به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران تسنیم «پویا»، مقام معظم رهبری در بند 16 «سیاستهای کلی خانواده» به ایجاد سازوکارهای لازم برای ارتقای سلامت همهجانبه خانوادهها بهویژه سلامت باروری و افزایش فرزندآوری در جهت برخورداری از جامعه جوان، سالم، پویا و بالنده تأکید کردهاند.
جمعیت ــ بهمعنی کمّیت تجمعی انسان ــ همواره از موضوعات مهم علم اقتصاد بوده و حجم جمعیت و آهنگ تغییرات آن و تأثیرات این دو بر دیگر متغیرهای اقتصادی، در مطالعات انجامشده بهشکلهای مختلفی بررسی شده است. در واقع با توجه به اینکه اندازه جمعیت و تغییرات آن تأثیر بسیار مهمی بر رشد و توسعه اقتصادی دارد، بسیاری از مطالعات صورتگرفته در علم اقتصاد بهنوعی بر این موضوع تمرکز دارد.
پل ساموئلسون؛ برنده نوبل اقتصاد در سال 1970 میلادی، در سال 1958 در مجله اقتصاد سیاسی، مقالهای با عنوان «یک مدل دقیق وام مصرفی با یا بدون قرارداد اجتماعی پول» چاپ کرد. وی در این مقاله که دستاورد عظیمی را بهدنبال داشت؛ اثبات کرد که بهترین عامل تحرک و تکامل اقتصاد «نرخ باروری انسانی» است. همچنین رابرت سولو آمریکایی؛ برنده نوبل اقتصاد در سال 1987 وجود نرخ رشد مثبت جمعیت را برای رشد اقتصادی ضروری دانسته است.
در همین راستا نرخ رشد جمعیت ایران را با کشورهای همسایه و قدرتهای اقتصادی آسیا، اروپا و آمریکا مقایسه کردهایم؛
به گزارش بانک جهانی در سال 2015 نرخ رشد جمعیت ایران 1.2 درصد بوده و اگر این نرخ را با کشورهای همسایه مقایسه کنیم؛ مشاهده خواهیم کرد که تنها کشوری که نرخ رشد کمتری نسبت به ما دارد، ارمنستان است و عراق با نرخ رشد 3.2 درصد از بالاترین میزان رشد جمعیت برخوردار است.
همچنین جمعیت کشورهایی چون افغانستان و پاکستان بهترتیب با 2.8 و 2.1 درصد از نرخ رشد مطلوبتری نسبت به جمعیت ایران برخوردار است.
* نرخ رشد جمعیت همسایگان ایران*| کشور | بانک جهانی 2015 | CIA(WF) 2014 | سازمان ملل 2015 |
|---|
| ترکیه | 1.5 | 1.12 | 1.69 |
|---|
| عراق | 3.2 | 2.23 | 3.31 |
|---|
| ترکمنستان | 1.2 | 1.14 | 1.27 |
|---|
| افغانستان | 2.8 | 2.29 | 3.02 |
|---|
| پاکستان | 2.1 | 1.49 | 2.11 |
|---|
| آذربایجان | 1.2 | 0.99 | 1.39 |
|---|
| ارمنستان | 0.4 | 0.13- | 0.36 |
|---|
بر اساس گزارش بانک جهانی, جمعیت لبنان با نرخ رشد 4.2 درصد بین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا دارای بالاترین میزان رشد است. کشورهای کمجمعیتی چون قطر و کویت نیز علیرغم وسعت ناچیز جغرافیایی، با تکیه بر تولید ناخالص داخلی سرانه بالا، توانستهاند بهترتیب نرخ رشد 2.9 و 3.6 درصدی را رقم بزنند.
گفتنی است که بانک جهانی در سال 2015 تولید ناخالص داخلی سرانه قطر را 74 هزار و 667 دلار و کویت را 28 هزار و 984 دلار اعلام کرده بود و این آمار نشاندهنده شرایط مطلوب فرزندآوری در این کشورهای عربی است.
همچنین جمعیت عربستان و مصر که خود را دو قدرت جهان عرب میدانند، از نرخ رشد 2.1 درصد برخوردار است و نشان میدهد که این کشورها برای حفظ آهنگ جمعیتی خود برنامههای بهخصوصی دارند.
*نرخ رشد جمعیت برخی کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا*| کشور | بانک جهانی 2015 | CIA(WF)2014 | سازمان ملل 2015 |
|---|
| عربستان | 2.1 | 1.49 | 2.32 |
|---|
| قطر | 2.9 | 3.58 | 4.72 |
|---|
| اردن | 2.4 | 3.86 | 3.06 |
|---|
| کویت | 3.6 | 1.7 | 4.81 |
|---|
| یمن | 2.4 | 2.72 | 2.57 |
|---|
| بحرین | 1.1 | 2.49 | 1.76 |
|---|
| لبنان | 4.2 | 9.37 | 5.99 |
|---|
| فلسطین اشغالی | 2 | 1.46 | 1.66 |
|---|
| مصر | 2.1 | 1.84 | 2.18 |
|---|
| تونس | 1 | 0.92 | 1.12 |
|---|
| الجزایر | 1.9 | 1.88 | 1.92 |
|---|
| لیبی | 0.3 | 3.08 | 0.4 |
|---|
در آسیای شرقی نرخ رشد جمعیت نسبت به منطقه خاورمیانه پایینتر است و حتی نرخ رشد ژاپنیها منفی است. البته چینیها با جمعیت 1 میلیارد و 380 میلیون نفری از نرخ رشد 0.5 درصدی برخوردارند که نمیتوان آن را برای چین پایین دانست.
