بهگزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، با افزایش جمعیت جهان روز به روز نیاز انسان به آب افزایش مییابد، بنابراین با نیاز فزاینده جمعیت رو به رشد جهان به آب، و افرایش میزان آلودگی منابع آبی و کاهش قابل توجه منابع تجدید شونده، جهان به سرعت به سمت بحران آب پیش میرود، کشور ایران در منطقه خشک جهان واقع شده و با خشکسالیهای متعددی رو به رو است.
در سالهای اخیر تغییرات اقلیمی و نوسانات دمایی، کاهش شدید بارندگیها را در پی داشته است و سبب بروز خشکسالیهای مستمر در پهنه سرزمین ایران شده است که درنتیجهی آن منابع آبهای سطحی و سفرههای آب زیرزمینی در مناطق مختلف خشک شده یا افت پیدا کرده است.
بنابراین ایران با آب و هوای گرم و خشک و بیابانی و با دارا بودن یک سوم میانگین جهانی بارندگی دارای وضعیت بحرانیتری از نظر منابع آبی بوده و اصلاح الگوی مصرف آب در درازمدت درراستای مدیریت منابع آب برای مقابله با بحران خشکسالی امری بدیهی در آن به شمار میرود.
برای جلوگیری از بروز خشکسالی و یا کاهش اثرات مخرب آن، پراهمیتترین موضوع مدیریت صحیح منابع آبی است، بنابراین در مدیریت منابع آب توجه به سیاستها، قوانین نحوه بهرهبرداری کمی و کیفی از منابع آب لازم و ضروری است و بهرهبرداری از منابع آب و جلوگیری از آلودگی این منابع حیاتی یکی از چالشهای مهم کشور در برنامههای توسعه است.
بنابراین ضرورت و چگونگی مدیریت منابع آب بهانهای بود که خبرنگاران تسنیم را در یک میزگرد تخصصی با موضوع "بحران آب و خشکسالی" با حضور مسئولان مربوطه گرد هم آورد تا در یک نشست تخصصی به بررسی ضرورت و اهمیت جایگاه منابع آب و آبیاری در جریان مقابله با خشکسالی، منابع آب مورد استفاده در کشاورزی، راهکارهای مدیریت منابع آب در کشاورزی مانند راهکارهای فنی مانند مدیریت استفاده از فناوریها در آبیاری مانند فناوریهای باز چرخانی پسابها، اصلاح روشهای آبیاری در کشاورزی بپردازد.
در این میزگرد، "مهدی زندیهوکیلی" معاون عمرانی استاندار مرکزی، "حمیدرضا نوازنی" مدیرکل دفتر فنی استانداری مرکزی، "عبدالرضا خلیلی"، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان مرکزی، " مرتضی ذوالفقاری" مدیرکل هواشناسی استان مرکزی و "کریمی" معاون آب منطقهای استان مرکزی و "محمد جلیلی" مدیرعامل شبکه محیط زیست و منابع طبیعی استان مرکزی و از کارشناسان حوزه منابع طبیعی و کشاورزی حضور داشتند.
مشروح صحبتهای "مرتضی ذوالفقاری" مدیرکل هواشناسی استان مرکزی در میزگرد تخصصی با موضوع "بحران آب و خشکسالی" در زیر میآید:
تسنیم: از نظر کارشناسان هواشناسی میزان بارش و نسبت آن با خشکسالی چگونه تعریف میشود و پارامترهای موثر در آن چیست؟
ذوالفقاری: در هواشناسی دو نوع سال آبی و زراعی تعریف شده، سال زراعی از ابتدای مهر ماه تا پایان شهریور وسال آبی بر اساس سال تقویمی ما است.
زمانی که خشکسالی تعریف میشود در این زمینه بر اساس بارشها در فصول مختلف به ویژه محصولات نیاز بیشتری به آب برای رشد دارند که در آن حیطه بحث میشود، خشکسالی فرآیندی است که از ناهنجاریهای فعالیتهای اقلیمی شکل گرفته و پیش میرود و ممکن است اثرات آن در سالهای بعد بروز پیدا کند.
در خشکسالی نباید تنها یک عامل پارامتری باران را درنظر گرفت بلکه بارشها، نوع بارشها، پراکندگی آنها و میزان آنها و پارامترهای دیگری در این زمینه موثر هستند.خشکسالی از ناهنجاریهای دما، بارش، رطوبت و سایر پارامترهای هواشناسی آغاز میشود و اگر پارامترها از حد نرمال پایینتر باشند به آن بیهنجاری اقلیمی گفته میشود.
