آموزش ۵ زبان خارجی در مدارس جدی گرفته نشد/مشخص نیست مهر ۹۵ برنامه چیست
معاون شورای عالی آموزشوپرورش با اشاره به ضعف در آموزش زبان عربی، انگلیسی و فارسی در مدارس گفت: ۱۴ سال قبل آموزش ۵ زبان خارجی در مدارس را مصوب کردیم اما برروند اجرای آن نظارت دقیقی اعمال نشد تا آموزشوپرورش ملزم به اجرای این مصوبه شود.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، یادگیری زبان انگلیسی به یک تب اجتماعی در جامعه تبدیل شده است به گونهای که اغلب خانوادهها احساس نیاز میکنند تا فرزندان خود را از همان سنین کودکی به یادگیری زبان سوق دهند و در این میان مؤسسات بخش خصوصی بازار داغی را برای خود رقم زدهاند.
بسیاری از کارشناسان آموزشی براین باورند که آموزشوپرورش در بحث آموزشهای ارائه شده در حوزه زبان انگلیسی ضعیف عمل میکند و دانشآموز پس از 7 سال فراگیری زبان حتی از مکالمه یک جمله به زبان انگلیسی ناتوان است و همین موضوع منجر به آن شده است تاخانوادهها برای جبران این ضعف به سمت موسسات بخش خصوصی سوق پیدا کنند.
در سوی دیگر ماجرا، موضوع آموزش سایر زبانهای خارجی در مدارس مطرح است، موضوعی که برای آن مصوبهای 14 ساله وجود دارد اما همچنان مورد بیتفاوتی قرار گرفته است.
برای بررسی آخرین اقدامات آموزشوپرورش برای عملیاتی کردن مصوبه آموزش 5 زبان خارجی در مدارس و وضعیت اجرای آن از مهر امسال یا سال آینده با احمد عابدینی معاون شورای عالی آموزشوپرورش به گفتوگو نشستیم.
وی در خصوص آموزش 5 زبان خارجی در مدارس گفت: آموزشوپرورش در آموزش زبان عربی وضعیت بهتری از زبان انگلیسی ندارد در بحث آموزش زبان فارسی نیز به ویژه املا و انشاء با مشکلات جدی مواجه هستیم و به همین دلیل رئیس جمهور تأکید کرد که املا و انشاء را در اولویت قرار داده و به آن توجه جدی کنید.اصل قضیه که آموشوپرورش در بحث آموزش زبان مشکل دارد یا خیر نیاز به اثبات ندارد و مشکل دارد. دانشآموزان بعد از 8 سال خواندن عربی باید مفاهیم ساده قرآن و زبان عربی را متوجه شوند اما آیا اینگونه است؟ در بحث زبان انگلیسی نیز بعد از فارغ التحصیلی باید حداقل بتوانند یک مکالمه ساده داشته باشند اما این چنین نیست. به همین دلیل هم بسیاری از موسسات بخش خصوصی توسعه پیدا کردهاند.
وی افزود: گزارشی جامعی توسط سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی و کانون زبان ایران در حال آماده شدن است تا در صحن شورای عالی آموزش و پرورش بررسی شود. در این گزارش نیازها، مشکلات و موانع آموزش سایر زبانها در مدارس بررسی میشود. بخشی از این گزارش به وضعیت موجود اشاره دارد و در بخش دیگرموانع و مشکلات پیش روی آموزش سایر زبانها بررسی میشود.
معاون شورای عالی آموزشوپرورش گفت: هماکنون نمیتوان گفت برای مهر 95 برنامه چیست، باید گزارش مربوطه تهیه شود و امکانات موجود را بررسی کنیم پس از آن در شورای عالی آموزشوپرورش تصمیم گرفته میشود که آموزشوپرورش موظف است چه اقداماتی را انجام دهد.
عابدینی بیان کرد: در بحث آموزش زبان و در کل بر اجرای برخی مصوبات نظارت دقیقی از سوی شورای عالی آموزشوپرورش اعمال نشده است و باید به اجرای این مصوبه جدیتر ورود میکردیم تا آموزش و پرورش ملزم به اجرای آن میشد.
مشروح این گفتوگو بدین شرح است.
