به گزارش خبرگزاری تسنیم از کوهدشت، شهرستان کوهدشت با سنگنگارههای «میرملاس» و«هومیان»، یکی از قدیمیترین زیستگاههای بشری بوده که دستافزارهای پارینهسنگی کهن و غارهای منقوش این شهرستان را بهعنوان پایتخت رنگیننگارههای ایران معرفی کرده است.
صخرههای «میرملاس» با نقوش لنگر کشتی و میادین شکار گوزن بهصورتهای فردی و جمعی میراث تاریخ 12 هزار ساله بشر است که با رنگهای قرمز، سیاه، زرد و اخرایی توسط انسانهای نخستین در کوه سرسورن در 17 کیلومتری کوهدشت کشیده شده است.
نقوش «میرملاس» در حالی از درازای تاریخ عبور کرده که در سالهای اخیر این میراث کهن در میان گزند طبیعت و دستدرازیهای بشر رنگ باخته است.
میثم دلفانی، کارشناس بافت تاریخی شهرداری تهران و کارشناسارشد باستانشناسی در گفتوگو با تسنیم میگوید هنر نقوش صخرهای یکی از بزرگترین گنجینههای بشری است که انسانهای نخستین عقاید و افکار خویش را در آن بهتصویر کشیدهاند.
این پژوهشگر معتقد است سنگنگارههای کوهدشت از جمله کهنترین آثار اقوام ایرانی بوده که گوشهای از تمدن زمانهای دور است و مهمترین این آثار در دره «میرملاس»، هومیان 1 و 2، چالکهشهره، برد اسپید 1و2 و نقوش نویافته سنگ مهرداد کشف شدهاست.
یادگار انسانهای نخستین
آنطور که این فعال میراثفرهنگی میگوید بز کوهی بیشترین رنگیننگاره ایجادشده در این مناطق است که بهصورت مشبک و با کشیدن چند خط ساده افقی، عمودی و منحنی بهتصویر کشیده شدهاست.
به گفته دلفان، بز کوهی و جایگاه مهم آن در باورها و اساطیر اقوام گذشته این دیار را از پیش نمایان ساخته و شاید بز کوهی و جانواران منقوش دیگر در این سنگنگارهها اهمیت جاودانهای دارند، آنگونه که ممکن است بین شاخهای خمیده و هلال ماه در این نقوش ارتباطی متصور باشد، زیرا در قدیم ماه با باران شناخته میشده است.
آنطور که این کارشاس ارشد باستانشناسی میگوید سنگنگارههای «هومیان» و «میرملاس» در دورانی که بشر بهحالت جوینده خوراکی میزیسته، ترسیم شده و این دوران به چندین هزارسال پیش از اینکه درهها خشک شود و انسان بتواند بیرون از کوهستان زندگی کند، باز میگردد.
دوران پارینهسنگی در کوهدشت
دلفان معتقد است نقش اسبسواران در این سنگنگارهها نمیتواند قدیمیتر از هزاره دوم قبل از میلاد باشد، چون هنر اسبسواری نخستینبار توسط ایرانیان معرفی شده، پس میتوان تاریخ نقوش و صحنههای رزم را مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد دانست، از طرف دیگر لایههای موجود در پناهگاههای هومیان از بالاترین سطوح تا کف، بهدوران پارینه سنگی بازگشته و بهفرهنگ دوره موستری تعلق دارد.
به گفته این پژوهشگر سنگنگارههای میرملاس در دنیا بینظیر است و با تبدیل این منطقه به قطب گردشگری، میتوان صنعت توریسم را در شهرستان کوهدشت رواج داد و نیز به اقتصاد مردم بومی کمک کرد.
بیتوجهی میراثفرهنگی لرستان
آنطور که این کارشناسارشد باستانشناسی معتقد است با وجود اینکه هرسال تعدادی از این نقوش در کوهدشت کشف و ثبت ملی میشوند، اما با بیتوجهی سازمان میراثفرهنگی استان لرستان روبهرو است، بهگونهای که تاکنون هیچگونه حفاظت و مرمتی بر روی این آثار انجام نشده و هر روز شاهد تخریب بیشتر این رنگیننگارهها هستیم.
