چندی پیش مستندی از زندگی مرحوم آیتالله شاه آبادی ــ استاد عرفان امام ــ از صدا و سیمای جمهوری اسلامی پخش شد؛ فرزند ایشان در این مستند میگفت در دوره مرحوم پدر، بلندگو وارد بازار شد و بسیاری از علما با آن مخالفت کردند؛ البته مرحوم پدر معتقد بود از این وسیله برای هدف صحیح، باید استفاده کرد.
مخالفتهای علمای بزرگ با مواردی چون روزنامه، بلندگو، تلویزیون و بعدها ویدئو، ماهواره و فضای مجازی سابقه داشته است. اما این احتیاطِ فقه پویا و علمای مجتهد جهان تشیع در برابر تکنولوژی و «ابزارهای» غربساخته، نه از باب مخالفت و ترس از پدیده نو، بلکه از سر حزم و احتیاط در مقابل تمدن مهاجمی است که در پس صدور این «ابزار»، فرهنگ و تمدنش را به مشرقیان حُقنه میکند.
مزایای محدود استفاده از ماهواره و شبکههای مجازی به کنار؛ اما چه کسی است که نداند سیل تبعات اجتماعی همهگیر استفاده از این ابزارها چگونه بوده است. آیا کسی هست بتواند که تأثیر عمیق این «ابزارها» را در بروز طلاق 42درصدی شهر تهران نادیده بگیرد؟ آیا کسی هست که بتواند مشکلات عمیق فرهنگی ــ به تعبیر رهبر معظم «هزیمت فرهنگی» ــ ناشی از این «تهاجم فرهنگی» را لاپوشانی کند؟
چند روزی است که چند تن از مراجع بزرگوار قم، با توجه به خطرات احتمالی محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) حکم به تحریم آنها تا روشن شدن موضوع و سلامت قطعی آنها دادهاند. فتوایی مترقی که سلامت شیعیان تحت تکفل این مراجع بزرگوار را از این حیث بیمه میکند.
صد البته مخالفت این مراجع عظام با اصل دانش بیوتکنولوژی نیست؛ چه اینکه بارها درخصوص انجام تحقیقات در این زمینه فتوا صادر کردهاند. (مستندات این فتاوا در خبرگزاری موجود است)؛ مشکل تنها «رهاسازی و تجاریسازی بدون ارزیابی خطر» این محصولات است که سلامت مردم را به نفع مطامع تاجران این محصولات به خطر میاندازد. اگر به متن فتاوا رجوع کنیم این حقیقت کاملاً آشکار است.
پس از رسانهای شدن این فتاوا، جریانهای خاص تلاش کردند این حکم «حرمت» را به «جواز» تأویل کنند؛ چون «قرائت»شان این بود که علما این محصولات را «تا از نظر علمی اثبات شود که بیخطر و بیضرر است» تحریم کردهاند و ما ارزیابی کردهایم و خطری ندشته است! پس از ایجاد این جو مسموم، اظهارنظر مبسوط یکی از علمای بزرگوار در این خصوص رسانهای شد که جلوی این «قرائت» را گرفت.
بنابراین اظهارنظر شایسته و معقول مرجعیت بزرگوار شیعه راه را برای هرگونه سوءاستفاده بست. اما تنها چند ساعت پس از این اظهارنظر صریح، محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت در سخنانی سؤال برانگیز فتاوای مراجع عظام تقلید را زیر سؤال برد و به نوعی به ایشان خرده گرفت. او بلافاصله با اعلام اینکه «دولت مدافع فعالیتهای بیوتکنولوژی و محصولات تراریخته است» گفت: اگر برخی افراد ملاحظات زیستمحیطی دارند، مباحث خود را مطرح کنند تا موضوع با مذاکره و مفاصحه حل شود.
رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی افزود: زمانی بود که برخی افراد به بلندگو بهعنوان ابزار شیطان نگاه میکردند؛ امروزه نیز برخی افراد به محصولات تراریخته که دارای فواید علمی هستند با چنین دیدی نگاه میکنند!
وی از فعالان این عرصه خواست که با سعه صدر به راه خود ادامه دهند تا پیشرفت کشور را همچنان به ارمغان آورند و گفت: تا زمانی که تولید محصولات تراریخته در کشور پا بگیرد همچنان مخالفتهایی با آن وجود خواهد داشت.
نوبخت از متخصصان این عرصه خواست که با صبر و بردباری به راه خود ادامه داده و مطالب خود را با گفتمان علمی مطرح و از آن دفاع کنند.
این اظهار نظر تنها چند ساعت پس از این اظهارنظر صریح صورت گرفت که جای تأمل دارد.
این اولین بار نیست که نوبخت نسبت به علما تندی میکند و به رأی آنها خرده میگیرد؛ برای مثال همین هفته گذشته بود که نوبخت در برابر ائمه جمعه موضع گرفت و خواست که در برابر موضوع مهمی همچون «FATF» خاموش باشند و در نمازجمعه اظهارنظر نکنند. موضوعی که زوایای مخاطرهآمیز آن برای امنیت ملی آشکار شد، و جلوگیری از اجرای آن قبل از اصلاح برگ زرین دیگری در کارنامه علما و نخبگان انقلاب است.
گذشته از این آیا آقای نوبخت از این موضوع اطلاع دارد که چند سال پیش از این زیردستانشان طی نشستی در مالزی با همراهی مستقیم صهیونیستها محصولات تراریخته را «حلال» اعلام کردهاند؟ بحث فنی درباره سابقه صدور فتوای «حلیت» تراریخته، با معاضدت «مونسانتو» را به آینده موکول میکنیم. همچنین ایجاد تناظر بیمنطق سؤال برانگیز بین موضوع خطیر «ژن» با «بلندگو» را که باعث شده آقای نوبخت به علما خرده بگیرند را در آن یادداشت بحث خواهیم کرد.
باید توجه داشت این تقابل با آراء اجرایی مراجع معظم تقلید در دولتهای قبل و از سوی رئیس دولت قبل نیز سابقه داشته است؛ برای مثال ماجرای ورود زنان به ورزشگاه را در خاطر داریم. اما گذشته از بحث فنی و لزوم تأکید بر احترام به جایگاه شامخ علمای بزرگوار، اجمالاً به نظر میرسد در این مورد نباید خیلی به اظهارنظرهای سخنگوی دولت خرده گرفت. وقتی صفدر حسینی «ذخیره نظام» معرفی شود، چرا باید انتظار داشته باشیم آقای نوبخت نسبت به بحث فنیای چون تراریخته و فتاوای مراجع عظام دید روشنی داشته باشد؟
انتهای پیام/*