** تسنیم: بسیاری از خانوادهها براین باورند به دلیل آن که آموزشهای ارائه شده در مدارس از کیفیت لازم برخوردار نیست مجبورند تا برای جبران ضعف فرزندانشان در مکامله زبان انگلیسی به سمت آموزشگاههای خصوصی سوق پیدا کنند.
** عابدینی: اگر هر موضوعی که در جامعه اتفاق میافتد در نظر نگرفته و به آن توجه نکنیم، نمیتوان قضاوت صحیحی انجام داد و بحث زبان نیز از این موضوع مستثنی نیست.
به عنوان مثال در بحث آموزش زبان عربی با وجود آنکه زبان قرآن است بررسی کنیم آموزشوپرورش تا چه اندازه در آموزش زبان عربی به عنوان کلید فهم قرآن موفق بوده است؟
از نظربنده در آموزش زبان عربی وضعیت بهتری از زبان انگلیسی نداریم و اشکالات اساسی را در روشهای تدریس و جذب معلم و سایر مسائل را باید پذیرفت. برخی مسائل به نظر ساده اما تأثیرگذار است به عنوان مثال دانشآموز از خود میپرسد زبانی که فرامیگیرد کاربردش در آینده برای او چه خواهد بود و چه استفادهای از آن میبرد؟
در بحث آموزش زبان فارسی به ویژه در املا و انشاء نیز با مشکلات جدی مواجه هستیم و به همین دلیل رئیسجمهور تأکید کرد که املا و انشا را در اولویت قرار داده و به آن توجه جدی کنید.
** آموزش و پرورش در بحث آموزش زبان مشکل دارد، نیازی به اثبات نیست
** تسنیم: چرا آموزشوپرورش در بحث آموزش زبان ( عربی، انگلیسی و فارسی) ضعفهای بسیاری دارد؟ یکی از معلمان معتقد بود که در بحث زبان انگلیسی با تغییر کتابها و مکالمه محور شدن آن، معلمان همچنان به روشهای سنتی و با تأکید بر گرامر تدریس میکنند و همین موضوع منجر به ضعف یادگیری دانشآموز میشود
** عابدینی:اصل قضیه که آموشوپرورش در بحث آموزش زبان مشکل دارد یا خیر نیاز به اثبات ندارد و مشکل دارد. دانشآموزان بعد از 8 سال خواندن عربی باید مفاهیم ساده قرآن و زبان عربی را متوجه شوند اما آیا اینگونه است؟ در بحث زبان انگلیسی نیز بعد از فارغ التحصیلی باید حداقل بتوانند یک مکالمه ساده داشته باشند اما این چنین نیست. به همین دلیل هم بسیاری از مؤسسات بخش خصوصی توسعه پیدا کردهاند.
خانوادهها برای پرداخت کردن 20 هزار تومان به مدارس واقعاً مقاومت میکنند ولی به آسانی هزینههای زیادی به مؤسسات بخش خصوصی برای آموزش فرزندانشان پرداخت میکنند چه اتفاقی در حال رخ دادن است و چرا اینگونه است؟ اگر خانوادهها پول هزینه نمیکنند چرا به مؤسسات بخش خصوصی رقمهای کلانی پرداخت میکنند.
** برای تدریس سایر زبانها در مدارس معلم نداریم
** تسنیم: خوب این موضوع نشان دهنده آن است که خانوادهها به آموزشهای مدارس اعتمادی ندارند
** عابدینی: همه موارد به اعتماد خلاصه نمیشود. مؤسسات بخش خصوصی را رصد کنید آیا آنقدر که تمایل به فراگیری زبان انگلیسی وجود دارد به فراگیری سایر زبانها تمایل هست؟ مؤسسات بخش خصوصی تا چه اندازه متقاضی آموزش سایر زبانها هستند؟ معتقدم دلایل دیگری وجود دارد که مردم انقدر به زبان انگلیسی تمایل نشان میدهند.
آموزش و پرورش موظف است معلمان را به صورت هدفمند برای آموزش زبان تربیت کند هر زبانی مهارت خاصی نیاز دارد و باید بر روی تربیت معلمان هم در زبان انگلیسی و هم سایر زبانها سرمایهگذاری شود.
