علی بختیاری زاده - برنامه جامع اقدام مشترک یا همان توافق هسته ای ایران و گروه 5+1 به عمر چهارماهگی خود رسیده است و اقتصاد ایران هنوز منتظر بهره مندی از مهمترین دستاورد این توافق یعنی لغو تحریم های بانکی است.
تحریم بانکی اساس تحریم های غرب علیه ایران بوده است. اجرایی شدن این تحریم نه تنها نظام بانکی ایران را تحت تاثیر قرار داد بلکه سایر بخش های اقتصادی نیز به دلیل این که مبادلات خود را در بستر بانک ها انجام می دادند از این تحریم متاثر شدند.
به دلیل این که فعالیت های بانکی زیربنای فعالیت های اقتصادی در سایر بخش ها بود طرف غربی حساب ویژه ای را روی تحریم های بانکی باز کرده بود و پس از توافق هسته ای نیز به گونه ای عمل کرده تا فعالیت های بانکی ایران به حالت عادی بازنگردد.
این که "تحریم های یک جانبه آمریکا باقی مانده است" ترجیع بند سخنرانی ها و بیانیه های مقامات آمریکایی پس از برجام شده است. حتی در بیانیه هایی که دولت آمریکا تحت فشار متحدان خود و برای ترغیب بانک ها به معامله با ایران صادر کرده است به نوعی بر باقی ماندن تحریم های یک جانبه علیه ایران تاکید شده است.
این بیانیه ها به صورت دو پهلو و غیر شفاف تهیه و تنظیم شده اند و در حالی که بانک های غربی از سردرگمی خود برای معامله با ایران و عدم شفافیت در موضوع لغو تحریم ها شکایت می کنند بیانیه ها و اظهارات مقامات آمریکایی در این خصوص کمکی به رفع این مشکلات نمی کنند و فضای شک و تردید و سردرگمی را در موضوع لغو تحریم بانکی حفظ می کنند.
آخرین مورد از این نمونه بیانیه ای است که اواخر هفته گذشته از سوی وزرای خارجه آمریکا، آلمان، انگلیس و فرانسه منتشر شد.
در این بیانیه که وزارت امور خارجه آمریکا آن را منتشر کرده آمده است: این چهار کشور راهنمایی جامعی در مورد دامنه تحریمهای لغو شده و تحریمهایی که همچنان به قوت خود باقی است ارائه کردهاند. شرکتها ممکن است همچنان سوالهایی در ارتباط با برخی تحریمهای خاص یا نگرانیهایی در مورد انجام دادن معامله با ایران داشته باشند، ما آمادهایم فورا توضیحات لازم را در این خصوص ارائه کنیم.
در بخش دیگر از این بیانیه،چهار کشور تاکید کردند که ما از تجارت شرکتهای بینالمللی و موسسات مالی تا زمانی که به همهی قوانین اجرایی متعهد باشند جلوگیری نخواهیم کرد.
اگرچه این بیانیه به ظاهر برای اطمینان بخشی به بانک ها برای معامله با ایران صادر شده است اما قید تعهد به قوانین اجرایی بر آن گذاشته شده است تا تاکیدی باشد بر این که رویکرد تحریم ها علیه ایران ادامه دارد و تحریم های یک جانبه آمریکا علیه ایران همچنان باید مد نظر قرار داشته باشد.
از سوی دیگر بیانیه مذکور بدون ورود به بحث مصداقی و تعیین موارد مجاز و غیر مجاز معامله با ایران صرفا به بیان کلیاتی در مورد معامله با ایران بسنده کرده است.
این رویکرد دوگانه آمریکا انتقاد برخی محافل و کارشناسان غربی را نیز به دنبال داشته است به طوری که نشریه اقتصادی فوربس در این باره نوشت: کلمات اطمینانبخش کافی نیست و بانکها باید تکیهگاه حقوقی محکمتری قبل از ورود مجدد به ایران داشته باشند. برای مثال باید موافقتنامههای بازدارندهای که خزانه داری آمریکا با تعدادی از بانکهای بزرگ امضا کرده مورد بازنگری قرار گیرد یا تغییرات دیگری در رژیم تحریمهای دولت آمریکا علیه ایران صورت پذیرد.
بر این اساس کلید لغو تحریم بانکی ایران نه بیانیه ها و موضع گیری های سیاسی بلکه اقدامات عملی در سطح وزارت خزانه داری آمریکا برای شفاف سازی جزء به جزء تحریم ها و انتشار بخش نامه ها و دستورالعمل های جدید در این زمینه است.
انتهای پیام/