اگر در یک منطقه در دو سال متوالی کمتر از 60 درصد بارش ایجاد شود این منطقه دچار خشکسالی شده است، این در حالی است که از نظر کشاورزی گفته میشود که چنانچه رطوبت کلی گیاه در دسترس نباشد و تنش رطوبتی ایجاد شود خشکسالی کشاورزی ایجاد شده است.
از نظر پهنه خشکسالی در کشور یا استان، باید گفت خشکسالی فرایندی خزنده و زمانبر است، نخستین بخش متاثر از خشکسالی بخش کشاورزی است و بعد از آن منابع و مخازن هستند که تحت تاثیر قرار میگیرند و درنهایت هم خشکسالی اجتماعی به وجود میآید.
اثرات بارشها را نباید لحظهای درنظر بگیریم، در 30 سال گذشته دمای هوا به طور متوسط یک درجه افزایش پیدا کرده و تا سال 404 هم در خوشبینانهترین حالت 0.7 درجه و در بدبینانهترین حالت 1.2 درجه افزایش دما پیشبینی میشود.
تسنیم: با توجه به پیشبینی وضعیت بحران آبی در کشور وبر اساس نظر کارشناسان، برخلاف نظریه مردم تابستانی خشک و کم آب داریم، تحلیل شما از وضعیت پیش روی استان در یک سال آبی چگونه است؟
ذوالفقاری: متوسط بارش استان 290 میلیمتر است که این میزان در گذشته بیشتر بوده است که از این بارشها حدود 27 درصد در پاییز، 37 درصد زمستان و حدود 30 درصد در بهار رخ میدهد.
امسال سال زراعی که آغاز شد ما در پاییز بارشی نداشتیم و تنها در آذرماه 10.4 میلیمتر بارش داشتیم که در تمام کشور و در استان مرکزی بی سابقه بود که امیدوار بودیم در فصل زمستان جبران شود که آن هم رخ نداد و شرایط جوی به گونهای شد که در زمستان هم حدود 70 میلیمتر بارش را شاهد بودیم که نسبت به سال گذشته 60 درصد کمبود بارش را داریم.
از نظر دمایی هم زمستان فصل گرمی بود به جز مهرماه که نرمال بود در باقی ماهها حدود دو تا چهار درجه هوا گرمتر بود، خشکسالی پدیدهای است که از سال 86 در کل کشور و خاورمیانه آغاز شده و سالانه پنج میلیمتر به تبخیر افزوده میشود که در مدت یک دهه اخیر 50 میلیمتر رشد تبخیر انجام شده است.
در اقلیم ما ظرفیت کشاورزی وجود ندارد و برای کشاورزی در ابتدا خاک و آب نیاز است، بارشهای بالای 30 میلیمتر هستند که میتوانند سبب افزایش منابع آب شوند زیرا این بارشها هستند که منجر به روانآب میشوند.
در بحث خشکسالی هیچگاه نباید دمای هوا را جدا کرد، زیرا دمای هوا که افزایش یابد، نوع بارشها تغییر میکند وکمبود رطوبت سبب سست شدن خاک شده و با کوچکترین باد ایجاد گردوغبار میکند.
از مجموع 31 استان کشور 19 استان از حیث منابع آبی و خشکسالی در وضعیت بحرانی قرار دارند که این استانها کمتر از 50 درصد بارشها را دریافت کردهاند.
بارندگی استان تا امروز در مدت مشابه سال گذشته 262 میلیمتر بوده و در بلندمدت 213 میلیمتر بوده است.
تسنیم: وضعیت استان مرکزی در بحث بارشها چگونه است؟
ذوالفقاری: استان مرکزی تاکنون 57 درصد کمبود بارش دارد به شکلی در سال زراعی 97-96 حدود 11 میلیمتر بارش دریافت کرده این در حالی است که این بارش در سه ماه پاییز باید 80 میلیمتر به ثبت میرسید.
وضعیت دما بسیار نگرانکننده گزارش شده و به غیر از مهرماه سال گذشته در تمام ماههای سال تا اسفندماه شاهد افزایش دما بودیم که این مسئله تعادل اکوسیستم را بر هم میزند.
انتهای پیام/ ع