یکی از وظایف دانشگاه فرهنگیان تربیت معلمان تخصصی حرفهای برای آموزشوپرورش است. بسیاری از دانشگاهها تخصص را ارائه میدهند اما فردی که فارغالتحصیل زبان انگلیسی است باید حرفه معلمی را نیز بداند و با مهارتهای آن آشنا باشد. بسیاری از افراد در برخورد با دانشآموزان مهارت تعامل را ندارند تا علاوه بر یادگیری زبان بتوانند ارتباط معلمی را با آنها داشته باشند.
یکی از ضعفهای آموزشوپرورش نداشتن معلم متخصص و حرفهای برای تدریس سایر زبانهای خارجی است و نیازمندیم دانشگاه فرهنگیان این وظیفه خود را عملیاتی کند. آموزشوپرورش به نیروهای ستادی، کارشناس، مدیر، ناظم و حسابدار نیاز دارد اما تا کنون راجع به تربیت تحخصصی آنها فکر نکردهایم. هماکنون وضعیت به گونهای است، معلمی را که لیسانس ریاضی دارد در رشته حسابداری به کار گرفتهایم یا معلمی را که دو یا سه سال سابقه کار دارد به عنوان مدیر مدرسه انتخاب کردهایم.
یکی از الزامات توسعه زبانهای خارجی در مدارس تأمین معلمان مورد نیاز است.
** هیچ برنامهای برای ارتقا و بهروزرسانی معلمان موجود نداریم
** تسنیم: هماکنون دانشگاه فرهنگیان برای معلمان زبان که در مدارس مشغول به تحصیل هستند، دورههای آموزشی برای ارتقای توانمندی و بازتوانی آنها چه برنامهای دارد؟
** عابدینی: متاسفانه فعلاً هیچ برنامهای برای ارتقای توانمندی معلمان وجود ندارد و بیشترین تأکید دانشگاه فرهنگیان بر روی ورودیهای جدید است. یکی از وظایف این دانشگاه این است که با همکاری معاونت نیروی انسانی وزارت آموزشوپرورش به آموزش معلمان موجود بپردازد و آنها را به روز کند اما هنوز در این موضوع ورود پیدا نکرده است.
** محتوای آموزشی بومی دومین الزام برای تدریس زبانهای خارجی در مدارس
دومین الزام در آموزش زبانهای خارجی فراهم کردن منابع آموزشی است. سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی با توجه به مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش در سال 81 برای برخی از زبانهای خارجی منابع آموزشی تولید کرده است.
هماکنون یکی از اشکالات اساسی در بحث آموزش زبانهای خارجی این است که با خود فرهنگ غرب را منتقل میکند در این رابطه یا باید باید کتابهای زبان را با همان تصاویر و مفاهیم تولید شده در غرب آموزش دهیم که با خود فرهنگ و ارزشهای غرب را به فرزندانمان منتقل میکند و هماکنون آموزشگاهها به این کار مشغول هستند یا باید محتوا را مطابق با فرهنگ خود بومیسازی کنیم که این اتفاق هنوز نیفتاده است.
** تسنیم: بومیسازی محتوای زبان را کدام نهاد باید انجام دهد تا آموزشگاههای بخش خصوصی را ملزم شوند که از این محتوای بومی استفاده کنند؟
** عابدینی: نهادی که به مؤسسه مجوز فعالیت میدهد مسئولیت نظارت بر نحوه آموزش را نیز برعهده دارد یعنی باید محتوا، مدرسان و فضا را کنترل کند. هماکنون در بحث اعطای مجوز به مؤسسات خصوصی با تعدد حوزههای تصمیمگیر مواجهیم یعنی وزراتخانههای ارشاد، علوم و آموزش و پرورش در این حوزه فعال هستند اما کلان باید به این نتیجه برسیم که یک نهاد متولی صدور مجوز باشد و نظارت را نیز عهدهدار شود.
** گزارشهایی رسیده که آموزشها در برخی پیشدبستانیها و مهدهای کودک مطابق ارزشها نیست
در شورای عالی آموزشوپرورش یک بار این موضوع مطرح و مقرر شد بررسی دقیقتری انجام شود برهمین اساس کانون زبان ایران و سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی مأموریت یافتند تا گزارشی را به صحن شورای عالی بیاورند و پس از آن تصمیمگیری کنیم. گزارشهایی به دست ما رسیده بود که در پیش دبستانیها و مهدکودکها نوع آموزشهایی که ارائه میشود با اهداف نظام سنخیت ندارد.
