اشتباه ساماندهی گلزارهای شهدا در پیچیدن یک نسخه برای همه جاست
دبیرکل جمعیت فرزندان شاهد و ایثارگر نواندیش خدمت‌گزار گفت: طرح ساماندهی گلزارهای شهدا در اجرا دچار مشکلاتی شد، یعنی ما یک نسخه پیچیدیم برای همه جا که این اشتباه است. این طرح جوابگوی تهران و مراکز استانها نبود. معترضان حرفشان غیرمنطقی نیست.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کار ساماندهی گلزارهای شهدا از سال 83 به تصویب هیئت وزیران رسید و در گلزارهای شهدای سراسر کشور اجرا شد. این ساماندهی در اکثر گلزارهای شهدا با یکسان‌سازی قبور و تخریب نمادهای مختلف سنتی در قطعات شهدا، شکل ظاهری آنان را دگرگون کرد و به دنبال این تغییرات، موج اعتراضات گسترده‌ای از جانب مردم و برخی مسئولین شکل گرفت. وقتی کار یکسان‌سازی به گلزار شهدای بهشت زهرا(س) به عنوان بزرگترین گلزار شهدای کشور رسید و به دنبال آن قطعه 44 یکسان‌سازی شد، موج اعتراضات بالا گرفت و کار برای مدتی متوقف شد. بعد از گذشت بیش از 10 سال از آن روزها، ساماندهی گلزار شهدای بهشت زهرا(س) مجددا در دستور کار مسئولان قرار گرفته است. این‌بار نیز مردم با یادآوری خاطرات تلخ گذشته دست به اعتراضات مختلفی زدند و برای آنکه اتفاقات ناخوشایند دیگر گلزارهای در بهشت زهرا تکرار نشود، با اعتراضات خود خواهان رسیدگی مسئولین شده‌اند.
واکنش خانواده شهدا به موضوع ساماندهی قبور مطهر شهدا به عنوان کسانی که بیش از سایر اقشار مردم با این مزار انس دارند و ادامه کار ساماندهی منوط به رضایت و تأیید آنان است، مهم و قابل تأمل است. خانواده‌های شهدا نیز نظرات مختلفی در باب ساماندهی گلزارها طی سالیان مختلف داشته‌اند و اظهار نظر آنان و مطالبه آگاهی بخشی در این زمینه از مسئولین می‌تواند تاثیر زیادی در ادامه اجرای طرح باشد. بخش قبلی پرونده «همه چیز درباره ساماندهی گلزارهای شهدا» با طرح نظرات حسین عامریان مدیر عامل کانون همبستگی فرزندان شاهد و ایثارگر به نوع نگاه خانواده شهدا نسبت به این موضوع پرداخت. در این بخش یعنی بخش هشتم پرونده با حسین اسماعیلی فرزند شهید اسماعیلی و دبیرکل «جمعیت فرزندان شاهد و ایثارگر نواندیش خدمت‌گزار»، به عنوان یکی از بزرگترین و فعال‌ترین تشکل‌های فرزندان شاهد در سطح کشور درباره موضوع ساماندهی گلزارهای شهدا از منظر خانواده شهدا، گفتگویی انجام شده است. گفتگوی تفصیلی تسنیم با حسین اسماعیلی در ادامه می‌آید:
جمعیت فرزندان شاهد و ایثارگر نواندیش خدمت‌گزار؛ یک تشکل 8 ساله با 22 شعبه در سراسر کشور
* تسنیم: آقای اسماعیلی! جمعیت فرزندان شاهد و ایثارگر نواندیش خدمت‌گزار چیست؟
این مجموعه یک تشکل فرهنگی است که هشت سالی است با مجوز از وزارت کشور در سطح ملی فعالیت می‌کند شاخه‌های مختلفی دارد. حوزه‌های فرهنگی، مراکز ورزشی و علمی دارد که زیر مجموعه حوزه فرهنگی هستند، حوزه رفاهی و خدماتی؛ حوزه اطلاع‌رسانی و رسانه از جمله پرتال‌های ستاد و پایگاه خبری فعال در سطح منطقه‌ای و در سطح ملی و حوزه چهارم هم فعالیت‌های سیاسی است که در قالب حزب به صورت مستقل از جمعیت با مجوز کمیسیون ماده 10 احزاب فعالیت می‌کند.