جمعیت استرالیا و نیوزلند که مطرحترین کشورهای اقیانوسیه هستند؛ به ترتیب با نرخ رشدهای 1.03 و 1.9 درصدی از آهنگ رشد بهتری نسبت به قدرتهای شرقی آسیا برخوردار است.
هند و اندونزی نیز که در مسیر رشد و توسعه اقتصادی گامهای بلندی را برداشتهاند، همچون ایران از نرخ رشد 1.2 درصدی برخوردار هستند. اندونزی یکی از سریعالسیرترین رشدهای اقتصادی جهان را داراست و از این رو پیشبینی شده که تا سال 2050 به عنوان چهارمین اقتصاد بزرگ جهان معرفی شود.
شاید دیدن نام اندونزی در میان بزرگان اقتصاد جهان عجیب به نظر بیاید اما وجود منابع طبیعی گسترده و رو به رشد بودن اقتصاد این کشور توانایی بالقوهای را در آن ایجاد کرده تا با رشد پرسرعت، خود را در میان بزرگان جهان جا دهد. دولت کنونی این کشور با پشتیبانی از سرمایهگذاری بخش خصوصی و خارجی به رشد اقتصادی کشور کمک زیادی کرده است. در حال حاضر رشد اقتصادی این کشور 4.8 درصد است و این مسیر تا رشد 6.8 درصدی در سال 2050 ادامه خواهد داشت.
*نرخ رشد جمعیت برخی قدرتهای اقتصادی آسیا و اقیانوسیه*| کشور | بانک جهانی 2015 | CIA(WF)2014 | سازمان ملل 2015 |
|---|
| چین | 0.5 | 0.44 | 0.52 |
|---|
| ژاپن | 0.1- | 0.13- | 0.12- |
|---|
| کرهجنوبی | 0.4 | 0.16 | 0.48 |
|---|
| استرالیا | 1.03 | 1.09 | 1.57 |
|---|
| نیوزلند | 1.9 | 0.83 | 0.72 |
|---|
| هند | 1.2 | 1.25 | 1.26 |
|---|
| مالزی | 1.4 | 1.47 | 1.51 |
|---|
| اندونزی | 1.2 | 0.95 | 1.28 |
|---|
در بین قدرتهای اقتصادی قارههای آمریکا و اروپا نرخ رشد جمعیت بین 0.5 تا یک درصد متغیر است و کشورهای کمی چون سوئیس و سوئد از نرخ رشدهای بالای یک درصد برخوردار هستند و آن نیز میتواند به دلیل درامد سرانه بالا و طرحهای حمایتی است که برای فرزندآوری مهاجرین درنظر میگیرند.
برای مثال در کشور سوئد به مهاجرینی که فرزندشان را در آن کشور به دنیا بیاورند؛ علاوهبر مجوز اقامت دائم، پاداش نیز پرداخت میشود.
*نرخ رشد جمعیت برخی قدرتهای اقتصادی آمریکا و اروپا*| کشور | بانک جهانی 2015 | CIA(WF)2014 | سازمان ملل 2015 |
|---|
| ایالات متحده | 0.8 | 0.77 | 0.75 |
|---|
| کانادا | 0.9 | 0.76 | 1.4 |
|---|
| مکزیک | 1.3 | 1.21 | 1.37 |
|---|
| برزیل | 0.9 | 0.8 | 0.91 |
|---|
| انگلیس | 0.8 | 0.54 | 0.63 |
|---|
| روسیه | 0.2 | 0.03- | 0.04 |
|---|
| فرانسه | 0.5 | 0.45 | 0.45 |
|---|
| آلمان | 0.5 | 0.18- | 0.06 |
|---|
| سوئیس | 1.2 | 0.78 | 1.16 |
|---|
| سوئد | 1.1 | 0.79 | 0.83 |
|---|
گفتنی است که سالها ایران با طرح فرزند کمتر؛ زندگی بهتر جلو رفته بود. سیاستهای کنترل جمعیت در دهههای 60 و 70 با تندروی بیش از حد اجرا میشدند و در واقع ترویج همان سیاستها؛ امروز کشور را گرفتار کاهش نرخ باروری کرده است، طوری که بسیاری از کشورهای منطقه شرایط بسیار مطلوبتری نسبت به ما تجربه میکنند.
جمعیت جوان و برخورداری کشور از یک نمای جوان و پرنشاط، یکی از مهمترین شاخصها و سرمایههای یک کشور است که میتواند حرکت و پیشرفت آن را سرعت بخشد؛ لذا کاهش جمعیت جوان کشور یک آسیب جدی است.
انتهای پیام/*