** فضا و امکانات استاندارد سومین الزام برای تدریس سایر زبانها
بحث فضای آموزشی نیز یکی دیگر از استلزامات در آموزش زبانهای خارجی است. موسسات خصوصی فضای مناسبی را برای آموزش زبان فراهم کردهاند البته تمام آنها نیز در این رابطه موفق نبودهاند.
آموزش زبان استانداردها و تجهیزات خاصی را نیاز دارد و این فضا فعلاً در آموزشوپرورش ما موجود نیست یعنی کلاسی که برای فیزیک یا ریاضی به کار میرود برای آموزش زبان هم استفاده میشود در حالی که آموزش زبان برای تکرار، تمرین و مکالمه به فضای خاص نیاز دارد.
** تقاضای اجتماعی چهارمین استلزام برای تدریس سایر زبانها در مدارس
تقاضای اجتمای نیز یکی دیگر از الزامات آموزش زبانهای خارجی در مدارس است.بخش عمده توسعه مؤسسات آموزش زبان در جامعه به دلیل درخواست اجتماعی از سوی مردم است. زمانی که یک دانشآموز مشاهده میکند وقتی زبان میخواند به آسانی میتواند در موسسات و شرکتها جذب شود و هزینه زیادی میکند تا زبان انگلیسی را فرا بگیرد و در آزمون تافل شرکت کند.دلیل این موضوع چیست؟آیا واقعا علاقه به زبان است؟ در پس این ماجرا زمینههای اجتماعی برای مشاغل آینده نهفته است. ما در آموزشوپرورش نمیتوانیم بدون توجه به تقاضای اجتماعی زبانی را توسعه دهیم.
** تسنیم:در آموزشوپرورش بررسی کردهاید که تقاضا و علایق دانشآموزان به چه صورت است؟ هماکنون صرفاً زبان انگلیسی در مدارس ارائه میشود و میگوییم تمایلی به سایر زبانها نیست؟
** عابدینی: ما نمیگوییم مؤسسات خصوصی را بررسی کنید استقبال از سایر زبانها به چه صورت است؟
** تسنیم: به مؤسسه آموزش زبان وابسته به سفارت آلمان که رفتیم استقبال بسیاری از زبان آلمانی انجام میشود یا هماکنون در مؤسسات خصوصی که زبان فرانسه ارائه میدهند متقاضیان زیادی هستند، بر چه اساسی مطرح میکنید، سایر زبانها متقاضی ندارند؟
** عابدینی: شما فقط یک مورد را بررسی کردهاید و واقعاً اگر طرفدار داشت به صورت سرانگشتی بررسی کنید از هر صد مؤسسه زبان انگلیسی چند مؤسسه آموزش زبان فرانسه وجود دارد؟
** گزارشی در خصوص پیش نیازهای آموزش سایر زبانهای خارجی در مدارس در حال تهیه است
** تسنیم: به هر حال آموزش و پرورش طبق مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش باید امکان آموزش 5 زبان دیگر را در مدارس فراهم کنید، چرا تا کنون در این رابطه نطرسنجی نکردهاید تا مشخص شود چه تعداد از دانشآموزان متقاضی فراگیری سایر زبانها هستند؟
** عابدینی: گزارشی در حال آماده شدن است تا در صحن شورای عالی آموزش و پرورش بررسی شود. در این گزارش نیازها، مشکلات و موانع آموزش سایر زبانها در مدارس بررسی میشود و این گزارش جامع توسط سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی و کانون زبان ایران در حال تهیه است. بخشی از این گزارش به وضعیت موجود اشاره دارد و در بخش دیگرموانع و مشکلات پیش روی آموزش سایر زبانها بررسی میشود.
یکی از آفتها و مشکلات اساسی ما در تمام حوزهها و به ویژه آموزشوپرورش این است که به موضوع تک بعدی نگریسته و تصورمیکنیم اگر انواع زبانها در مدارس ارائه دهیم همه با رغبت از آن استقبال میکنند.
