کارسازی «طب سنتی» در جایی که پزشکی نوین ناتوان بوده/ «پلمب» راهکار برخورد با طب سنتی نیست
مراجع عظام تقلید بر لزوم برخورد منطقی و توأم با حمایت از طب سنتی و نه برخورد قهرآمیز مانند تعطیلی مراکز طب سنتی، کارسازی «طب سنتی» در جایی که پزشکی نوین ناتوان بوده، حمایت از طب اسلامی با استفاده از آیات و روایات راهگشای معصومین(ع) تأکید داشته‌اند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»؛ با وجود قدمت، وسعت و ظرفیت بسیار وسیع طب سنتی و طب ایرانی ــ اسلامی کشورمان، این طب از دوره قاجاریه به بعد مورد بی‌مهری قرار گرفت؛ ترویج طب نوین به‌عنوان روش مؤثر در بهبود بیماریها و خرافی و ناتوان خواندن طب سنتی، از علل مهجوریت تدریجی گنجینه عظیم طب ایرانی ــ اسلامی کشورمان بوده است.
در حالی که برخوردهای قهرآمیز با طب سنتی کشورمان روز‌به‌روز به‌واسطه تبلیغ و ترویج همه‌جانبه طب نوین در کشورمان در حال به حاشیه راندن هرچه بیشتر ذخایر و آموزه‌های طب اسلامی ــ ایرانی بود، وقوع انقلاب اسلامی و رجوع مجدد به داشته‌ها و ذخایر ملی و بومی باعث بازگشت داشته‌های ملی در حوزه طب و احیای بسیاری از روشهای رایج طب ایرانی ــ اسلامی در درمان بسیاری از بیماریها توسط توده مردم کشورمان شد.
طی سالیان اخیر و با آشکار شدن هرچه بیشتر ناکامی و ناتوانیهای طب نوین در درمان بسیاری از بیماریها و عوارض ناشی از شیوه‌های درمانی طب نوین، شاهد اقبال گسترده و روزافزون مردم به روشهای درمانی مبتنی بر طب ایرانی ــ اسلامی هستیم؛ روشهایی که اگر با تشخیص صحیح بیماری و تجویز مناسب همراه باشند، در عین ارزان بودن، فاقد عوارض جانبی نیز هستند؛ در همین اثنا، اتفاقات و رویدادهای اخیر در حوزه طب سنتی چون تبدیل معاونت طب سنتی وزارت بهداشت به اداره کل طب سنتی، پلمب مؤسسه تحقیقات حجامت ایران و ... موجب ایجاد شائبه‌هایی درباره نوع نگاه مسئولان امر به حوزه طب ایرانی ــ اسلامی شده است.
طی دیداری که جمعی از مسئولان طب سنتی از جمله مدیرکل طب سنتی وزارت بهداشت، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم و جمعی از اساتید و انجمن طب سنتی ایران با برخی از مراجع عظام تقلید داشتند، این مراجع با توجه به اهمیت حوزه طب سنتی نکات، تذکرات و هشدارهایی خطاب به مسئولان امر داشتند تا از این رهگذر منجر به ارتقای سطح طب سنتی و ایجاد بستر بهره‌مندی هرچه بیشتر از ذخایر عظیم طب ایرانی ــ اسلامی کشورمان شود.
از جمله مهمترین تذکرات مراجع عظام تقلید خطاب به مسئولان حوزه طب سنتی می‌توان به توصیه به برخورد منطقی و توأم با حمایت از طب سنتی و نه برخورد قهرآمیز مانند تعطیلی مراکز طب سنتی، حمایت از طب اسلامی با استفاده از آیات و روایات راهگشای معصومین علیهم السلام، توصیه به افزایش متخصصان طب اسلامی در دانشگاه‌ها، توصیه به افزایش همگرایی بین طب نوین و سنتی و یادآوری عوارض ناشی از طب نوین و داروهای شیمیایی اشاره کرد؛ اکنون بازخوانی مجدد تذکرات و نکاتی که توسط مراجع عظام تقلید بیان شده، می‌تواند راهگشای ادامه مسیر در حوزه طب سنتی در کشورمان باشد:
آیت الله مکارم شیرازی: آثار منفی طب سنتی در مقایسه با داروهای شیمیایی به‌مراتب کمتر است/ من گاهی از پزشکی مدرن نتیجه نگرفته‌ام اما طب سنتی کارساز واقع شد
حضرت آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در دیدار با مسئولان حوزه طب سنتی با تأکید بر اینکه مسائل باید بدون تعصب پیگیری شود، گفت: بدون تعصب باید واقعیتها در نظر گرفته شود؛ طب سنتی به‌خلاف طب جدید که تمرکزش بر داروهای شیمیایی است، بر گیاه‌درمانی تأکید دارد.
