پیامدهای خارجی کودتای نافرجام ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم و به نقل از البدیل، تلاش برای کودتا در ترکیه بر سیاست بین الملل سایه افکنده است. با توجه به وقوع این حادثه در یک کشور مهم منطقه و نقش آنکارا در مسائل راهبردی این منطقه که در اولویت قدرت‌های بزرگ مانند آمریکا، روسیه و اتحادیه اروپا قرار دارد و همچنین همزمان شدن این رویداد با چرخش موضع ترکیه در سیاست خارجی در هفته‌های اخیر تلاش برای کودتا دورنمای تازه‌ای را درباره اصلاح روابط خارجی می‌گشاید.

پیش بینی می‌شد که دولت جدید ترکیه در شرایط حساس سیاسی داخلی و خارجی به این مساله بپردازد. اما تلاش برای کودتا این ماموریت را سخت کرده است و شاید این مساله پیامدهایی را در تغییر معادله سیاست خارجی ترکیه و رویکردهای آن به دنبال داشته باشد.

پیامدهای تلاش برای کودتا در ترکیه در عرصه سیاست خارجی کم اهمیت تر از پیامدهای آن در داخل نیست. اظهارات مقام‌های ترکیه، اروپایی و آمریکا نشان می‌دهد که تغییرهایی در روابط خارجی ترکیه رخ خواهد داد. به ویژه که تاثیر اقدام‌های دولت ترکیه در داخل را نمی‌توان از آثار آن در روابط خارجی این کشور درباره برخی از مسائل جهانی و منطقه جدا دانست.

این مساله معادله سیاست ترکیه را که پیش از تلاش برای کودتا برای برقراری روابط با روسیه و رژیم صهیونیستی صورت گرفته است، زیر تاثیر قرار خواهد داد. همچنین اظهارات مقام های ترکیه درباره تغییر موضع درباره سوریه، عراق و مصر نیز مورد توجه است. روابط با این کشورها نقطه برخورد ترکیه با کشورهای منطقه مانند ایران و عربستان است. همچنین موضع اتحادیه اروپا درباره رویدادهای ترکیه با توجه به این که اوضاع داخلی ترکیه در روابط این کشور با اتحادیه اروپا به ویژه در مسائلی مانند پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا و پناه جویانی که از ترکیه راهی اروپا می شوند، موثر است. همچنین تلاش برای کودتا در ترکیه بر ناتو و روابط نظامی ترکیه با آن اثر گذار خواهد بود.

پیام های آمریکا

«وسام السابق» تحلیل گر مسائل کشورهای عربی و بین الملل، چند روز پیش از تلاش برای کودتای نظامی در ترکیه گفت با وجود اینکه آمریکا به ترکیه به عنوان یک همپیمان عضو ناتو در خاورمیانه نگاه می کند. اما در سیاست های آنکارا و واشنگتن درباره پاره ای از مسائل اختلاف هایی به وجود آمده است. مهمترین این اختلاف ها بر سر مساله کردها و جنگ علیه تروریسم است.

از این رو احتمال دارد تلاش برای کودتا در ترکیه از حمایت و پوشش آمریکا برخوردار باشد. آمریکا خواسته است با این اقدام پیام های سیاسی دردناکی را به «اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه، بفرستد تا از این راهبرد او را به مسائل داخلی سرگرم سازد و دامنه فعالیت او را در منطقه محدود سازد. اما هدف آمریکا سرنگونی کامل وی نبود. زیرا آمریکا می داند که موفقیت کودتا در ترکیه همانند سناریو سوریه را در این کشور رقم خواهد زد.

در آغاز سال میلادی جاری «باراک اوباما» رئیس جمهوری آمریکا در مصاحبه با مجله «آتلانتیک» درباره اردوغان گفت: به رئیس جمهوری ترکیه به عنوان رهبری مسلمان و میانه رو نگاه می کند که می تواند پلی میان شرق و غرب باشد اما رویکرد او درباره اوضاع سوریه امیدها را به ناامیدی تبدیل کرده است.

آمریکا و غربی ها از اردوغان تصویری به عنوان یک رهبر میانه رو در اسلام سیاسی جلوه می دادند. اما بحران سوریه بسیاری از واقعیت ها را آشکار کرد. مهمترین واقعیت ها همکاری تنگاتنگ نظام ترکیه به رهبری حزب عدالت و توسعه با گروه های تروریستی داعش و جبهه النصره بود. از این رو شاید آمریکا تلاش برای کودتا را مناسب دیده است تا به اردوغان پیامی با این محتوا بفرستند که اگر سیاست های کنونی خود را ادامه دهد دیگر امور را در ترکیه در دست نخواهد داشت و جایگزینی برای او وجود دارد و آن جایگزین جماعت «فتح الله گولن» است.

این تندروی غربی ها و آمریکا علیه ترکیه اگر ادامه به تحولی در اصلاح روابط خارجی ترکیه منجر خواهد شد. این تغییرها چند هفته پیش به دست «یلدیریم» نخست وزیر ترکیه و با آشتی با روسیه و رژیم صهیونیستی آغاز شده است و به آرام کردن امور با مصر و تغییر سیاست با عراق و سوریه منجر خواهد شد. این اقدام به دست دولت ترکیه به خاطر افزایش اختلاف با واشنگتن و اروپا نیست. بلکه این مساله به اولویت سیاست ترکیه در دوره اردوغان بر می گردد که نخستین آن مساله کردها و حمایت آمریکا و غرب از کردها برای برپایی دولت مستقل در جنوب غربی مرزهای ترکیه است.

این مساله‌ای است که آنکارا با واشنگتن و غرب بر سران اختلاف‌های ژرفی دارند. زیرا ترکیه برپایی دولت کردها در مرزها خود را به منزله این می‌داند که در جنگ سوریه و عراق به هیچ سهمی دست نیافته است و برپایی دولت کردها تهدیدی راهبردی برای ترکیه است که برای وضعیت داخلی هم پیامدهای ناگواری به دنبال خواهد داشت. همچنین این مساله به رویای اردوغان در برپایی دولت عثمانی جدید پایان خواهد داد و او را به همان نقطه نخست برمی گرداند.

2 احتمال سخت

با ادامه مقاومت و ثبات اوضاع داخلی ترکیه به نفع اردوغان در سیاست خارجی ترکیه در میان مدت 2 احتمال رخ خواهد داد. نخست اینکه آنکارا برای حل اختلاف با واشنگتن و اتحادیه اروپا برای رسیدن به یک راه حل میانه در سوریه تلاش خواهد کرد. رسیدن به این راه حل در شرایط کنونی داخلی ترکیه خیلی سخت است. پیامدهای خارجی آن این است که فرصت پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا و برقراری تفاهم با آمریکا بر سر مسائل منطقه را از بین خواهد برد. دوم اینکه آنکارا با نزدیک شدن به مسکو به مانور علیه غرب و واشنگتن روی خواهد آورد. 

احتمال رخ دادن چنین مساله ای در نوع خود بی مانند است. زیرا میان این 2 کشور از زمان دولت عثمانی و جنگ سرد و همچنین بر سر سوریه اختلاف وجود دارد و این مساله نیاز به این دارد که موضع ترکیه درباره سوریه و عراق هم تغییر پیدا کند. همچنین این اقدام نیاز به این دارد که آنکارا برای همکاری در سوریه به ایران هم نزدیک شود و این مساله ‌ی است که همپیمانان منطقه‌ای ترکیه به ویژه عربستان را عصبانی خواهد کرد.

انتهای پیام/