تقریباً هشت سال است که کار در اینجا شروع شده است. جمعیت در 22 استان شعبه دارد که بخشی از فعالیت‌هایی که در ستاد انجام می‌شود در شعبات پیگیری و انجام می‌شود. بیشتر بحث ما در فرآیندهای فرهنگی جمعیت، بحث ترویج فرهنگ ایثار و شهادت و کمک به نهادهای فرهنگی کشور جهت تصمیم‌سازی‌های فرهنگی است. به جهت نیازهایی که اعضای ما در بخش‌های مختلف رفاهی و درآمدزایی و معیشتی داشتند، مراکزی هم در این حوزه راه اندازی شده که خدماتی را انجام می‌دهند. مجموعه ما یک مجموعه مردم نهاد است، تمام مجموعه‌ها مستقل هستند، هرکدام از مراکز مجوزات جداگانه دارند، شرکت‌ها به عنوان شرکت‌های رسمی در ثبت اسناد طبق قانون تجارت همکاری می‌کنند و مراکز رسانه‌ای هم از ارشاد مجوز دارند.
ارتباط ما با خانواده شهدا یک رابطه دوسویه است
* تسنیم: با توجه به اینکه تشکل تحت مدیریت شما یک تشکل مربوط به خانواده شهدا و ایثارگران است، چقدر در طول سال با خانواده شهدا ارتباط دارید و چقدر این ارتباط دو سویه است؟
جامعه ایثارگری در کشور وسعت زیادی دارد و پراکنده است و یک مقدار برای مجموعه‌های مثل ما ارتباط گیری واقعا سخت است. بحث دیدار از خانواده شهدا، رسیدگی به امورات آن‌ها و ارتباط با آن‌ها در کلان شهر تهران را دفاتر تهران ما انجام می‌دهند و در استانها، دفاتر استانی. برنامه ریزی‌هایی برای دیدار چهره به چهره و سرکشی از خانواده شهدا داریم. ولی فرایند ارتباطی با خانواده ایثارگران از طریق پرتال ستاد است. این پرتال دو سویه است و هر عضو آنجا می‌تواند پروفایلی داشته باشد، اخبار بگذارد و دغدغه‌هایش را بیان کند و از امکانات جمعیت بهره‌مند شود. سامانه‌های دیگری هم داریم و از طریق فضای مجازی و کانال‌ها، پیامک و شبکه‌های اجتماعی، ارتباط داریم و برنامه‌هایی که به صورت اندرویدی آماده شده برای استفاده اعضا به اشتراک می‌گذاریم.
آن قسمتی از خانواده شهدا و ایثارگران که از طریق دفاتر و سامانه ثبت نام ما در جمعیت عضو می‌شوند و در کانال ارتباطی ما قرار می‌گیرند، ما با عموما در ارتباط هستند. همچنین در بخش مراسم‌ها و همایش‌ها به مناسبت‌های مختلف، برنامه‌های هزار نفری یا دو هزار نفری چه در تهران و چه در دیگر استانها برگزار می‌شود و از همین اعضا دعوت می‌شود تا حضور یابند.
