تبدیل مدارس دولتی به غیردولتی برای کاهش فشار به دولت «هنر» نیست
معاون سابق وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه این هنر نیست که بخواهیم برای کاهش فشار به دولت، مدارس دولتی را به مدارس غیردولتی تبدیل کنیم، گفت: هنر این است که آموزش و پرورش که آینده کشور را رقم خواهد زد، بدون مشکل بودجه به حرکت خود ادامه دهد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ مسائل حوزه آموزش و پرورش، یکی از مهمترین دغدغههای خانوادهها را تشکیل میدهد اما موضوعی که اخیراً در این حوزه، تمام توجهات را به خود جلب کرده است، بحث واگذاری مدارس دولتی به اشخاص حقیقی و خصوصیسازی مدارس است؛ در همین راستا برای بررسی ابعاد و زوایای مختلف واگذاری مدارس دولتی به اشخاص، شرایط و روال این واگذاریها، تبعات و اثرات منفی این امر به سراغ خانم دکترفرشته حشمتیان؛ معاون سابق وزیر آموزش و پرورش و رئیس سابق سازمان مدارس غیردولتی، توسعه مشارکتهای مردمی و خانواده رفتیم؛ در ادامه ماحصل گفتوگوی مشروح تسنیم با حشمتیان تقدیم مخاطبان ارجمند میشود:
تسنیم: لطفاً در ابتدای بحث، آماری درباره تعداد مدارس غیردولتی و دانشآموزان محصل در آنها ارائه بفرمایید.
طبق آمار در سال 92 تعداد 11 هزار و 437 هزار مدرسه غیر دولتی وجود داشت که حدود یک میلیون و 150 هزار دانشآموز در آن تحصیل میکردند؛ جالب است که بدانید طبق آمار در سال 94 ، تعداد مدارس غیردولتی به تعداد 13 هزار و 293 مدرسه افزایش یافته و تعداد دانشآموزان محصل در این مدارس به بیش از یک میلیون و 400 هزار نفر رسیده است.
با مشاهده این آمار، شاهد افزایش حدود 2 هزار مدرسه غیر دولتی و افزایش حدود 300 هزار نفری دانشآموزان محصل در این مدارس در سال 92 نسبت به سال 94 هستیم؛ نکته قابل توجهی که لازم است مورد توجه قرار گیرد، این است که بخش اندکی از افزایش تعداد مدارس غیر دولتی و محصلان آنها ناشی از تأسیس مدارس غیر دولتی و بخش اعظم آن ناشی از واگذاری مدارس دولتی به بخص خصوصی است.
تسنیم: در این میان، انجمن اولیا و مربیان تابع چه قانون و آییننامهای است؟
انجمن اولیا و مربیان، تابع قانون تأسیس و نظارت مدارس غیر دولتی مصوب مجلس و مورد تأیید شورای نگهبان است اما نکته قابل توجه، موقت و پنچ ساله بودن این قانون است که در سال 91 مهلت آن به پایان رسید و ما در انجمن اولیا و مربیان، متن قانون جدید را که کار کارشناسانهای بر آن انجام شده بود، به دولت تقدیم کردیم اما در مجلس، کمیسیون آموزش و تحقیقات تصمیم گرفت تا قانون موقت، یک سال دیگر تمدید شود که در این زمان مسئولیت بنده به پایان رسید و وضعیت تصویب قانون نهایی را باید از مسئولان پرسید.
تسنیم: آیا میتوان گفت که در وزارت آموزش و پرورش دولت یازدهم، یک تغییر نگرش درباره مدارس دولتی ایجاد شده است؟
این تغییر به سلایق برمیگردد؛ ممکن است در بین مسئولان، فردی مدرسهدار و علاقهمند به تقویت مدارس غیردولتی باشد که البته این علاقه نباید یک علاقه شخصی باشد بلکه باید یک علاقه حاکمیتی و ملی باشد و باید به این نتیجه برسیم که مدارس غیردولتی با توجه به هزینههایی که اخذ میکنند، باید خدمات ویژهای هم ارائه دهند و این خدمات ویژه باید در غالب خود ارائه شود نه اینکه فردی در فضای 50 یا 100 متری بخواهد این خدمات ویژه را ارائه دهد!
هر آنچه که باید در مدارس دولتی به عنوان ضابطه رعایت شود، لازم است در مدارس غیر دولتی نیز رعایت شود؛ همانند قوانین عفاف و حجاب و بحث پرورش و تربیت؛ همانطور که میگوییم پیشرفت علم در مدارس غیردولتی مهم است باید امور تربیتی و پرورشی نیز در این مدارس مهم پنداشته شود؛ متأسفانه از بحث مهم تربیت در مدارس غفلت شده و تنها بر بحث آموزشی تکیه میشود؛ این مشکلات به چهارچوبهای نظارتی برمیگردد.