وی افزود: برخی تندروی کرده و می‌گویند که باید دور طب سنتی را خط کشید، عده‌ای دیگر از طرف مقابل افراطی‌گری می‌کنند، یعنی تا بازار داغی می‌بینند برای مردم نسخه‌پیچی می‌کنند که معنای آن هرج‌ومرج طبی و ایجاد خطر برای جان مردم است؛ نگاه معقول و معتدل در این زمینه این است که عده‌ای دوره تخصصی ببینند و مشغول کار شوند.
این مرجع تقلید اضافه کرد: من گاهی از پزشکی مدرن نتیجه نگرفتم اما طب سنتی کارساز واقع شد.
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه با بیان اینکه در همه کارهای علمی و اجتماعی حد وسط و اعتدال نیز وجود دارد، اظهار داشت: افراد باید پس از دیدن دوره مربوطه وارد طب سنتی شوند، در طب سنتی مزاجها و گاهی نیز فصلها جدا می‌شود اما در طب امروز فصلها و مزاجها مطرح نیست.
وی تصریح کرد: تجربه چند هزار ساله بشر روی هم ریخته شد تا قانون بوعلی سینا درآمد، این که خط قرمز بکشیم و بگوییم هیچ!، نادرست است؛ باید نکات مثبت را از این تجربیات پذیرفت؛ مسائل باید تحت برنامه باشند، به‌ویژه که از این طب سنتی استفاده‌های عجیبی شده است و پولهای عجیبی بدون اینکه کاری برای مردم کنند به جیب زدند که خطرناک است.
این مرجع تقلید با بیان اینکه 500 دانشجوی طب سنتی پاسخگوی هدف نیست، ابراز داشت: گاهی در طب جدید مسائلی دیده می‌شود که اعتماد انسان را متزلزل می‌کند؛ به‌عنوان مثال بسیاری از داروها رایج است اما بعد از مدتی خط قرمز روی آن کشیده می‌شود.
وی متذکر شد: یکی از پزشکان می‌گفت دارویهای جدید، سمومی هستند که گاهی نافع واقع می‌شوند؛ یکی از مشکلات این است که به‌اندازه‌ای عوارض برای دارو ذکر می‌شود که انسان می‌گوید اگر از این دارو استفاده نکنم بهتر است.
وی اضافه کرد: یک مشکلاتی که در اطبای جدید به وجود آمده این است که می‌گویند: «اگر کم بنویسیم گفته می‌شود که این دکتر چیزی نفهمیده است!»؛ فرهنگ مردم در زمینه پزشکی نیز باید تغییر پیدا کند تا بدانند داروی زیاد نیاز نیست و به حداقل باید اکتفا کرد.
این استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با بیان اینکه کشور ایران داروهای گیاهی فراوانی دارد که در دیگر کشورها نیست، گفت: این داروهای گیاهی موهبت الهی هستند که باید از آن استفاده شود؛ گاهی کنار داروهای شیمیایی از داروهای گیاهی نیز می‌توان استفاده کرد.
وی با بیان اینکه به مردم در مسائل گوناگون باید آگاهی داد، اظهار داشت: تکیه صرف بر روایات در طب سنتی نادرست است؛ اینکه گفته می‌شود 11 هزار حدیث پزشکی داریم، مبالغه‌آمیز است و حتماً باید روایات موجود در این موضوع را مورد بررسی و پژوهش قرار داد.
آیت‌الله سبحانی: نباید علم دینی و روایات طب در حوزه پزشکی را کنار گذاشت/ طب اسلامی ــ ایرانی و نوین باید مکمل هم باشند
آیت‌الله جعفر سبحانی از مراجع عظام تقلید نیز خطاب به مسئولان حوزه طب سنتی با استناد به حدیثی از امام صادق (علیه السلام) که فرمودند «عارف به زمان خود باشید» گفت: شخصی که از شرایط حاکم بر زمان آگاه باشد، مورد هجوم شبهات قرار نمی‌گیرد؛ هم‌اکنون جهان در حال تغییر و پیوسته در حال پیشرفت در علوم مختلف است که یکی از این علوم طبابت است؛ ما نمی‌توانیم خود را از این پیشرفت بریده بدانیم در عین حال که باید از اندوخته‌های دینی علمای خود استفاده کنیم از علم روز دنیا نیز باید بهره گیریم.