70 هزار نفر عضو تشکل هستند/23 هزار عضو تهرانی داریم
* تسنیم: چند نفر عضو جمعیت هستند؟
ما در سطح تهران 23 هزار نفرعضو داریم و در مجموع در کل کشور نزدیک 70 هزار نفر عضو جمعیت فرزندان شاهد و ایثارگر نواندیش خدمت‌گزار شده‌اند. ضمنا اعضای ما عموما فرزند شهید، جانباز، فرزند جانباز، همسر شهید، ایثارگر و رزمنده هستند و یک تعداد محدودی از اعضای ما را هم بچه‌های بسیجی که تخصص‌های خاص دارند، تشکیل می‌دهند. مثلاً در حوزه قرارگاه سایبری تعداد زیادی وبلاگ نویس فعالیت دارند یا باشگاه حیاآوران که به موضوع حجاب و سبک زندگی و خانواده می‌پردازد دارای13 هزار عضو از خانم‌هاست که شاید بخشی از آن‌ها خانواده شهید نیستند. طبق موضوعات، دسته بندی اعضا نیز متفاوت است.
طرح ساماندهی گلزارهای شهدا در اجرا دچار مشکلاتی شد/ یک نسخه را پیچیدیم برای همه جا که این اشتباه است
* تسنیم: چند وقتی است بحث ساماندهی گلزار مطهر شهدا رسانه‌ای‌تر شده و دلایل آن هم بیشتر به اجرای فازهای جدید ساماندهی در قطعات گلزار شهدای بهشت زهرا(س) برمی‌گردد. در این زمینه موضع گیری‌های مختلفی هم از سوی خانواده شهدا در حمایت یا انتقاد به این ساماندهی‌ها صورت گرفته است. شما به عنوان یک فرزند شهید و البته به عنوان دبیر کل جمعیت فرزندان شاهد و ایثارگر نواندیش خدمت‌گزار که در این تشکل با حدود 70 هزار نفر از خانواده شهدا و ایثارگران عضو تشکل در ارتباط هستید چقدر در جریان فراز و نشیب این اعتراضات مردمی قرار گرفته‌اید و چقدر از نظر خانواده شهدا در این زمینه مطلع هستید؟
بحث ساماندهی قبور شهدا بحثی است که از گذشته مطرح شده و متولی اصلی آن چه در قانون و چه در اجرا بنیاد شهید است. بنیاد شهید به عنوان حافظ و اداره کننده قبور شهدا می‌بایست برنامه‌ریزی‌های مختلفی در این رابطه داشته باشد. حالا شهرداری‌ها هم تا حدی موظفند که حمایت کنند و چه از نظر مالی و چه از نظر اجرایی بنیاد را همراهی کنند. به نظر من درباره موضوع ساماندهی بحث‌هایی وجود دارد. یک بحث اینکه اصلا ًشروع طرح ساماندهی خوب بود یا نه؟ هرچند دوستانی که در بنیاد شهید این طرح را دادند نیت خوبی داشتند ولی در اجرا دچار مشکلاتی شد، یعنی ما یک نسخه پیچیدیم برای همه جا که این اشتباه است.
ساماندهی گلزارها در روستاها و شهرهای کوچک جواب داد/در شهرهای بزرگ، ساماندهی تبدیل به تخریب و نوسازی شد
یادم هست در برخی استانها وقتی از گلزارهای شهدا بازدید می‌کردیم، مردم و خانواده شهدا و معتمدین شهر از این بازسازی رضایت نداشتند. بحث اصلی این بود که قبور شهدا به عنوان یک زیارتگاه دربیاید و محلی شود برای آگاهی بخشی به نسل‌های بعدی. یک محل زیبای معنوی. ولی این اتفاق به نحو مطلوب در بسیاری استانها نیفتاد. البته در روستاها یا شهرستان‌های کوچک، اجرای طرح خیلی خوب بوده است. مثلا در روستایی که 10 تا 20 شهید داشته، آمده‌اند و مقبره‌های زیبا ساختند. ساماندهی شده خانواده راضی هستند. بچه‌های بسیج و هیئتی‌های محل در همانجا مراسم برگزار می‌کنند پاتوق بچه‌های مومن و حزب‌اللهی شده. در واقع با اجرای این طرح گلزار شهدا ساخته شده است.