نگاه من به مدارس غیر دولتی به چشم یک فرصت است؛ این مدارس هم بار دولت را کم میکنند و هم رقابت را بین مدارس افزایش میدهند و هم سرمایهگذاری را تشویق میکنند؛ انتقاد ما این است که چرا مسئولان فرآیند نظارت مدارس غیردولتی را طوری هدایت نمیکنند که نحوه نظارت بر این مدارس متفاوت از مدارس دولتی نباشد؟!
تسنیم: آیا آییننامههای آموزش و پرورش توانستهاند به خوبی شرایط و ضوابط واگذاری مدارس غیر دولتی را تعریف کند؟
ضوابط مشخص است؛ در همه مناطق کشور، شورای نظارت بر مدارس غیردولتی وجود دارد؛ یعنی فردی که تصمیم دارد مجوز راهاندازی مدرسه بگیرد، باید در این شورا، شرایط و ضوابطش مطرح شود و در صورت تصویب باید بر اساس ضوابط عمل کند؛ از هزینههایی که مدارس غیر دولتی اخذ میکنند، قسمتی برای ارائه خدمات تمام شده و قسمت دیگر برای هزینه خدمات فوقالعاده است که با نظر اولیا و مشارکت انجمن اولیا و مربیان دریافت میشود.
تسنیم: آیا نرخ مصوب دریافت شهریه در مدارس غیردولتی رعایت میشود؟
متأسفانه یکی از مشکلات مدارس غیر دولتی این است که آنچه درباره دریافت شهریه این مدارس تصویب شده است با آنچه این مدارس از خانوادهها دریافت میکنند، متفاوت است؛ این عدم رعایت قانون، گواه دیگری بر ضرورت نظارت مستقیم بر این مدارس است.
تسنیم: دریافت شهریه غیرمجاز و مشکلات مشابه آن از کجا ناشی میشود؟
در این باره نباید فقط جنبه مالی را برای بیان این مشکلات در نظر بگیریم؛ در کنار جنبه مالی، نیروی انسانی هم بسیار مهم است؛ نیروی انسانی در مدارس یا فارغالتحصیل دانشگاه تربیت معلم هستند یا از طریق آزمون استخدامی جذب شدهاند و فرآیندهای آموزشی را طی کردهاند اما در مدارس غیردولتی در بسیاری از موارد از نیروهای بازنشسته که بیمه نمیشوند و مبلغ کمتری حقوق میگیرند یا از نیروهای بسیار جوان با شرط بیمه نشدن و دریافت حقوق پایین، استفاده میشود.
متأسفانه ما مدارس دولتی و غیر دولتی را تفکیک کردهایم و هر کدام را به حال خود گذاشتهایم؛ دولت باید دغدغه تربیت نیروهای غیر دولتی را همانند نیروهای دولتی داشته باشد؛ اینکه دولت بگوید معلمان غیر دولتی خود با هزینه خود در مدارس غیر دولتی آموزش ببینند، کار بسیار اشتباهی است.
در مدارس غیر دولتی، بسیاری از معلمان و نیروها بر اساس سلایق شخصی به کار گرفته میشوند با وجود اینکه شورای گزینش حضور دارد اما بسیاری از این مدارس منتظر جواب شورای گزینش نمیشوند.
صلاحیتهای اعتقادی و علمی باید توأمان با هم رعایت شود و این کار میطلبد که بر اساس سند تحول بنیادین، این دو مجموعه با هم هماهنگ باشند البته مدارس غیر دولتی بهنحوی زیرمجموعه مدارس دولتی هستند با این تفاوت که در مدارس غیر دولتی، خانوادهها با صرف هزینه بیشتر، انتظار خروجی بهتری نسبت به مدارس دولتی دارند.
تسنیم: آیا واگذاری مدارس دولتی به اشخاص حقیقی در زمان شما مطرح بود؟
خیر؛ به هیچ وجه! این حرکت یک اقدام جدید است؛ بنده در زمانی که معاون وزیر آموزش و پرورش بودم، شخصاً اقدام به بازدید از مدارس برای دیدن و پیگیری مشکلات میرفتم و جالب است بدانید که عدهای به من میگفتند که شأن معاون وزیر بالاتر از این است که خود شخصاً به بازدید از مدارس برود!
بنده با بررسی میگویم که بسیاری از مؤسسین متعهد مدارس غیر دولتی، در اداره و ارائه خدمات به جامعه، بسیار خوب عمل میکنند در حالیکه ممکن است این مدارس احداثی یا اجارهای باشند اما برخی از مدارس غیر دولتی خدماتی خارج از چهارچوب مثل اردوهای خارجی دارند که با ضابطههای مصوب آموزش و پرورش در تضاد است؛ اینکه فردی از روی دغدغه فرهنگی مدرسه تأسیس میکند با کسی که بر سر سفره آماده حضور پیدا کند تا مدرسهدار شود، تفاوت دارد.