گودرزی سرپرست سابق میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری لرستان در سفر به شهرستان کوهدشت در سال 91 گفته بود که پیشنهاد اولیه ما برای نگهداری از اثر ارزشمند و تاریخی میرملاس، ایجاد جداره شیشهای نشکن است، اما باید این موضوع را بههمکاران اعلام کنیم که در اسرع وقت، موضوع را مطرح میکنیم و در صورث مثبتبودن نظر کمیته فنی این کار را انجام میدهیم. امیدواریم هزینه این کار در اعتبارات سال 91 پیشبینی و این امر محقق شود!
وعدههایی برای تاریخ
وعدههای محافظت از سنگنگارههای شهرستان کوهدشت در سال 91 اجرا نشد تا وعدهای دیگر به حفاظت از میراث 12 هزارساله بشر افزوده شود. در وعدهای دیگر سیدقاسم قربانی، مدیرکل سابق میراثفرهنگی، صنایعدستیوگردشگری لرستان در اظهارنظری در سال 92 گفته بود امسال اعتبار بیشتری از سوی این ادارهکل برای ساماندهی میرملاس در نظر گرفته شده و امیدواریم با تخصیص بهموقع بتوانیم کار حفاظت از این اثر تاریخی را آغاز کنیم و ما آمادگی کامل برای کار حفاظت و حفظ نقاشیهای میرملاس را داریم.
وعدههای مسئولان همچنان ادامه داشت تا اینکه مهاجرینژاد، مدیرکل سابق میراثفرهنگی، صنایع دستیوگردشگری لرستان در آبان 93 و طی اظهارنظری گفته بود بعد از گذشت 40 سال و بنابر خواسته بهحق مردم در حوزه سنگنگارههای صخرهای میرملاس و هومیان کوهدشت، طرح مطالعاتی انجام و گزارش آن آماده است و بهزودی وارد فاز اجرا خواهیم شد!
400 اثر تاریخی و طبیعی ثبتشده ملی
صمد حائری رئیس اداره میراثفرهنگی، صنایعدستیوگردشگری کوهدشت در گفتوگو با تسنیم میگوید کوهدشت دارای 400 اثر تاریخی و طبیعی ثبتشده ملی است، در این شهرستان بیش از 100 اثر تاریخی شناسایی شده، این آثار برای ثبت ملی به کارشناسان ابلاغ شده و در صورت تخصیص بودجه ثبت ملی میشوند.
به گفته حائری سازمان میراث فرهنگی اعتباری بالغ بر 35 میلیون تومان برای جلوگیری از حفاظت فیزیکی میرملاس تخصیص داده که این اعتبار برای احداث نرده در این منطقه صرف شدهاست.
هیچگونه اثری در کوهدشت مرمت نشدهاست
آنطور که این مسئول میگوید میرملاس در منطقهای صعبالعبور واقع است، بنابر این حضور نگهبان در این منطقه بهصورت مداوم دشوار است و مردم باید در جهت حفظ این سنگنگارهها با سازمان میراثفرهنگی تعامل داشته باشند.
به گفته رئیس اداره میراثفرهنگی، صنایعدستیوگردشگری کوهدشت، در کوهدشت تاکنون هیچگونه اثری مرمت نشده، اما برای حفاظت و مرمت پل سیپله در منطقه طرهان که ثبت ملی شده، درخواست تخصیص بودجه صادر شدهاست.
پیگیری مرمت پل سیپله
آنطور که حائری معتقد است سنگنگارههای 12 هزارساله میرملاس بر اثر عواملی مانند آلودگی هوا و نوشتن یادگاریهای گردشگران بر روی نقوش تاحدودی تخریب شده، اما درصورت مرمت نقوش سنگنگارههای میرملاس و هومیان امکان ثبت جهانی این اثر میتواند وجود داشته باشد، اما تاکنون اقدامی برای ثبت جهانی آن انجام نشدهاست.
به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایعدستیوگردشگری کوهدشت، زدودن آثار یادگاریها از روی نقوش میرملاس کاری تخصصی بوده و برای آن پیگیریهای لازم با پژوهشگاه میراث فرهنگی کشور انجام شدهاست.
سنگنگارههای میرملاس که میراث کهن بشر است، میان وعدههای مسئولان میراث فرهنگی استان لرستان در معرض تخریب قرار گرفته، بهطوری که از ماندگاری نقوش آن در طی قرنها، تنها تصاویری محو و گرفتار یادگاریها باقی ماندهاست تا این میراث کهن بشر نخستین در ورطه نابودی از تاریخ محو شود.
گزارش از فاطمه نیازی
انتهای پیام/ ز