یک بخش دیگر از اجرای طرح برای ساماندهی مزار شهدای استانها بود که حالا تعداد شهدای زیادی داشت با یک فرهنگ دیگری شکل گرفته بود و یک حالت سنتی قدیمی داشت که حالا مصداق آن می‌تواند بهشت زهرای تهران یا بهشت رضای مشهد که الان تغییر کرده باشد. که اجرای آن خوب نبود. ابتدا قرار بود ساماندهی شود اما الان تخریب و نوسازی شده است. الان موضوع خانواده شهدا این است که بحث ساماندهی نیست. موضوع تخریب و نوسازی است. این هم شاید در شرایط فعلی وضعیت خانواده شهدا و ایثارگران برای این نوع مزارهای بزرگ، کار زودی بود و یا نسخه‌ای که برای جاهای دیگر پیچیدند در تهران و یا مراکز استان‌های بزرگ جوابگو نبود. اعتراضاتی را هم در پی داشت. آن‌هایی که اعتراض دارند حرفشان غیرمنطقی نیست. شاید بهتر بود در این مراکز بزرگ بحث ساماندهی صورت می‌گرفت و همه راضی می‌شدند چون این گلزارها واقعا ساماندهی نیاز دارد.
وجود محفظه یادگاری‌های شهدا، فضای روانی مهمی را برای خانوادهها رقم زده است/ساماندهی در اصل رسیدگی به گلزارهای شهداست نه چیز دیگر
حتی در بهشت زهرا، خیلی از قطعه‌های شهدا سقف ندارد. الان پدر و مادر شهدا پیر شدند و سن‌ها بالا است. بعضی روی قبر شهید خودشان سایه بانی زدند، جای نشستن زدند، اینها اگر حمایتی می‌شد و بودجه‌ها می‌آمد آن را ساماندهی می‌کرد. برای همه این امکانات فراهم می‌شد. یا وجود محفظه‌هایی که تصاویر شهدا در آن هست و خانوادهها با آن انس دارند، موضوع مهمی است. خانوادهها هر هفته آن را می‌شویند، عکس و یا دکور آن را عوض می‌کنند. من خودم هم کوچکتر وقتی با مادرم می‌رفتم گلزار همه عشقم این بود که قفل این محفظه‌ها را بازکنیم و دستمالی بکشیم. فضای روانی مهمی را برای خانوادهها رقم زده است.
مثلا بعضی‌ها از قطعه‌ها از این صندوق‌ها ندارد، خوب برای آن‌ها بگذارند یا رنگ زده و زیباترش کنند. می‌توانستند از این کارها بکنند، ولی اینکه کلا این بحث را حذف کنند و لودر بیندازند. فضای بدی را ایجاد کرد. در بهشت زهرا هم این نگرانی وجود دارد. حداقل تا وقتی بستگان درجه یک شهید رد قید حیاتند نمی‌بایست این نوع تخریب‌ها صورت بگیرد.
منتها الان در بحث ساماندهی بهشت زهرای تهران می‌بینیم که کل خیابان‌ها را درست کردند، فضای سبز را درست کرده و معابر را سنگ فرش کردند. محل تردد‌ها را درست کردند و یک فضای مطبوعی برای خانوادهها ایجاد شده تا اگر خواستند ساعاتی را آنجا بمانند، از فضا لذت ببرند. حتی در مقطعی کاری انجام شد که طی آن سنگ‌ها را رنگ آمیزی می‌کردند و نوشته‌هایش را تجدید کردند. کار جالبی بود و یا پیش می‌امد وقتی سنگی تخریب شده بود و خانواده هم وسعش نمی‌رسید سنگ را عوض کند، از طرف بنیاد شهید این قبر شناسایی می‌شد و سنگ را عوض می‌کردند. اینها در مجموع اسمش ساماندهی است. اما فعالیت دیگر نه.
