پروفسور «جمشید چوکسی» در گفت‌وگو با خبرنگار بین‌الملل باشگاه خبرنگاران تسنیم (پویا)، آشتی و پیشرفت ترکیه را در گرو واکنش مناسب دولت ترکیه عنوان کرد و گفت: هنوز هم بسیار مهم است که دولت ترکیه با خویشتن‌داری و قضاوت مناسب واکنش نشان دهد. به عبارتی واکنش به شکست کودتا، نباید به مسیر تمامیت‌خواهی توسط دولت تبدیل شود. دستگیری صدها نفر از اعضای قوه قضائیه و مطبوعات، اخراج هزاران پلیس و پاک‌سازی هزاران نفر از افسران نظامی و سربازان، آشتی و پیشرفت را برای ترکیه به ارمغان نخواهد آورد؛ چنین اقداماتی موجب تجزیه بیشتر جامعه ترکیه، دولتی استبدادی‌تر، تقویت نفوذ افراد حمایتگر داعش در ترکیه و تضعیف دفاع داخلی و خارجی کشور خواهد شد. شکست کودتا از تبدیل ترکیه به یک دیکتاتوری نظامی جلوگیری کرد؛ پاسخ به کودتا شکست‌خورده باید با رعایت نظم و قانون همراه باشد، نه اینکه به‌وسیله ای تبدیل شود که دولت منتخب به یک دیکتاتوری سوق پیدا کند.

او با تأکید بر لزوم تعیین مسیر آینده کشور ترکیه به دست مردم این کشور، افزود: به نظر می‌رسد تلاش‌های کودتای اخیر توسط نیروهای میانه‌رو در ارتش ترکیه انجام ‌شده باشد تا از افراط‌گرایی اسلامی پیش از آن‌که تمام مردم را در برگیرد، ممانعت کند. درهرصورت مسیر آینده ترکیه باید به‌وسیله مردم و از طریق رأی‌گیری آزاد و عادلانه، نه با زور مشخص شود. در این صورت است که می‌توانیم بگوییم که کودتا شکست‌خورده است.
فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد، بازگشت هر چه سریع دولت ترکیه به وضعیت مدنی را برای خاورمیانه ضروری دانست و گفت: برای این‌که مشکلات سوریه و عراق حل شود، برای اینکه اسلام بتواند افراط‌گرایان از میان خود ریشه‌کن کند و برای اینکه کشورهای خاورمیانه و جوامع مسلمان بتوانند شاهد پیشرفت باشند، ضروری است تا دولت ترکیه به جامعه مدنی بازگردد و از تبدیل‌شدن به استبدادی خودداری کند. همچنین لازم است به همکاری با تمام شهروندان خود و با همه کشورهای همسایه دست بزند.

او نتیجه‌ی سیاست‌های اخیر ترکیه را موجب تقسیم مردم عنوان کرد و تصریح کرد: در طول چند سال گذشته، مردم ترکیه به‌طور فزاینده میان شهروندان متوسط و شهروندان بنیادگرا تقسیم شدند. در این میان شهروندان متوسط به دنبال حفظ نظام سیاسی اجتماعی بودند که در آن اسلام سنی یکی از مجموعه مؤلفه‌های موجود بود. از سوی دیگر شهروندان بنیادگرا به دنبال برقراری اسلام سنی بودند که به‌عنوان تنها اصل اساسی سیاست و جامعه مطرح باشد؛ بنابراین می‌توانیم بگوییم که مردم ترکیه تقریباً به‌ صورت مساوی در امتداد این خطوط تقسیم‌شده‌اند.

وی ادامه داد: رژیم آنکارا از پشتیبانی قدرتمندی در میان شهروندانی برخوردار است که اسلام را به‌عنوان مبنای اصلی دولت ملی عنوان می‌کنند. بااین‌حال، به‌صورت هم‌زمان، حاشیه افراطی‌تر و خشونت‌طلب حکومت اسلامی ترکیه، حمایت از داعش و سایر گروه‌های تروریستی را شروع کرده‌اند. همچنین آن‌ها در حال تبدیل کشور ترکیه به گذرگاهی هستند که برای جابه‌جایی سربازان، تسهیلات و ایده‌های افراطی که از سوریه و عراق سرچشمه می‌گیرند، به کار گرفته شود.

نویسنده کتاب «درگیری و همکاری» تلاش‌های دولت آنکارا را در جهت کنترل گروه‌های سکولار و کردها دانست و گفت: از سوی دیگر دولت آنکارا به جای تمرکز بر جریان افراط‌گرایان اسلامی در ترکیه و جلوگیری از گسترش تروریسم از سوریه و عراق به کشورهای دیگر، سعی کرده است تا ابتکار عمل را در برابر گروه‌های سکولار ترکیه و جمعیت کرد آن در دست بگیرد.

انتهای پیام/