وی با تأکید بر اینکه باید کارها بر طبق تخصص و آگاهی افراد تقسیم شود، افزود: اگر شخصی که تخصص ندارد در حوزه ساختمان‌سازی ورود پیدا کند، هم از کار خود وا می‌ماند و هم آن کار را خراب کرده است؛ در طب هم به همین شکل است و باید با دید تخصصی به آن نگریست.
ایشان ادامه دادند: انحصار طب به یک بخش و غفلت از بخشهای دیگر با کلام امام صادق (علیه السلام) سازگار نیست بلکه باید از دانش دیگران نیز بهره گرفت و آنها نیز از دستاوردهای اسلامی ما استفاده کنند.
آیت‌الله سبحانی با اشاره به اینکه طب سنتی از زمان ابن‌سینا و پیش از او وجود داشته و پدیده‌ای است که خداوند به بشر عطا کرده است، گفت: ایران نیز سهمی در این طب دارد و بزرگان ما در این راستا فعالیتها کردند و کتابها نوشته‌اند اما این به آن معنا نیست که تنها یک کتاب ابن‌سینا را جلوی خود بگذاریم و طبق آن طبابت کنیم؛ مسلماً خلاف است زیرا استفاده از دارو شرایط و موانعی دارد که جای دیگر نوشته شده و باید از آنها نیز استفاده کنیم؛ اطبای سنتی تخصص‌های لازم را کسب کنند.
آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه سودجویی از مردم امر شرعی نیست، اظهار داشتند: افرادی که ضامن سلامتی مردم هستند، باید مانند دیگران دوره‌های لازم را بگذرانند و طبق شرایط، موانع و مقتضیات برای افراد دارو تجویز کنند.
وی با بیان اینکه طب اسلامی کنار طب مدرن می‌تواند به‌عنوان دست واحد عمل کند، اضافه کرد: اطبای سنتی می‌توانند اندوخته‌های روایی را در اختیار شما و در مقابل شما نیز اندوخته‌های علمی خود را در اختیار آنان قرار دهید؛ طب اسلامی کنار طب مدرن می‌تواند به‌عنوان واحد عمل کند و مکمل یکدیگر باشند؛ تقسیم کار، راز موفقیت است و اگر هر فردی بخواهد در همه کارها ورود پیدا کند مانع پیشرفت و واپس‌گرایی است و در حدیثی از امام علی (علیه السلام) داریم که ایشان ما را به تقوای الهی و نظم سفارش می‌کنند.
وی با بیان اینکه دست به دست هم دهید تا این علم در کشور پیشرفت کند، گفت: باید توجه داشت که علم دینی ما فراموش نشود زیرا ما روایت طب را داریم که بخشی از آنها در کتاب بحارالانوار آمده است.
آیت‌الله سبحانی خاطرنشان کرد: روایات طبی دو قسم است؛ یک سری حکم مطلق است و برای تمام مکان و شخصیت‌ها یکسان و قابل اجراست و بخشی روایات اهل بیت (علیهم السلام) مربوط به محیط خاص است که مرحوم شیخ صدوق که خود گردآورنده روایات است این نکته را تأیید می‌کند.
وی گفت: از کسانی که در حوزه طب اسلامی فعالیت می‌کنند بخواهید تا به‌صورت متحد با شما عمل کنند و تک‌روی‌ها آثار خوبی ندارد، با در نظر گرفتن خواست و احترام به اطبای سنتی طوری عمل کنید که آنان نیز به شما بپیوندند.
آیت‌الله بوشهری: اینکه با حکم قضایی جایی پلمب و بسته شود، راهگشای مشکلات نخواهد بود
مدیر حوزه‌های علمیه نیز با بیان اینکه آثار زیان‌بار نداشتن علم لازم باید در همایشها و سمینارها تبیین شود، گفت: در فضای گفت‌وگوی مناسب می‌توان بهتر به نتیجه رسید تا اینکه بخواهیم به‌سراغ ابزار دیگر برویم که در کوتاه‌مدت جواب می‌دهد.
وی افزود: قبل از اینکه علم پزشکی نوین به وجود بیاید بر اساس نبض افراد بسیاری از بیماریها را تشخیص می‌دادند اما طب امروز برای تشخیص سلسله مراتب خود را دارد، شایسته است نسبت به مجموعه‌هایی که در کشور حضور دارند و مدعی هستند بر اساس روایات یا طب بوعلی نسخه می‌پیچند به‌صورت منطقی و با علم برخورد کرد.
