به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، چند سالی است که نشر با پدیدهای بهنام قاچاق کتاب مواجه شده و ناشران اسم و رسمدار هم چندین و چند بار از آن گزیده شدهاند، کارگروه صیانت از حقوق ناشران و کتابفروشان در ماهها اخیر با هماهنگی و همکاری نهادهای قضایی و امنیتی موفق به شناسایی برخی از واحدهای صنفی و اشخاص حقیقی که اقدام به قاچاق کتاب کردهاند، شد.
کشف انبارهای مملو از نسخههای قاچاق کتابفروشان اما بعد دیگری به ماجرای قاچاق کتاب داد، اگر تا پیش از آن کتابفروشان، ناشران و حتی مدیران نشر و مسئولان فرهنگی تصور میکردند که قاچاق تنها گریبان بخشی از بدنه نشر و کتابهای معدودی از ناشران راگرفته است، با کشف انبارها و شناسایی کتابها عمنق فاجعه بر همگان مشخص شد تا جایی که رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در نشست خبری پیرامون این موضوع به مزاح اعلام کرد که ما ناشران باید شیوه فروش را از قاچاقچیان کتاب یاد بگیریم.
حجم کتابها، شمارگان نسخههای قاچاق پرفروشهای نشر، انتشار کتابهای فاقد مجوز و منتشر شده در خارج از کشور همه و همه نشان داد که آمارهای موجود در کشور چه از نظر شمارگان نشر،چه از نشر میزان کتابخوانی و خرید کتاب چندان معتبر نیست. در این میان نکته جالب ماجرا این است که قاچاقچیان فرامرزی نیز عمل میکنند، بسیاری از کتابهای پرفروش ناشران ایرانی درخارج از مرزها در افغانستان و پاکستان نیز توزیع میکنند.
حجم 10 میلیاردی صادرات کتاب از ایران به افغانستان در سالهای ابتدایی دهه 90 ، این کشور را تبدیل به یک بازار بالفعل برای نشر ایران کرده بود، بازاری که اگر به درستی رصد میشد، میتوانست علاوه بر سودهای سرشار اقتصادی، به مراتب از نظر فرهنگی و حتی سیاسی تأثیرگذاری قابل توجهی را به همراه داشته باشد. اما در یکی دو سال اخیر افغانستان بازار کتابها افست و قاچاق ناشران ایرانی شده است که از مرز پاکستان وارد میشوند.
بنا به گفته رئیس اتحادیه ناشران افغانستان؛ روزانه حدود پنج کامیون کتاب ایرانى از پاکستان به افغانستان قاچاق میشود. ایران به این صورت80 درصد بازار کتاب افغانستان را در اختیار دارد، درحالیکه سود بسیار کمى از آن را به خود اختصاص مىدهد و در واقع در این جریان، ناشران ایران و افغانستان و مخاطبان افغانستانی متضررند و تنها قاچاقچیان کتاب منفعت مىبرند.
حال این سؤال مطرح میشود که اقدامات ضربتی در ایران برای منهدم شدن شبکه قاچاق آیا تاثیری نیز بر بازار کشورهای همسایه گذاشته است؟ ابرهیم شریعتی، مدیر انتشارات عرفان یک ناشر افغانستانی است که در ایران فعالیت میکند، وی میگوید که سرکرده باند قاچاق کتاب ایران (یک پدر و دو پسر) در حقیقت بازار کاب افغانستان را نیز پوشش میدادهاند.
وی ادامه می دهد: تخفیفهای بالا و چاپ نسخههای قاچاق در شمارگان بالا موجب شده بود که کتاب ارزانتر به دست مشتری برسد، در نتیجه بسیاری از اهل کتاب افغانستان نیز مشتری این کتابها شده بودند. خوشبختانه با کشف برخی از این انبارها فروش نسخههای قاچاق کتاب در افغانستان نیز کاهش یافته است.
شریعتی تصریح میکند: این کتابها در تهران منتشر، بستهبندی و از طریق زمینی به افغانستان فرستاده میشده است. در حقیقت ما در سالهای اخیر به دلیل وضعیت نامطلوب اقتصادی در افغانستان و گران شدن کتاب دیگر آن رونق سابق در ارسال کتاب از ایران به افغانستان را شاهد نبودیم، اما کار قاچاقچیان از رونق خوبی برخوردار بود. اگر ما سالانه هزار کارتن کتاب به افغانستان ارسال میکردیم، آنها سه هزار تن کتاب صادر میکردند و درآمدی بالای سه میلیارد تومان از این راه داشتند.
هنوز مشخص نیست وضعیت قاچاق کتاب با کشفهای اخیر و عملیاتهای ضربتی چگونه است، اما اعضای کارگروه صیانت از حقوق ناشران همواره مطرح کردهاند که هنوز بخش کوچکی از شبکه قاچاق کتاب در کشور را شناسایی کرده و برخی از متهمان نیز در تعقیب هستند.
انتهای پیام/