به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، سایت بخش عربی شبکه تلویزیونی "بی بی سی" در گزارشی به قلم انور العنسی به طرح پیشنهادی اخیر جان کری وزیر خارجه آمریکا برای بحران یمن و علل و چالشهای پیش روی آن پرداخت و نوشت: اقدام جان کری وزیر خارجه آمریکا در اعلام این طرح غیرمنتظره نبود؛ زیرا وی این طرح را قبلا ارائه کرده بود. مسئله غیرمنتظره همان مطرح کردن دوباره بود.
بخشی از این طرح در آوریل گذشته درز کرد و باعث شد تا عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور (مستعفی و فراری ) یمن به سرعت خالد بحاح معاون و نخست وزیر دولت خودش را برکنار کند؛ زیرا آنطور که از صحبتهای کری برداشت میشد، خالد بحاح فرد نامزد برای انتقال بیشتر اختیارات رئیس جمهور به وی بود تا بتواند دولت وحدت ملی پیشنهادی در طرح کری را تشکیل دهد یا اینکه خالد بحاح کسی بود که ممکن بود دشمنان عبد ربه منصور هادی با بازگشت او به صنعا در راس یک دولت توافقی موافقت کنند.
اما دومین مسئله غیرمنتظره همان موافقت عربستان و هم پیمانانش با طرح پیشنهادی کری بود که این امر، دستگاه عبدربه هادی منصور را در نگاه برخی، صرفا به یکی از طرف های درگیر و نه "یک دولت در رویارویی با (به زعم آنها) شورشیان" تبدیل می کند. این درحالی بود که به گفته کارشناسان سعودی، عربستان بر مبانی راه حل سیاسی خود در یمن شامل طرح شورای همکاری درباره یمن و سازوکار اجرایی آن، بر آینده گفتوگوهای ملی در یمن و قطعنامه 2216 شورای امنیت اصرار ورزیده است.
علل و متغیرها
به احتمال زیاد، ارائه شدن طرح جان کری و موافقت عربستان و هم پیمانانش با آن چند علت دارد.
نخست؛ افزایش فشار بین المللی بر واشنگتن و لندن برای متوقف کردن همکاری نظامی خود با ائتلاف تحت فرماندهی عربستان علیه یمن که باعث افزایش شمار قربانیان غیرنظامی جنگ و تشدید بحران انسانی و طولانی شدن درگیری و محاصره همه جانبه یمن شده است.
دوم اینکه بنا به گفته عبدالعزیز بن صقر رئیس مرکز مطالعات خلیج فارس، آمریکا "ارایه اطلاعات و تصاویر" به عربستان را متوقف کرده است. این اطلاعات و تصاویر، عربستان را قادر می سازد که اوضاع میدانی در مناطق درگیری را ارزیابی کند. این اطلاعات و تصاویر همچنین به ریاض کمک میکند تا جلوی رسیدن سلاح به حوثیها را بگیرد.
بن صقر در گفتوگو با سایت بخش عربی "بی بی سی" افزود: آمریکا همچنین در تحویل مهمات به عربستان که درباره خرید آن توافق شده است، تعلل به خرج میدهد.
سوم اینکه ریاض و هم پیمانانش، واشنگتن و لندن اکنون درک میکنند که نمی توان قطعنامه 2216 را مُو به مُو اجرا کرد. این درحالی است که شرایط در زمان تصویب این قطعنامه به گونهای بود که آنها فکر میکردند، میتوانند حوثیها و هم پیمانان آنها را در طول چند هفته یا چند ماه از بین ببرند.
چهارم اینکه همگان متقاعد شدهاند که تداوم مذاکرات و رایزنیها برای برقراری صلح در یمن - در سایه نبود یک طرف پیروز که بتواند شروط خودش را بر طرف شکست خورده در سر میز مذاکرات تحمیل کند - دشوار است.
چالشهای پیش روی طرح کری
درباره امکان تداوم حمایت آمریکا از طرح جان کری با توجه به نزدیک بودن زمان خروج دولت باراک اوباما از قدرت، شک و تردید وجود دارد.
