به گزارش خبرگزاری تسنیم، همه چیز بین روسیه و ترکیه بعد از هفت ماه تیرگی روابط تغییر کرده است. هفت ماه قبل بود که ترکیه با ساقط کردن یک بمب‌افکن سوخوی روسی به طور مستقیم خود را در مقابل روسیه قرار داد و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، فرصتی به دست آورد تا با استفاده از احساسات ملی‌گرایانه سعی کند  تا خودی نشان بدهد و حتی روس‌ها را تهدید کرد که اگر هواپیماهای آنها بار دیگر در فضای ترکیه پیدا بشوند، احتمال تکرار حادثه قبل وجود دارد. در مقابل، روس‌ها هم با خشم تمام به سقوط بمب‌افکن خود واکنش نشان دادند و حتی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه از خیانت و خنجر از پشت زدن طرف مقابل گفت. حالا و بعد از نامه عذرخواهی اردوغان به پوتین در سه‌شنبه گذشته، همه چیز تغییر کرده و هم این دو نفر تماس تلفنی داشته و قرار دیدار آینده خود را گذاشته‌اند و هم تحریم‌های روسیه علیه ترکیه لغو شده و قرار است تا میلیون‌ها توریست روسی درمانی باشند برای کسادی این روزهای صنعت تروریسم ترکیه. تمام این اتفاقات دلالت به تمایل دو طرف به بازگشت سریع به گرمی روابط قبل دارد که با اخبار و گزارش‌هایی مبنی بر اجازه به روس‌ها برای استفاده از اینجرلیک شکل دیگری از این بازگشت مطرح می‌شود.

اینجرلیک پایگاه نظامی در شهر آدنای ترکیه است که دولت این کشور همواره از آن به عنوان کارتی در معادلات خود با قدرت‌های خارجی استفاده می‌کند. باید به یاد داشت که دولت قبل امریکا در یورش به عراق در مارس 2003 چانه‌زنی طولانی با همین اردوغان بر سر استفاده از این پایگاه داشت و باراک اوباما، رئیس‌جمهور امریکا برای استفاده ائتلافش علیه داعش مجبور به چندین ماه چانه‌زنی با اردوغان شد. حالا دو خبر از امکان استفاده روسیه از این پایگاه به گوش می‌رسد؛ خبر اول حاکی از اجازه دولت ترکیه به روس‌ها برای استفاده از این پایگاه و خبر دوم تکذیب چنین استفاده‌ای از سوی مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه است. جدای از صحت و سقم هر کدام از این دو خبر، باید گفت که اصل طرح استفاده روس‌ها از اینجرلیک دلالت دارد بر اتفاق مهمی که بعد از هفت ماه سردی روابط بین مسکو و آنکارا پیش آمده است. قبل از سقوط بمب‌افکن سوخو، روابط گرم بین این دو کشور بیشتر از هر چیز وجه اقتصادی داشت که به صادرات گاز روسیه به ترکیه و تبادل محصولات دو طرف یا صنعت توریسم مربوط می‌شد اما اختلاف نظر عمیق دو طرف در مورد سوریه و جنگ داخلی آن باعث شده بود تا این روابط گرم جنبه امنیتی و نظامی پیدا نکند. ورود نظامی روسیه به این جنگ در ماه سپتامبر گذشته به نوعی جنگنده‌های روسی را در برابر مواضع ترکیه قرار داد، چنان که این جنگنده‌ها در چند فقره کامیون‌های تدارکاتی تروریست‌ها را بعد خروج از خاک ترکیه منهم کردند. در آن اوضاع دیگر هیچ نقطه مشترکی برای همکاری نظامی که وجود نداشت هیچ بلکه می‌توان گفت دو طرف در دو جبهه مقابل قرار گرفته بودند. حالا طرح استفاده روسیه از اینجرلیک آن هم به زبان خاص و گنگ دیپلماتیک از سوی چاووش‌اوغلو نشان از اتفاق قابل توجه در این معادله دارد، به نحوی که گویا دو کشور از دو جبهه مقابل خارج شده و احساس می‌کنند که در جبهه واحدی قرار گرفته‌اند. درست است که این جبهه واحد تحت عنوان مبارزه با داعش نام برده می‌شود همچنان که امریکا هم تحت همین عنوان از روسیه درخواست همکاری مشروط کرده، اما مسئله اساسی در اصل جنگ سوریه است و اینکه آیا اردوغان حاضر می‌شد در این جنگ جبهه دشمنی با مردم سوریه را کنار گذاشته و دست از حمایت از تروریست‌ها بردارد؟ دست کم روس‌ها به از سرگیری روابط‌شان با اردوغان آنقدر خوشبین هستند که نظر مثبتی به این موضوع دارند چنانچه روزنامه نزاویسیما گازتا روز گذشته نوشت: «رئیس‌جمهوری ترکیه با نزدیک شدن به روسیه قصد دارد سیاست‌های آنکارا را که دربرگیرنده فروپاشی سوریه است، تغییر دهد.» تارنمای روسی اسپوتنیک هم این روزها تحلیل‌هایی در مورد تغییر رویه اردوغان در قبال روسیه و منطقه منتشر کرده که در یکی از این تحلیل‌ها آنقدر پیش رفته که از عذرخواهی اردوغان از بشار اسد برای کمک به حل بحران سوریه گفته است. این نحو رویکرد رسانه‌های روسی نشان از تغییر قابل توجهی در سیاست منطقه‌ای اردوغان دارد حتی اگر به این حد افراطی نباشد، طرح موضوع اینجرلیک را هم باید در این جهت ارزیابی کرد. تنها مسئله باقی مانده در نحوه عمل اردوغان است که با نگاهی به سابقه او به خوبی می‌توان توان قابل توجهش  را در چرخش‌های شدید دید و بعید نیست حالا که چنین خوشامدگویی گرمی از روس‌ها می‌کند، زمانی نه‌چندان دور حاضر به چرخشی مشابه در مورد بشار اسد بشود.

انتهای پیام/