«احمد هاووز» فعال سیاسی ترک و از اعضای شناخته شده سابق حزب عدالت و توسعه در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم به بررسی وضعیت سیاسی روز ترکیه پرداخت.
وی در بازشناسی ریشههای تاریخی حزب عدالت و توسعه با بیان اینکه این حزب در واقع بهروی ریشههای حرکت اسلامی سیاسی که مرحوم اربکان از دهه 70 میلادی آغاز کرده بود شکل گرفته است، گفت: پس از کودتای 28 فوریه و با توجه به شرایط سیاسی آن دوره گروه مؤسسان حزب عدالت و توسعه توانستند بر اساس جو حاکم بر آن زمان گفتمان نوگرایی را در درون حزب رفاه ایجاد کنند که نتیجه آن تشکیل حزب عدالت و توسعه شد. این حزب اگرچه با مشکلات و ناهمواریهای فراوانی روبهرو شد اما توانسته است که تاکنون تغییرات مثبت بسیاری را در تاریخ سیاسی و جامعه ترکیه ایجاد کند بهطوری که با برنامهریزیها و چشماندازهای 2023 و 2073 خود را برای حضور طولانیمدت در سپهر سیاسی ترکیه آماده کرده است. اما با وجود آوردههای قابل توجه برای سیاست ترکیه مشکلات و مسائل بغرنج فراوانی نیز بههمراه داشته است.
وی ادامه داد: یکی از مشکلات اساسی که حزب عدالت و توسعه بههمراه داشت سیاسی شدن همه چیز بود. تمام نهادهای مردمی، طریقتها و حتی اجتماعات مذهبی جنبه سیاسی به خود گرفتهاند، رفتارها و موضعگیریهای این نهادهای مدنی همگی حالت سیاسی به خود گرفته است.
هاووز با بیان "باید بههنگام بحث از حزب عدالت و توسعه آن را به دورههای مختلف تقسیم کنیم" ادامه داد: حزب پیش از سال 2013 و 2010 دارای چارچوبها و تعاریف مصوبی بود که خود را موظف به حرکت در این چارچوبها میدید اما اکنون مبتلا به کیش شخصیت آقای اردوغان شده است. هدایت از مرکز یعنی آقای اردوغان در حزب حاکم است و این وضعیت نیز بهشدت وابسته به تعریف خاصی است که آقای اردوغان از سیاست دارد. در تمام سیاستورزیها افراد به فاصله خود تا مرکز توجه میکنند و بر اساس آن تصمیم میگیرند. از سوی دیگر حزب و فضای سیاسی دچار استانداردهای دوگانه شده است.
وی با اشاره به تفاوت نوع رهبری مرحوم اربکان و رجب طیب اردوغان گفت: در اطراف مرحوم اربکان منظومهای از افراد که هرکدام شخصاً ظرفیت لازم برای رهبری آینده ترکیه را داشتند وجود داشت، مثلاً افرادی مانند عبدالله گل، اردوغان، عبداللطیف شنر، ملیح گوکچک و ... کسانی هستند که بهصورت منظومهای از افراد معتبر در اطراف اربکان بودند اما امروز در اطراف اردوغان هیچ فرد قابل توجهی باقی نمانده است. تمام کسانی که قدرت و امکان رهبر آینده را داشتند یا از حزب کنار کشیدهاند یا کنار گذاشته شدهاند و یا بهصورتی ساکت شدهاند و در عمل هیچ تأثیری ندارند. مؤسسان و بنیانگذاران حزب از وضعیت کنونی آن ناراضی بوده و نسبت به اکنون و آینده آن بسیار نگران هستند.