در بهشت رضا خیلی از قبور جابجا شده است/خانواده‌های مشهدی که شهیدشان را گم می‌کردند
* تسنیم: آقای اسماعیلی! مسئولین متولی بحث ساماندهی هم سعی کرده‌اند طرح ساماندهی گلزار شهدای بهشت زهرا(س) را به شکلی که شما گفتید، برای رسانه‌ها تشریح کنند. مثلا می‌گویند بحث یکسان‌سازی در میان نیست و تخریبی صورت نمی‌گیرد فقط برنامه ما برای گلزار شهدا، مناسب سازی است. می‌خواهند همسطح سازی شود که تردد برای عبور افراد مسن و ویلچری مناسب شود، یا سنگ فرش شود و معابر اصلاح شود. ظاهرا برای این کار رضایت نامه‌هایی هم طراحی شده که ادامه اجرای طرح منوط به امضای آن رضایت نامه توسط خانواده شهداست. اما باز هم می‌بینیم که اعتراضات و مخالفت‌هایی وجود دارد. اعتراضاتی که بیشترین محل انتشار آن فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بوده است. فکر می‌کنید چرا همچنان این اعتراضات ادامه دارد؟
بالاخره هر طرحی یک سری موافقین و مخالفین دارد و این طبیعی است. اما مخالفین و موافقین نباید زیاد موضوع بحث ما باشد، چون هر کدام دلایل منطقی خودشان را دارند از یک زاویه نگاه می‌کنند و طرحی را رد یا قبول کند. ما باید به صورت مسئله نگاه کنیم، ببینیم صورت مسئله درست است یا اشتباه. امروز اگر بخواهند در بهشت زهرا همان ساماندهی با این رویکرد که تمام سنگ‌های قبر شهدا یکپارچه شود، انجام شود، کار اشتباهی رخ خواهد داد.
در بهشت رضا خیلی از قبور جابجا شده است. همان دو سه سال پیش بود که بهشت رضا را ساماندهی کرده بودند، وقتی رفتم خیلی خانوادهها شهیدشان را گم کردند و نمی‌دانستند کجاست. بعضی از خانواده شهدا به مزار شهدا انس دارند و هر هفته می‌روند. بعضی دیدارهایشان هفتگی نیست. مثلاً روز پدر یا عید نوروز و سالگرد شهید که می‌شود، می‌روند. بخصوص با بالا رفتن سن والدین شهدا و همسران آن‌ها برایشان مقدور هم نیست که دائم بروند و بیایند. در دیدارهایی که با خانواده شهدا داریم یادم هست یک مادر شهیدی در منطقه 18 تهران گفت: «من یک سال است سرخاک شهیدم نرفتم.» گفتم: «چرا ؟» گفت: «نمی‌توانم و هیچ کس نیست مرا ببرد.» ما هم گفتیم که بچه‌های بخش فرهنگی با ماشین او را ببرند تا شهیدش را زیارت کند. خیلی‌ها هنوز آن انس قدیمی را دارند ولی نمی‌توانند از لحاظ جسمی توانایی ندارند.
مردم با مناسب سازی مشکلی ندارند/تغییرات در بهشت زهرا همیشه بوده و کسی اعتراض نکرده است
در مسائل فرهنگی که مسئولین رسیدگی خاصی نمی‌کنند. دولت گاهاً نمی‌رسد، خود بنیاد نمی‌رسد و کسی نتوانسته جای خالی شهدا را برای جوانان ما و برای خانواده شهدا به شکل حداقلی پر کند. حالا تنها دلخوشی‌شان گاهی همین مزار شهداست، حالا بخواهیم بنا بر دلایل مختلفی این فضا را از اینها بگیریم، قطعا اعتراض می‌کنند. مردم با مناسب سازی که مشکلی ندارند، در بهشت زهرا تمام خیابان‌ها را درست کردند، جدول‌ها را درست کردند، کسی مگر اعتراض کرد؟ یادم می‌آید از وقتی که کوچک بودم هر سال یک قسمت از بهشت زهرا(س) را خراب می‌کردند و یک قسمتی را درست می‌کردند، المان‌ها را خراب می‌کنند بعد درست می‌کنند. تغییرات همیشه بوده و کسی اعتراض نکرده است.