** به بحث آموزش سایر زبانها در مدارس توجهی نشده است
** تسنیم: هماکنون آموزش و پرورش نیز به صورت تک بعدی به موضوع نگاه میکند و صرفاً اصرار دارد که زبان انگلیسی باید در مدارس ارائه شود و در برابر آموزش سایر زبانها مقاومت کرده و عنوان میشود که استقبال کننده نداریم در حالی که میتواند به صورت پایلوت برخی از زبانها مانند فرانسه یا ایتالیایی را در تعدادی از مدارس ارائه کرد تا مشخص شود چه تعداد متقاضی وجود دارد و در صورت موفقیت اقدام به گسترش آن کرد.
** عابدینی: میپذیرم که موارد مختلف دست به دست هم داده است و حوزه اجرا به بحث آموزش سایر زبانها در مدارس توجهی نکرده است. میتوان در شهرهای بزرگ به صورت پایلوت این طرح را اجرا کرد و هم اکنون باید راهحلهای مختلف را تک به تک بررسی کنیم. ممکن است یکی از روشها این باشد که در هر استان تعدادی از مدارس متولی آموزش سایر زبانها باشند تا مشخص شود استقبال به چه صورت است.
شما نیز به عنوان رسانه میتوانید نظرخواهی کنید که چند درصد از دانشآموزان علاقهمند به یادگیری سایر زبانهای خارجی هستند.
** نظارت دقیقی بر اجرای مصوبه آموزش سایر زبانها درمدارس اعمال نشد
** تسنیم: بالاخره آموزش و پرورش باید از یک جایی مقاومت خود را شکسته و بحث آموزش سایر زبانها در مدارس را عملیاتی کند
** عابدینی: وظیفه آموزشوپرورش این است تا موانع را برطرف کند. ارتباط شورای عالی با آموزشوپرورش همانند مجلس با دولت است، شورای عالی وظیفه قانونگذاری و نظارت را برعهده دارد یعنی تمام مقررات آموزشی توسط این شورا تصویب میشود و باید بر اجرای آن نیز نظارت داشته باشد.
در بحث آموزش زبان و در کل بر اجرای برخی مصوبات نظارت دقیقی از سوی شورای عالی آموزشوپرورش اعمال نشده است و باید به اجرای این مصوبه جدیتر ورود میکردیم. برخی مصوبات مانند طرح جامع تربیت که 13 سال قبل تصویب شد و حوزه پرورشی را ملزم به تهیه این طرح میکرد تا با یک نقشه راه در این حوزه گام برداشت، هنوز تهیه نشده است.
** تسنیم: شورای عالی آموزشوپرورش 14 سال قبل آموزش 5 زبان خارجی در مدارس را مصوب کرد، چه اتفاقی رُخ داد که در آن زمان این شورا تصمیم به اجرای این مصوبه گرفت؟
** عابدینی: در سال 80 و 72 شورای عالی آموزشوپرورش مصوباتی در این خصوص داشت. در تاریخ 20 آبان 72 مصوب شد تا علاوه بر انگلیسی، زبانهای فرانسه و آلمانی نیز در مدارس تدریس شود و برای این زبانها کتاب درسی نیز تولید شد تولید شده است.
در مصوبه سال 72 ذکر شده بود سازمان پژوهش و برنامه ریزی موظف است از طریق طرحهای تحقیقاتی و با استفاده از نظرات واحدهای ذیربط اضافه کردن زبانهای جدید به لیست فعلی را بررسی و نتیجه آن را به شورای عالی آموزشوپرورش ارائه کند و این پژوهش صورت گرفت و در 2 آبان 81 آموزش 5 زبان در مدارس مصوب شد.
ضعف در نظارت را میپذیریم چرا که بررسی نکردیم چرا این مصوبات عملیاتی نشده است یا اینکه چرا وارد اجرای این مصوبه نشدیم و موانع آن چه بود؟
در مصوبه سال 81 آمده است: وزارت آموزشوپرورش در جاهایی که امکان تشکیل کلاس برای زبانهای مذکور وجود دارد برای انجام آن اقدام کند.