پیش از ارزیابی امکان موفقیت طرح کری، نیاز به زمان بیشتری برای آگاهی از واکنش طرفهای ذیربط و شیوه برخورد آنها با اصول و مبانی این طرح می باشد. یعنی آیا این طرف ها برای تمرکز روی مفاد "مثبت" طرح و تبدیل آن به یک توافق صلح پایدار تلاش خواهند کرد یا نه به سمت بزرگ کردن نقاط ضعف و نواقص آن حرکت خواهند نمود؟ با این حال، یک سری دادهها و نشانهها، حکایت از ماهیت چالشهایی دارد که پیش روی طرح کری میباشد. از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد.
در صنعا، امروز بسیاری از حوثی ها و غیر از آنها و در صدر آنها علی عبدالله صالح رئیس جمهور سابق یمن معتقدند که بعد از اقدام آنها در تشکیل شورای عالی سیاسی جهت مدیریت امور کشور و دعوت آنها از پارلمان برای تایید این شورا و برگزاری تظاهرات گسترده برای اعطای مشروعیت مردمی به شورا عالی سیاسی، وضعیت جدیدی بوجود آمده است که باید مد نظر قرار گیرد.
اینها همچنین معتقدند که هرگونه حل و فصل بحران باید با پیوستن طرف های تایید کننده دولت عبدربه هادی منصور به آن (شورای عالی سیاسی) آغاز شود؛ نه بازگشت با این طرفها به میز رایزنیهای صلح از نقطهای که در ششم ماه اوت جاری پایان یافت.
مسئله تحویل سلاحهای سنگین
چالش دیگر پیش روی طرح پیشنهادی جان کری تحویل سلاحهای سنگین است؛ زیرا حوثیها تحویل سلاح خود را نمی پذیرند تا آنطور که می گویند به دست طرف مقابل آنها در جریان روند سازش نیفتد. حوثی ها پیش از تحویل سلاح خود این شرط را مطرح می کنند که یک نهاد قدرت توافقی تشکیل شود تا این نهاد بر تحویل سلاح و سایر تدابیر امنیتی نظارت داشته باشد. این امر از نقطه نظر طرف مقابل حوثی ها بدین معنا است که حوثی ها می خواهد از اهرم سلاح خود برای تحمیل شروط خود درباره ساختار و ماهیت دولت توافقی یا دولت وحدت ملی استفاده کنند و این همان چیزی است که دولت عبدربه منصور هادی و هم پیمانانش نمیپذیرند.
اما از نظر "هم پیمانان صنعا"، بزرگترین چالش پیش روی طرح کری که پیشنهاد می کند تا - درچارچوب بازگشت به رایزنی های صلح- روی این طرح کار شود، همان میزان قدرت طرح در حمایت از این رایزنی ها است؛ به گونه ای که این رایزنی ها را قادر کند تا بین دو طرف درگیر با برقراری یک آتش بس کامل و دائم و برداشته شدن محاصره همه جانبه زمینی و دریایی و هوایی اعتمادسازی دوباره کند؛ زیرا تحقق نیافتن این امر از نظر حوثیها و هم پیمانانشان، "تسلیم شدنی است که نمی توان آن را پذیرفت".
اما دولت عبدربه منصور هادی و هم پیمانانش در ریاض معتقدند که تداوم فشار نظامی و تشدید محاصره بر مناطق تحت کنترل حوثی ها و نیروهای عبدالله صالح از مهمترین اهرمهای تضمین وادار کردن این دو هم پیمان برای پذیرش یک راه حل سیاسی برای درگیری از طریق جنگ یا به شیوه مسالمت آمیز است.
برخی کارشناسان آمریکایی درباره امکان تداوم حمایت آمریکا از طرح جان کری – با همین روند کنونی- شک و تردید دارند؛ زیرا این طرح فقط دو ماه قبل از آغاز انتخابات ریاست جمهوری و میان دوره ای کنگره در آمریکا مطرح شده است. همچنین برخی معتقدند که اعلام این طرح بسیار دیر صورت گرفت و به بهبود چهره حزب دموکرات در دوره آینده یا کاهش انتقادهای روز افزون از دولت باراک اوباما به خاطر همکاری نظامی با ائتلاف تحت فرماندهی عربستان علیه یمن کمکی نخواهد کرد.
انتهای پیام/