مدیر حوزه‌های علمیه با بیان اینکه راهکار این است که مجموعه‌ها دعوت شوند و مسائل به‌صورت عالمانه مورد نقد و بررسی قرار گیرد، اظهار داشت: اینکه با حکم قضایی جایی پلمب و بسته شود راهکار نیست چون ممکن است در گوشه‌ای بسته شود اما در گوشه‌ای دیگر باز خواهد شد.
وی ادامه داد: شاید دغدغه دوستان این است که افرادی شناخت و آگاهی لازم را ندارند؛ بنده معتقدم با این مسأله نیز باید عالمانه برخورد کرد؛ انسان هیچ‌گاه از کار نقادانه عالمانه ضرر نمی‌کند و پشیمان نمی‌شود.
آیت‌الله بوشهری یادآور شد: مقصود از طب اسلامی یعنی آنچه از سوی اهل بیت (علیهم السلام) وارد شده که با استناد به کلمات اهل بیت(ع) به‌عنوان طب اسلامی شناخته می‌شود، این بدان معنا نیست که با طب دیگران تقابل وجود داشته باشد.
آیت‌الله علوی‌گرگانی: ما احیای طب سنتی را تأکید می‌کنیم/ طب گذشته ما بر اساس تجربیات و بر پایه وحی بود و دشمن علیه آن اقدام کرد
آیت‌الله سید محمدعلی علوی گرگانی نیز در رابطه با اهمیت طب اسلامی اظهار داشت: امام صادق (علیه السلام) در پاسخ به طبیبی که خطاب به ایشان گفت که "آیا می‌خواهید آنچه می‌دانم برایتان بیان کنم؟" فرمودند: «آنچه پیش ما است کافی است»؛ طبق آنچه از ائمه معصومین (علیهم السلام) به دست ما رسیده اگر بیراهه رفتیم، خودمان مقصر می‌باشیم.
این استاد برجسته حوزه با بیان اینکه بسیاری از مردم ما تا پیش از سال 86 از طب سنتی درک درستی نداشتند و استعمار طبق برنامه‌ریزی طب سنتی را یک طب عقب‌مانده برای ما معرفی کرده بود، متذکر شد: ریشه چنین اقدامی به زمان ناصرالدین شاه بازمی‌گردد؛ علم و تجربه اطبای سنتی نباید با فوت آنان از میان برود؛ طب سنتی باید احیا شود.
وی ادامه داد: طب گذشته ما بر اساس تجربیات و بر پایه وحی بود و دشمن علیه آن اقدام کرد و پس از انقلاب حرکتی برای احیای آن به وجود آمد که این حرکت حیاتی است.
آیت‌الله علوی گرگانی با بیان اینکه احیای طب سنتی و برطرف شدن بی‌نظمی‌ها در این راستا دو مسئله اولویت‌دار، است، گفت: این خطرناک است که هرکس در گوشه‌ای دکانی باز کرده و ادعای طبابت به‌صورت تجربی و غیرمتخصصانه داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: در روایات ما پس از تقوای الهی بحث نظم مطرح است و باید در جلسه‌ای برنامه‌ریزی شود تا اطبای سنتی با مراحل مختلف کار آشنا شوند و آزمونهای لازم از آنان گرفته شود و کیفری در نظر گرفته شود که اگر کسی خلاف قانون و مقررات عمل کرد با او برخورد شود.
استاد برجسته درس خارج حوزه علمیه قم با ابراز "طبق آنچه دیده و شنیده‌ام اطبای سنتی ماهری وجود دارند که می‌توان از تجربیات آنان استفاده کرد"، افزود: علم و تجربه اطبای سنتی نباید با فوت آنان از میان برود، باید از راه درست خودش برود.
وی تأکید کرد: بدون تعارف اگر بتوانید حق طب سنتی را ادا کنید اقدام مهمی را انجام داده‌اید زیرا مردم فاصله گرفته‌اند از آنچه که ما طبق آن روایات صریح داریم.
آیت‌الله علوی گرگانی با اعلام "ما احیای طب سنتی را تأیید می‌کنیم"، گفت: ما معینتان هستیم و خواستاریم تا دوباره در خصوص نتیجه کار با شما دیدار داشته باشیم.
انتهای پیام/*
