به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، نماینده ارشد سازمان محیطزیست در سیستان و بلوچستان در مطلبی تحت عنوان «تکذیبیه» که پنجشنبه در پایگاه اطلاعرسانی این اداره کل منتشرشده تقریباً همه حقایق تالاب هامون را که پیشتر به نقل مدیرکل بر روی خروجی این پایگاه قرارگرفته را تکذیب کرد.
در تکذیبیه محیطزیست سیستان و بلوچستان هم موضوع خشک بودن تالاب تکذیب شده و هم وسعت آتشسوزی 60 هکتاری هامون در آذرماه امسال بیاساس دانسته شده است. خبرهایی که پیشتر شخص مدیرکل محیطزیست سیستان و بلوچستان از طریق پایگاه اطلاعرسانی محیطزیست رسانهای کرده بود.
نیره پورملایی 25 آذر امسال به پایگاه اطلاعرسانی محیطزیست سیستان و بلوچستان گفته است: جمعه 24 آذرماه بر اثر بیاحتیاطی فرد یا افرادی در محدوده 60 هکتاری تالاب هامون حریق صورت گرفت که در نهایت مهار شد.
آتشسوزیهای پیدرپی در تالاب هامون
علاوه بر این دو هفته بعد یعنی 8 دیماه مجدد آتش در سایه ضعف متولیان حافظ تالاب به جان هامون افتاد و مدیرکل محیطزیست با رسانهای کردن این موضوع در پایگاه اطلاعرسانی این سازمان گفت: آتش دوباره به جان نیم سوخته تالاب افتاد اما با تلاش محیط بانان و مردم محلی در ساعات اولیه مهار شد.
این خبر محیطزیست با انتشار تصاویری همراه بود که نشان میداد محیط بانان بدون استفاده از تجهیزات اطفای حریق و با بیل و تیشه سعی در خاموش کردن آتش دارند. حتی هیچ اثری از یک کپسول آتشنشانی نیز دیده نمیشد.
پورملایی همچنین در خبر آتشسوزی 8 دیماه به خشک بودن هامون نیز اشاره و وضعیت تالاب را "خشکشده" توصیف کرد. موضوعی که بخشی از تکذیبیه این اداره کل را به چالش میکشد، بطوریکه در «تکذیبیه» محیطزیست که خطاب به یکی از روزنامههای سراسری نوشته شده، موضوع خشک بودن هامون نیز تکذیب شده است.
در این تکذیبیه آمده است: « اگر 60 هکتار بهصورت غیر پراکنده در تالاب دارای پوشش گیاهی خشک و بدون آب باشد که نیاز به نامگذاری تالاب بر این عرصه، منطقی نیست و میبایست نام تالاب هامون به دشت هامون ! تغییر یابد»
اما عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیطزیست 13 بهمن امسال در جریان برگزاری همایش کنوانسیون تالابهای رامسر واقعبینانه با حقیقت هامون برخورد کرد و آن را یک تالاب "مرده" نامید.
در ادامه تکذیبیه، وسعت آتشسوزی 60 هکتاری تالاب برخلاف اینکه در ابتدای همین تکذیبیه بزرگ توصیف شده بود، به "حجم کوچک" تعبیر شده که با کپسول آتشنشانی نیز قابلمهار است. این در حالی است که فرماندار هامون با انتقاد از نبود وسایل اطفای حریق در تالاب، گفته است: کپسولهای دستی آتشنشانی پاسخگوی نیاز تالاب در شرایط بحرانی نیست.
تالاب هامون بهصورت کامل خشکیده است
از سوی دیگر بر اساس بررسی خبرنگار ما نهتنها 60 هکتار از تالاب هامون بهصورت کامل خشک است که تقریباً تمام مساحت 566 هزار هکتاری تالاب هامون خشکشده است.
جدیدترین تصاویر ماهواره "لندست هشت"(17 فوریه 2018) ، مشاهدههای میدانی خبرنگار تسنیم و گزارشهای محلی از مناطق "پشت ادیمی"، هامون "صابوری" در مسیر پاسگاه "چهارخرما" و روستاهای "تخت عدالت، تپه کنیز، گمشاد، ملادادی، ملاعلی و سراوانی" در اطراف تالاب هامون پوزک نشان میدهد که این تالابها به صورت 100 درصد خشک بوده و هامون تبدیل به دشت و بیابان شده است.
از طرفی مراتع و پوشش گیاهی اندک تالاب در شرایطی با بیتوجهی و ضعف در حفظ آنها با آتشسوزیهای پیدرپی از بین میرود که غیر از بخشهایی از تالاب هامون هیرمند در اطراف کوه خواجه و منطقه معروف به "لورگ باغ" [که محیط زیست گاهی حقآبه جزئی را به آنجا هدایت میکند]، اکثر مساحت تالاب حتی پوشش گیاهی خشک هم نداشته و به گفته کارشناسان منشأ تولید و انتشار گردوخاک و طوفانهای شن شمال استان است.
در همین رابطه دکتر محمود خسروی، دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان در مقالهای با عنوان "تأثیرات محیطی اندرکنش نوسانهای رودخانه هیرمند با بادهای 120 روزه سیستان" نوشته است: بر اساس پردازش تصاویر ماهوارهای، مهمترین منابع برخاست و انتشار گردوخاک در منطقه سیستان، بسترهای خشکیده هامونهای پوزک، صابری و شرق هامون هیرمند هستند، البته سایر مناطق نیز در تولید گردوغبار نقش دارند ولی سهم آنها ناچیز است.
سابقه رفتار سیاسی محیطزیست سیستان و بلوچستان
این نخستین باری نیست که محیطزیست سیستان و بلوچستان رفتار سیاسی راجع به واقعیتهای تالاب از خود نشان میدهد، سال گذشته نیز این سازمان وقتی پژوهشکده تالاب بینالمللی هامون با انتشار گزارشی اعلام کرد که تالاب هامون در تمامی نقاط به خشکیدگی کامل رسیده است، در اقدامی عجیب با تکیهبر قدرت سیاسی خود، پژوهشکده تالاب هامون را مجبور به اصلاح گزارش خود کرد تا موضوع «خشک شدن کامل هامون» از متن این گزارش حذف شود.
در گزارش سال گذشته پژوهشکده تالاب هامون آمده بود: میتوان گفت بستر تالاب هامون در تمامی نقاط آن به خشکیدگی کامل رسیده است جز در مواردی بسیار کم که در اواخر مردادماه با رهاسازی آب از چاه نیمه بهطور جزئی آبگیری شده است"
اما پس از بازتاب این گزارش و فشارهای محیطزیست، پژوهشکده تالاب گزارش خود را اصلاح و جمله "هامون به خشکیدگی کامل رسیده است" را از متن گزارش حذف کرد.
از سوی دیگر اگر واقعاً تالاب هامون خشک نیست، چرا محیطزیست تاکنون حتی یک بار اطلاعات سطح تراز آب تالاب هامون را منتشر نکرده است، واقعیت تصاویر محاورهای و گزارشهای نهادهای علمی این است که دیگر تالابی به نام هامون وجود ندارد و تنها دشت و بیانی به نام هامون باقی مانده است.
انتهای پیام/ش