در مورد رضایت نامه‌هایی هم که برای ساماندهی از خانواده شهدا گرفته می‌شود، باید ببینیم چطور تنظیم شده است و خانواده به چه شکل توجیه شده‌اند. اگر کار ساماندهی با این رویکردی که گفتیم در رضایت نامه‌ها عنوان شده است، ما خانواده شهدا هم موافق هستیم. ضمنا فراموش نکنیم که شهدا صرفا متعلق به خانواده خود نیستند بلکه متعلق به همه مردم هستند. مردم از شهدا خاطره دارند، از اینها حاجت گرفته‌اند، با فضای گلزار شهدا انس خاصی دارند.
مسئولین قبل از اجرا، پیشنهادات و انتقادات مردم را در نظر بگیرند/متاسفانه نه اطلاع سانی کامل و نه فرآیندی برای اعتراض‌ها درنظر گرفته شد
* تسنیم: به نظر شما روش رسیدگی به اعتراضات خانواده شهدا باید چطور باشد؟ و از آن طرف نحوه اعتراض به چنین طرح‌هایی از جانب خانوادهها به چه شکل باشد؟
نهادهایی که متولی این کارها هستند باید موقع اجرای طرح، پیشنهادات و انتقادات را در فرآیندهای سامانه خود جمع آوری کرده و در نظر بگیرند. مثلا برای خانواده شهدا به چه میزانی در این زمینه اطلاع رسانی کردند؟ متاسفانه در این طرح نه اطلاع سانی کاملی برای اجرا انجام شد و نه فرآیندی برای اعتراض‌ها درنظر گرفته شد. به همین دلیل گاهی شاهد آن هستیم که اتفاقات خاص‌تری هم می‌افتد و تجمعی صورت می‌گیرد و یا تنش‌هایی که فضا را به سمتی ببرد که نمی‌خواهیم. می‌بایست قبل از اینکه طرحی شروع شود، فکر اینها را بکنند.
خیلی از حرف‌هایی که در فضای مجازی گفته می‌شود با واقعیت فاصله دارد/مسائل مالی را مطرح کردن اشتباه است/برخی از معترضان متوجه نیستند که چه آسیب‌هایی می‌زنند
یک عده هم معتقدند اگر بودجه‌ای هست شاید بهتر باشد که صرف پدر و مادر شهید شود که بیست و اندی سال عذاب دوری بچه و یا مشکلات مختلف را به دوش کشیده‌اند.یک عده معتقدند نباید چنین هزینه‌هایی برای این کارها شود. الان بعضی‌ها در فضای مجازی حرفشان این است که پول‌ها از کجا می‌آید؟ چرا این پول‌ها را می‌دهند به چند قبر شهید؟ اگر این را خرج نکنند بیایند پل بزنند همه مشکلات ما حل می‌شود. در صورتی که این حرف اشتباه است. خیلی از این حرف‌هایی که در فضای مجازی گفته می‌شود با واقعیت فاصله دارد، خوب آن اشتباه است، کل این طرح را زیر سوال بردن اشتباه است، مسائل مالی را در این طرح‌ها مطرح کردن اشتباه است. خیلی از مردم ما از این قضایا به حاشیه می‌روند. خیلی‌ها می‌گویند که دولت و شهرداری می‌آید و می‌گوید که پول نداریم و بعد از این طرف به خانواده شهدا چقدر می‌رسند. برخی از کسانی که اعتراض‌ها را به این شکل نامناسب بیان می‌کنند متوجه نیستند که چه آسیب‌هایی می‌زنند.
* تسنیم: پدر شما در کدام قطعه دفن است؟
مزار پدر من در قطعه 27 گلزار شهدای بهشت زهرا(س) است.
* تسنیم: حرفی از ساماندهی این قطعه به میان نیامده؟ سراغ شما نیامده‌اند؟
هنوز نه. نمی‌دانم ساماندهی این قطعه در برنامه‌هایشان هست یا نه
----------------------------
گفت‌وگو از : نجمه السادات مولایی
----------------------------
انتهای پیام/
