه مذاکرات صلح با حضور آمریکا، چین، پاکستان و افغانستان برگزار و نتیجه نهایی آن راضی کردن طالبان توسط پاکستان برای مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان بود، نتیجه‌ای که بایست این هفته به بار می‌نشست اما طالبان افغانستان با انتشار اطالعیه‌ای حضور در مذاکرات مستقیم با دولت افغانستان را مشروط به سه شرط اولیه کردند:
1- خروج کامل نیروهای خارجی از افغانستان
2- خارج شدن نام رهبران طالبان از لیست سیاه شورای امنیت سازمان ملل متحد
3- آزادی زندانیان طالبان
بنابراین مذاکرات رو در رو میان طالبان و مقامات کابل به تعویق افتاد، تعویقی که به گفته مقامات ریاست اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان زمان مشخصی نمی‌توان برای آن متصور بود.
به نظر می‌رسد پاکستانیها این بار و به واسطه فشار و ترغیب همزمان آمریکایی ها از یک طرف و فشارهای احتمالی اقتصادی چینیها از سوی دیگر تمایل داشتند تا افراد طالبان حتی به صورت ظاهری در مذاکرات شرکت کنند اما این اتفاق تا این لحظه به وقوع نپیوسته است.
برخی تحلیلگران رسانه‌ای این حرکت طالبان را به نوعی اعلام استقلال نسبی از پاکستان می‌دانند و بر این اغتقادند که دیگر پاکستان به صورت صد در صدی بر روی طالبان افغانستان نفوذ و احاطه ندارد.
اما در این بین نباید یک موضوع مهم را از یاد برد: طالبان افغانستان برای درمان، استراحت و حتی تجهیز به خاک پاکستان نیاز دارند و اکنون نمی‌توان به صورت قطع و یقین اعلام کرد که طالبان به صورت کامل استقلال یافته است. طالبان کماکان به پاکستانیها نیاز دارند و بنابراین تا حدی باید به خواسته‌های اسلام‌آباد تن دهند.
همین موضوع نیز ممکن است در روزها و هفته‌های آینده منجر به این شود که این گروه افراد خود را به خواست پاکستان وارد مذاکرات صلح کند اما سرنوشت اینگونه مذاکرات چیست را باید به انتظار نشست...
انتهای پیام/.