امتحان دروس مذکور برابر ضوابط و مقررات آموزش و پرورش است، واگذاری اخذ امتحان دروس مذکور به موسسات واجد شرایط بلامانع است یعنی هر جا که امکانات و تجهیزات نبود برگزاری امتحانات را به موسسات بیرونی واگذار کنند.
** تسنیم: با وجود مسائلی که مطرح کردید، بألاخره آموزشوپرورش برای ورود سایر زبانهای خارجی به مدارس از مهر 95 یا 96 برنامهای دارد؟
** عابدینی: هماکنون نمیتوان گفت برای مهر 95 برنامه چیست، باید گزارش مربوطه تهیه شود و امکانات موجود را بررسی کنیم پس از آن در شورای عالی آموزشوپرورش تصمیم گرفته میشود که آموزشوپرورش موظف است چه اقداماتی را انجام دهد.
اصل موضوع که مهم است، این است که آموزشوپرورش برای ورود سایر زبانهای خارجی به مدارس چارهاندیشی کند و در این رابطه تردیدی نیست اما چه اقدامی مشخصاً اقرار است اجرایی شود، مشخص نیست. آیا آموزش و پرورش از سال تحصیلی آینده میخواهد زبانهای دیگر را آموزش دهد این مسئله در حیطه مسائل اجرایی است و شورای عالی نمیتواند آن را تعیین کند ما فقط میتوانیم بگوییم آیا به لحاظ اجرایی امکان آن وجود دارد یا خیر.
شورای عالی آموزشوپرورش اعلام کرده است به لحاظ وجود مصوبه در این رابطه مشکلی نداریم و باید بیشتر نظارت میکردیم تا آموزشوپرورش در این رابطه فعالتر میشد.
** تسنیم: یعنی در این 14 سال نظارتی اعمال نشد که چرا مصوبه آموزش 5 زبان خارجی در مدارس اجرا نمیشود؟
** عابدینی: هرسال به دلیل محدودیتهایی که وجود دارد چند مصوبه را در اولویت گذاشته و گروهها را اعزام میکنیم تا بررسی کنند که آیا این مصوبات اجرا میشود یا خیر و موضوع آموزش 5 زبان خارجی جزو اولویتها نبود.
هماکنون آموزشوپرورش و شورای عالی به عنوان یک دغدغه در حال بررسی کارشناسی موضوع است و یکی از اقداماتی که انجام دادیم بررسی تعداد پرسنل مرتبط با زبان انگلیسی است یعنی مشخص کردیم رشته معلمان تا چه اندازه به زبان انگلیسی مرتبط است و چه تعداد در زبان فرانسه یا اسپانیایی یا سایر زبانها تحصیل کردهاند و گزارش متقنی را برای شورای عالی آموزشوپرورش تهیه میکنیم و متناسب با آن برنامه ریزی خواهیم کرد.
** تسنیم: آموزش 5 زبان خارجی در مدارس به صورت پایلوت در تعدادی از مدارس کشور آغاز خواهد شد؟
** عابدینی: اغلب مصوبات ما یک دوره آزمایشی را طی میکنند و ممکن است به صورت آزمایشی در برخی استانها اجرا شود و این جزو روشهاست. آموزشوپرورش از این طریق متوجه میشود که طرح قابلیت اجرا دارد یا خیر و می توان آموزش 5 زبان خارجی را نیز به صورت آزمایشی در چند استان و منطقه عملیاتی کرد.
ورود سایر زبانها به مدارس مستلزم یک زمان خاص است و اگر امسال آموزشوپرورش تصمیم بگیرد که مدرس در سایر زبانها تربیت کند چند سال طول میکشد تا آنها تربیت شوند و تمام این موارد منوط به این است تا بررسیهای کارشناسی صورت گرفته و موانع را شناسایی کنیم و درخصوص عمده این موارد از طریق گزارشی که به شورای عالی ارائه میشود تصمیم گرفته خواهد شد.
برنامههای آموزشوپرورش مثل سایر سازمانها نیست که امسال تصمیم بگیرم و تا سال آینده به نتیجه برسد و حتما یک دوره زمانی سه تا چهارسالهای را برای یک موضوع باید درنظر بگیریم که فرآیند کارشناسی آن تهیه و زمینهها فراهم شود.
انتهای پیام/