به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حمید زنگنه، استاد اقتصاد کلان و بانکداری دانشگاه وایدنر، در چستر پنسیلوانیای آمریکا و نگارنده کتابهای «سرمایهداری مدرن و ایدئولوژی اسلامی» (بههمراه سیروس بینا) و «اسلام، ایران و ثبات جهانی» است. وی نظرات خود را در قالب یادداشتی در اختیار گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم قرار داده است که مشروح آن را میخوانید.
اولین درسی که دانشجویان در اقتصاد بنیانی فرا میگیرند این است که هیچ چیزی در دنیا مجانی نیست. هر عملی قیمتی دارد که بهنحوی باید پرداخت شود. این درسی است که خیلیها از ملت و حتی گردانندگان و دستاندرکاران مملکت یاد نگرفتهاند و فکر میکنند که میتوانند چیزی بدون هزینه به دست بیاورند. توسعه اقتصادی محتاج تعامل و مشارکت با دیگران، مشقت، و سرمایه گذاری مالی و پولی است.
نمیتوان که همهچیز را دوباره اختراع کرد. این نهتنها با عقل سلیم جور در نمیآید، این اسراف و تبذیر منابع بسیار محدود مملکت است. درهای مملکت را بستن و دوباره سازی آنچه قبلاً ساخته شده نهتنها دردی را دوا نمیکند، بلکه مملکت را در اتلاف وقت و عقب ماندگی محصور میکند.
در چند دهه گذشته هرساله میزان تبادلات فکری، پولی، و کالاها بهنوعی سرسام آور تصاعدی افزایش یافته و کشورهای داخل سیستم جهانی از فواید آن بهرهمند شده و آنها که، به هر دلیلی، خود را از آن جدا نگه داشتهاند عقب مانده و عقبروی کردهاند، بهطور مثال در 37 سال گذشته اقتصاد سنگاپور 10.45 برابر شده در حالی که کشورهایی مانند ایران که بهخواسته خود و یا بهعلت فشارهای بین المللی در خارج از سیستم بودهاند روندی واپسگرا داشتهاند. با این منوال اقتصاد ایران سنگپشتمانند پیش رفته است و میزان درآمد ملی ایران در همین مدت 37 سال تقریباً 2.3 برابر شده که با مقایسه با دیگران بسیار کند بوده و در نتیجه سطح زندگی اقتصادی مردم پسرفتگی داشته است.
من شخصاً فکر میکنم که مفهوم اقتصاد مقاومتی بهدرستی درک نشده است. بهعقیده من اقتصاد مقاومتی آن نیست که درهای مملکت را ببندیم و مردم را در حصر اقتصادی نگه بداریم و اجبار کنیم که مرتاضمانند زندگی کنند تا خداوند در زندگی باقی آنها را یاری دهد. اقتصاد مقاومتی به ذهن من ساختن اقتصادی سالم و رقابتی است، اقتصادی که بتواند مایحتاج مملکت را فراهم کند، اقتصادی است که بتواند با دنیا تعامل، معامله، و رقابت کند و از نعمات آنها برای پیشبرد و توسعه مملکت استفاده کند.
داستان بیکاری جوانان و یورش آنها به کشورهای دیگر بر همه روشن و آشکار است و این دردی است که بلیههای اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی گوناگونی بههمراه دارد که کم و بیش میبینیم، بنابراین مهم این است که برای جوانان بیکار فرصت کار ایجاد شود، منظور من ایجاد شغل نیست بلکه ایجاد فرصت اشتغال است.
• ایران میتواند تولیدکننده مواد کشاورزی برای خاورمیانه شود
ایران یک کشوری است با طبیعتی تقریباً کویری، آب بهاندازه کافی دارد بهشرطی که از اتلاف آن جلوگیری کنند، بهشرطی که آبیاری نوع جدید را ترویج دهند. ایران میتواند که تولید کننده مواد کشاورزی (غذایی) برای خاورمیانه بشود، اگر متدهای جدید آبیاری کشاورزی به راه انداخته شود میتواند با دنیا در خاورمیانه رقابت کند و یا حداقل میزان وابستگی خطرناک کشاورزی خود را کاهش دهد.
ایرانیان باید کاهش قیمت نفت را که همانند دهه 80 میلادی منابع مالی ایران را به حداقل رسانیده است درسی برای خود بداند و از آن استفاده کند. هماکنون که قیمت مواد غذایی نسبت به قیمت مواد صنعتی (مانند نفت و پتروشیمی) پیشی گرفته و درصد بیشتر و بیشتر درآمد معدنی مملکت (بهطور صعودی) باید صرف خرید این نوع کالاها شود باید مایه عبرت ایرانیان شود.
اگر فرض کنیم که دیروز یک بشکه نفت میتوانست 100 کیلوگرم گندم تهیه کند، امروز فقط بهخاطر کاهش قیمت نفت میتواند 40 کیلوگرم گندم بخرد، در نتیجه صادرات نفت باید 2.5 برابر شود تا مقدار گندم دیروز خریداری شود.
همینطور که میبینیم حتی اگر ایران دارای قدرت تولید بیشتر نفت باشد، صادر کردن آن فقط در اختیار و تصمیم ایرانیان نیست. بازار نفت ممکن است که در آیندهای نهچندان دور ــ که بعید و دور از ذهن هم نیست ــ نخواهد و یا نتواند صادرات ایران را با قیمتهای مناسب بپذیرد. رقیبان ایران هم بهاحتمال بسیار قوی اجازه نخواهند داد که ایران هرچه خواست تولید کند و با قیمت مناسب بفروشد، در نتیجه نان نخواهیم داشت.
در این مقوله مردم هم احتیاج به تعلیم و تربیت فرهنگی دارند و هم به راهبرد صنعت آبیاری هایدروپونیک یا ایروپونیک و امثالهم. این روشهای مدرن میتواند مصرف آب برای آبیاری کشاورزی را که در حدود %92 مصرف آب کشور است %70 تا %80 کاهش دهد. سرمایه گذاری برای افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی ضروری و فوتی است.
این یکی از مواردی است که مفهوم و مقصود اقتصاد مقاومتی را بهروشنی هویدا میسازد، یعنی هم تولید افزایش مییابد، هم امنیت غذایی تأمین میشود، و هم منابع مالی مملکت صرف مصرف نمیشود.
انتهای پیام/*