این بر سر سفره نشستن خطاست و به نظر بنده در این بخش نظارت کافی صورت نگرفته است؛ بنده بارها گفتهام که برای پیشرفت در وضعیت مدارس غیر دولتی و حفظ حق مؤسسین آنها باید مثلث هدایت، نظارت، حمایت رعایت شود.
تسنیم: وضعیت استفاده از نیروی متخصص در مدارس غیر دولتی چگونه است؟
جالب است بدانید زمانی که بعضی از مدارس دولتی به اشخاص خصوصی واگذار شدند، در ماههای اول سال تحصیلی جدید، هنوز نیروی متخصص در برخی از مدارس برای تدریس وجود نداشت و برای اینکه مدرسه آنها به علت حضور بازرس، دچار مشکل نشود، از افراد غیر متخصص در سر کلاسها استفاده میکردند.
تسنیم: اتفاقاتی که در نحوه واگذاری مدارس دولتی در جریان است، چه لطماتی به آموزش و پرورش و دانشآموزان میزند؟
وقتی نتوانیم سلایق را در بخشی از مدارس غیردولتی مدیریت کنیم، شاهد انحراف خواهیم بود به عنوان مثال میتوان از جایگزینی کتب کمک درسی به جای کتب مصوب درسی در بعضی از این مدارس نام برد؛ صحبت ما این است که ابتدا ما بیاییم مدارس غیردولتی را به خوبی اداره کنیم، سپس مدارس دولتی خود را به مدارس غیردولتی تبدیل کنیم حتی مدارس هیئت امنایی هم باید تابع ضوابط و مقررات باشد اما به هر حال کندی در امر نظارت سبب به وجود آمدن سلایق در مدارس و در نتیجه، دوری مدارس غیردولتی از نظام ارزشی تعلیم و تربیت شده است.
تسنیم: دولتمردان اذعان دارند که بهعلت کمبود بودجه، ارائه برخی از خدمات دولتی قطع یا در تخصیص بودجه آنها تغییراتی رخ داده است و حتی در بحث هدفمندی یارانهها شاهد هستیم که رئیسجمهور، وزیر اقتصاد و وزیر نفت میگویند که دولت توان پرداخت یارانه نقدی به صورت فعلی را ندارد؛ با فرض این کلیات و کمبود بودجه دولت، آموزش و پرورش هم در حال کاهش بودجه هزینه کردی خود با واگذاری مدارس دولتی به بخش خصوصی است؛ نظر شما در این رابطه چیست؟
دولت موظف است برای رایگان کردن آموزش و پرورش، هزینه آن را هم تأمین کند؛ این هنر نیست که بخواهیم برای کاهش فشار به دولت، مدارس دولتی را به مدارس غیردولتی تبدیل کنیم؛ هنر این است که آموزش و پرورش که آینده کشور را رقم خواهد زد، بدون مشکل بودجه به حرکت خود ادامه دهد.
تسنیم: با توجه به تغییر وزرای آموزش و پرورش در دولتهای مختلف و در نتیجه تغییر مکرر سیاستهای کلی آموزش و پرورش، کارشناسان و صاحبنظران اعتقاد دارند که باید اختیارات وزرای آموزش و پرورش در زمینه تغییرات در سیاستهای کلی این وزارتخانه و نظام آموزشی کشور محدود شود؛ نظر شما چیست؟
امیدوارم که قانونگذاران و اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات زمینه ثبات در آموزش و پرورش را فراهم کنند؛ خوب است که اعضای کمیسیون آموزش مجلس در نشستی مشترک با مسئولان آموزش و پرورش و صاحبنظران این حوزه با تصویب قوانین لازم، زمینه ثبات در وزارت آموزش و پرورش را به وجود آورند؛ وقتی که در کاری ثبات وجود داشته باشد، آن کار ماندگار خواهد بود؛ امام در جایی می فرمایند: کاری کنیم که بماند نه کاری کنیم که بمانیم.
تسنیم: به نظر شما اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس آینده، چه کاری را باید در اولویت کاری خود در حوزه آموزش و پرورش قرار دهند؟
نمایندگان جدید مجلس شورای اسلامی باید آموزش عالی را در کنار آموزش و پرورش در دو کفه برابر ببینند؛ آنها باید اقداماتی که رضایت فرهنگیان، خانوادهها و جامعه را جلب نکرده است را مورد بررسی مجدد قرار دهند و نقایص قوانین گذشته را برطرف کند.
من همیشه میگویم پژوهش پایه است، آموزش مسیر است و پرورش نتیجه است؛ همه اینها باید همراه هم پیش رود البته لازم است که از نگاه سیاسی در آموزش و پرورش جداً جلوگیری شود؛ نگاه سیاسی در آموزش و پرورش بسیار مخرب و خطرناک است.
انتهای پیام/