بیش از 95% از برق تولیدی کشور از طریق سوزاندن سوخت های فسیلی شامل گاز، گازوئیل و نفت کوره در نیروگاه های حرارتی به دست میآید. حدود 30% از کل مصرف سوخت های فسیلی نام برده شده در کشور در نیروگاه های حرارتی کشور صورت می گیرد. نیروگاه های حرارتی کشور شامل نیروگاه های گاز، بخار و سیکل ترکیبی است و بازده هر یک از نیروگاه های حرارتی در شکل(1) نشان داده شده است.
بررسی میزان بازده نیروگاه های حراتی کشور نسبت به کشورهای پیشرو در این حوزه نشان می دهد که نیروگاه های حرارتی کشور از بازده پایینی برخوردار هستند. مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که در سال های 1994 تا 2011 بازده نیروگاههای گازسوز کشور افزایش کمی را به نسبت سایر کشورهای دنیا داشته است (شکل2) و این موضوع باعث شده است تا بازده نیروگاههای حرارتی ایران که در اوایل این دوره زمانی، از کشورهایی مثل استرالیا و دانمارک بالاتر بوده است، به کمتر از این کشورها برسد.
شکل(2) مقایسه روند افزایش بازده نیروگاه های حرارتی ایران با برخی از کشورهای دنیا در سال های 1994 و 2011
محاسبات نشان داده است که به ازای افزایش 1 درصد در بازده نیروگاه های حرارتی کشور سالانه 2 میلیارد مترمکعب در مصرف گاز یا معادل 2 میلیارد لیتر سوخت مایع صرفه جویی می گردد. از طرف دیگر بررسی روند افزایش بازدهی نیروگاه های کشور در 10 سال گذشته نشان می دهد که در این مدت بازدهی نیروگاه های کشور افزایش ناچیزی (حدود 1 درصد )داشته است.
کارشناسان یکی از مهم ترین علت های ثابت ماندن بازدهی نیروگاه های کشور، با وجود ظرفیت بالای افزایش بازدهی این واحدها را قیمت ناچیز سوخت در محاسبات نیروگاه ها می دانند. در حال حاضر هر متر مکعب گاز برای تولید برق به قیمت 80تومان به نیروگاه تحویل داده می شود که حدود 15 برابر کمتر از میانگین قیمت گاز صادراتی است. همچنین به دلیل نبود نقدینگی در صنعت برق، تمام هزینه تولید برق به نیروگاه پرداخت نمی گردد و هزینه تحویل گاز یا سوخت مایع به نیروگاه با برق تولیدی آن تهاتر می شود. به عبارتی نیروگاه بابت پرداخت قیمت سوخت فقط محاسباتی را روی کاغذ انجام می دهد و حتی با وجود تهاتر قیمت سوخت، هزینه تمام شده تولید برق را دریافت نمیکند و انگیزه ای برای کاهش مصرف گاز یا سوخت مایع از طریق افزایش بازدهی ندارد. واقعی نبودن قیمت تحویل سوخت به نیروگاه و برق خریداری شده از این واحد یکی از مهم ترین علت های افزایش نیافتن بازدهی نیروگاه های کشور است.
در صورتی که سوخت تحویلی به نیروگاه و برق تولیدی این واحدها به قیمت واقعی محاسبه شود، نیروگاه از محل افزایش بازدهی، سود زیادی را به دست خواهد آورد و شاهد افزایش بازدهی این واحدهای تولید برق خواهیم بود. این اتفاق نیازمند نقدینگی بالایی در صنعت برق است که راهکار جایگزین آن استفاده از حواله های اعتباری به جای پرداخت نقدی است. بررسی ها حاکی از امکان افزایش 5% در بازدهی میانگین نیروگاه های حرارتی است که در این صورت سالانه حدود 10 میلیارد مترمکعب در مصرف گاز صرفه جویی می گردد.
بازدهی پایین نیروگاه های حرارتی کشور باعث شده است که این واحدها به عنوان بزرگترین مرکز اتلاف کننده انرژی در کشور شناخته شود که می توان ازطریق ایجاد ارتباط محسوس سود نیروگاه با بازدهی نیروگاه، انگیزه این واحدها برای بالابردن بازدهی را افزایش داد.
*سید مسعود احمدی - کارشناس انرژی
انتهای پیام/