وی در ادامه با ابراز اینکه اکنون کشور با بحران بسیار سخت مسئله ترور پ.ک.ک. مواجه است این وضعیت را ناشی از بیسیاستی اردوغان و حزب حاکم دانسته ادامه داد: شما نمیتوانید بدون شناخت منطقه، بدون شناخت بافت جمعیتی از پشت میزتان دست به سیاستگذاری بزنید. از طرفی با یگ گروه تروریست وارد مذاکره میشوید و مبارزه با آن را متوقف میکنید و انتظار دارید که این گروه دست از سلاح خود بکشد. با وجود اینکه حزب بهمدت 3 سال مذاکرات صلح انجام داد امروز شاهد آن هستیم که یک گروه ترویستی که قبلاً تنها در کوهها به سر میبرد وارد شهرها شده است و ما در داخل شهرهایمان با آنها مواجهیم. در این میان دولت مدعی است که "آنان ما را فریب دادهاند" اما غافل از این نکته هستند که در منطق کشورداری فریب خوردن و خیانت کردن یک معنا دارند. در حالی که تا پیش از این مردم از شنیدن خبر شهادت یک سرباز متأثر میشدند اما اکنون هر روز شاهد خبر شهید شدن سربازان کشور و بمبگذاریهای مختلف هستیم و این اخبار بهحدی زیاد شده است که دیگر تأثیری در هیچ کس نمیگذارد. کشور دچار یک دوقطبی شرقی و غربی شده است، در حالی که در غرب کشور خبری نیست در شرق کشور شاهد تلی از ویرانهها هستیم که هیچ فرقی با سوریه ندارد.
هاووز با اشاره به سیاست اشتباه حزب عدالت و توسعه در مورد سوریه نتیجه این سیاستها را بحرانهای داخلی دانست و ادامه داد: رهبران حزب شناخت دقیقی از منطقه، قدرت اسد و شرایط داخلی عراق نداشتند و به این علت سیاستهای اشتباهی را در پیش گرفتند. امروز در نتیجه همین سیاستها شاهد حضور جمعیت 4میلیونی در کشور هستیم که بحرانهای اجتماعی را بههمراه دارد. مسئله اشتغال و مسکن در مناطقی که این جمعیت ساکن شده است تبدیل به یک مسئله غیرقابل حل شده است و قیمت مسکن و اجاره در شهرهایی مانند استانبول تا چند برابر شده است. این حجم پناهنده بحران امنیتی را نیز بههمراه دارد و اصلیترین دلیلی که آلمان حاضر است بهجای قبول پناهندگان به پرداخت پول به ترکیه تن بدهد این است که اگر این کشور 35 هزار نفر را اکنون بپذیرد این جمعیت تا 5 سال دیگر بالغ بر 100 هزار نفر شدهاند و طبیعتاً هیچ سیستم امنیتی در دنیا توان نظارت بر 100 هزار نفر را ندارد.
وی با بیان اینکه وضعیت موجود پناهندگان سوری در ترکیه هم ظلم به مردم ترکیه و هم ظلم به پناهندگان است ادامه داد: حتی اگر شما به این جمعیت تابعیت هم بدهید باز فرآیند ادغام این جمعیت با مردم بومی مسئلهساز خواهد بود. این جمعیت حق دارد که به زبان و فرهنگ خودش زندگی کند اما در شرایط فعلی مجبور به ترک این حقوق اولیه خود خواهد بود.
هاووز در پاسخ به این سؤال "آینده اردوغان و حزب عدالت و توسعه را چگونه ارزیابی میکنید؟" گفت: فضای ترکیه بهصورتی است که هر 24 ساعت امکان وقوع هر حادثه غیرمترقبهای وجود دارد، اما مسئلهای که هست این که اردوغان و حزب عدالت و توسعه با وجود اینکه قانوناً ربطی بین آن دو باید وجود نداشته باشد چنان به هم گره خوردهاند که یا اردوغان و حزب با هم هستند و یا با هم از بین خواهند رفت. احتمال دارد کشور در 1 دسامبر وارد یک انتخابات زودهنگام شود، این در حالی است که حزب دموکراتیک خلقها نخواهد توانست حد نصاب قانونی حضور در مجلس را به دست بیاورد و حزب حرکت ملی نیز با بحران داخلی روبهرو است، در چنین شرایطی احتمال اینکه حزب عدالت و توسعه 400 کرسی به دست آورده و توان تغییر قانون اساسی و سیستم پارلمانی کشور را به دست آورد وجود دارد. از طرف دیگر مسائل پیرامونی مانند لغو مصونیت نمایندگان امکان ایجاد مسایل جدید را که معادلات سیاسی را دچار تحول بکند نیز وجود دارد.
انتهای پیام/*