جشواره‌زدگی یا زندگی جشنواره‌ای
نوزدهمین جشنواره تئاتر فتح خرمشهر با اما و اگرهای بسیاری برگزار می‌شود. دبیر نوزدهمین جشنواره فتح خرمشهر، از جشنواره‌زدگی به عنوان یکی از موانع موجود نام ببرد. آیا شکست ساختار کنونی جشنواره‌ها می‌تواند فرصتی چون جشنواره فتح خرمشهر را نجات دهد؟
باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا» - احسان زیورعالم
حسین مسافرآستانه در حالی دبیری جشنواره نوزدهم تئاتر مقاومت – فتح خرمشهر را به عهده گرفته است که این جشنواره همانند دیگر همنوعان خود گیر و گره‌های بسیار دارد. البته گره‌های این جشنواره کمی متفاوت است. برخلاف جشنواره خیابانی که همه چیز در یک فرم اجرایی خلاصه می‌شود یا جشنواره تئاتر کودک و نوجوان که برای یک رده سنی ویژه اجرا می‌شود، جشنواره فتح خرمشهر نه براساس یک فرم اجرایی است و نه مختص یک رده سنی. جشنواره فتح خرمشهر محصول یک ایدئولوژی است که در شریان جامعه ایران جاری است؛ اما درک آن سخت است. همان طور که ما حرکت خون در رگ‌‌هایمان را حس نمی‌کنیم.
مسافرآستانه در نشست خبری خود به چند نکته مهم اشاره کرد که شاید چندان مورد توجه متولیان امر قرار نگیرد و این یادداشت نیز عاقبتی شبیه حرف‌های باتجربه حوزه تئاتر مقاومت پیدا کند. دبیر این روزهای جشنواره به سه نکته برای نجات جشنواره فتح خرمشهر ارائه داد که می‌توان آن را به تفضیل باز کرد و جشنواره را از اما و اگرهای این چند سال نجات داد.
1- جشنواره‌زدگی
واژه «جشنواره‌زدگی»، واژه تازه‌ای نیست، واژه‌ای است محصول نوعی گفتمان که در آن حجم بالای جشنواره در سطح کشور را نوعی حیف و میل بیت‌المال می‌داند و خروجی آن را چند روز دورهمی و جایزه دادن و بدرود جشنواره می‌دانند. این گروه بر این باورند که جشنواره‌ها توانایی شکوفایی هنر را ندارند و تنها به یک دورهمی می‌ماند. در این عرصه طی یک فراخوان چند اثر تولید می‌شود و پس از دو اجرا به صندوقخانه فراموشی سپرده می‌شوند.
در عوض عده‌ای جشنواره را ویترین عرصه هنری کشور می‌دانند که در آن می‌توانند برایند وضعیت هنری کشور بیان شود. طرف مقابل اما در اعتراض به این جریان، جشنواره را «رزومه‌سازی» مسئولان می‌نامند که در طی چند روز، ره یک ساله، یک جا طی می‌شود.
اما به نظر نمی‌رسد مسافرآستانه پیرو این نظرات باشد. او یکی از شخصیت‌های شاخص دبیری جشنواره‌های تئاتری بوده است و از ارکان چنین رویه‌ای به حساب می‌آید. پس مخالفتش با جشنواره و برگزاریش، مخالفت با آرمان‌های خود اوست. در مقابل او با مخالفتش با مفهوم «جشنواره‌زدگی» نگاهی متفاوت به جشنواره و برگزاری آن دارد. او شق دیگری از جشنواره را مدنظر دارد.
اگر به جشنواره 34 تئاتر فجر یا جشنواره پانزدهم مقاومت رجوع کنیم، می‌توانیم ببینیم که جشنواره در این دو عرصه دیگر ویترین تئاتر نبوده است؛ بلکه محملی برای مرور آن چیزی است که در تئاتر کشور رخ داده است. در این محمل دیگر فرصتی برای رزومه‌سازی چند روزه وجود ندارد؛ چرا که ضعف آن نمودی از ضعفی یک ساله – و در مورد جشنواره مقاومت، دو ساله – دارد. نمود یافتن ضعف نیز به منزله شکست سیاست‌های مدیر مربوطه است و دیگر نمی‌تواند این ضعف را در قالب فقدان بودجه یا ناکارآمدی گروه‌های اجرای توجیه کند.
اگر به جدول جشنواره فتح خرمشهر نگاهی دقیق انداخته شود، می‌شود دریافت که در بخش میهمان جشنواره، آثاری حضور پیدا کرده‌اند که در طول یک سال گذشته (95-94) در سالن‌های تئاتر به موفقیت نسبی دست یافته‌اند و البته در ساحت مفاهیم ایدئولوژیک، تایید شده‌اند. هر یک از این آثار می‌توانست در بخش مسابقه به اصطلاح جوایز را درو کنند.
شاید حسین مسافرآستانه که در به گفته خودش از میان 130 اثر متقاضی، تنها 9 اثر را برای بخش مسابقه انتخاب کرده است و نتیجه آن جدولی است مختصر و مفید، دیدگاهی شبیه به مدل فوق دارد؛ مرور تئاتر مقاومت در یک جشنواره.
حسن چنین روشی آن است که دیگر هنرمند صرفاً برای حضور در جشنواره اثر را نساخته است؛ بلکه او با تجربه بازخوردهای عمومی وارد عرصه مسابقه خواهد شد و موفقیتش در یک جشنواره در گرو جلب توجه مخاطب است. در این رویه دیگر سه داور، تعیین کننده یک رویداد نیستند و رویداد در طول یک سال کاری شکل خواهد گرفت.
پس باید گفت «جشنواره‌زدگی» به معنای نفی جشنواره نیست؛ بلکه بستن راه‌هایی است که در آن دیگر اثری به صرف حضور در جشنواره و بردن چند سکه و البته روزمه‌سازی مسئولان فرّار خبری نباشد.
***
حسین مسافرآستانه در نشست دو نکته دیگر را نیز گوشزد کرد که هر کدام در یادداشتی جداگانه بررسی خواهد شد.
ادامه دارد...
انتهای پیام/
