به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ در سالهای اخیر خطر افزایش زبالههای پلاستیکی، از سوی کارشناسان محیط زیست به انحاء مختلف مطرح شده است؛ به عبارت سادهتر، ضایعات و زبالههای پلاستیکی خطری برای سلامت انسان ومحیط زیست است.
هنگامی که نفت برای نخستین بار از زیر زمین فوران کرد، هیچکس فکر نمیکرد که روزی این ماده ارزشمند بتواند از یک سو عامل پیشرفتهای اقتصادی، صنعتی، پزشکی و سایر علوم و فنون شود و از سویی دیگر عاملی برای آلودگی محیط زیست نیز باشد، یکی از منابع مهم و البته نادیده گرفته شده آلودگی مواد نفتی در جهان، استفاده بی رویه و نادرست از کیسههای پلاستیکی برای بسته بندی و حمل کالاها است، سبکی، استحکام، فراوانی و تولید آسان تمایل مردم را به استفاده از نایلون در مقایسه با پاکت یا کیسههای پارچهای افزایش داده است اما بین 250 تا 500 سال طول میکشد تا این مواد مخرب در طبیعت تجزیه شوند و این مواد سمومی را وارد چرخه حیاتی میکنند که در نهایت سلامت انسان و محیط زیست را تحت تأثیر قرار میدهد.
نگاه اول به پلاستیک نوعی پلمیر است؛ زنجیرهای مولکولی طولانی حاصل از پیوندهای تکراری یا مونووها این زنجیره ها محکم سبک و بادوام هستند که باعث میشود بسیار مفید در صنایع باشند و وقتی با بیتوجهی آنها را دور میریزیم، بسیار مشکلساز در چرخه طبیعت میشوند؛ در این پارادایم در واقع پلاستیک هم بد است هم خوب، این در حالی است که قاطعانه میتوان گفت، پلاستیک بدون شک یکی از مهمترین و کاربردیترین ابداعات بشریت است.
این ماده کارکردهای فراوانی دارد از درب بطری، عایقبندی، حمل کالای مصرفی تا استفاده در انواع کیسهها، اما چیزی که پلاستیک را مخرب کرده نحوه و میزان استفاده شهروندان جامعه از آن و نقش سازمانهای دولتی به ویژه مدیریت شهری کلانشهرها در عدم بازیافت اصولی است.
آنچه پلاستیک را در جوامع زیبا جلوه میدهد اثرات و راهکارهای آن در جامعه است؛ مواردی از جمله کاهش مصرف پلاستیک در محیط زیست، ترویج هر چه کمتر مصرف کردن پلاستیکها، بهینهتر مصرف کردن آنها و انتخاب راهکار اصولی است که با گسترش زیرساختهای مناسب برای بازیافت با تکیه بر علوم دانش بنیان و تکنولوژی است که پلاستیکها قرابت بیشتری با محیط زیست داشته باشند.
در قرن 21 مهمترین و سریعترین راهکار کاهش پلاستیک در محیط زیست بهرهگیری از دانش بومی محققین دانشگاهی و پژوهشی با رویکرد استفاده منابع تجدید پذیر در تولید پلاستیک است که دولت و مدیریت شهری کلانشهرها از جمله تهران باید به استقبال ارائه راهکارها و ظرفیت های صاحبان علم و جوانان نخبه با الگوی دانش بنیان و اقتصاد مقاومتی بروند.
چرا که مشاهدات و تحقیقات میدانی بهدست آمده از مراکز علمی و دانشگاهی داخل کشور دانش تولید پلاستیک با استفاده از منابع تجدیدپذیر را دراختیار دارند و فراهم است.
در زمانیکه با علم منابع تجدید پذیر استفاده از فناوری Bio- based , Bio degradabl پلاستیک به جای مشتقات نفتی تهیه شوند اثرات کاهش وابستگی به نفت در جامعه به همراه دارد وبا استفاده از فناوری فوق ظرف کمتر از 3 ماه پلاستیک در عمق خاک تبدیل به کود تجزیه وتبدیل می شود و خاک غنی تر برای کشت آینده مهیا میشود و اثرات بلند مدت آن سبز ماندن جنگلها ، آبی ماندن دریا، حاصلخیز ماندن خاک کشور به ارمغان میآید و در آخر سطح مسئولیت اجتماعی و حفاظت از محیط زیست ارتقا مییابد.
ولی در روش سنتی و فعلی هر پلاستیک چندین و چند سال طول میکشد تا به چرخه بازیافت وارد شود. گفتنی است، وجود قوانین فعلی کشور در حوزه محیط زیست قانونگذاران و دولت قوانین منعکننده استفاده از پلاستیک وضع نکردهاند، بلکه به نحوی مشوق استفاده از پلاستیک هستند با فرض بر این بگیریم که نتوانیم پلاستیک را حذف کنیم، ولی میتوانیم ماهیت پلاستیک را با استفاده از فناوری و علم بومی و ظرفیتهای شرکتهای دانشبنیان به نحوی تغییر بدهیم که از یک عنصر آلاینده و مخرب زیست محیطی به یک عنصر زیبا و دوستدار برای محیط زیست تبدیل شود مانند بکارگیری فناوری تجدیدپذیر در تولید پلاستیک، تغییر در وضع قوانین، ایجاد انگیزه برای شهروندان.
در همین خصوص به شهروندانی که پلاستیک کمتر استفاده میکنند میتوان اشاره کرد که با تحویل پلاستیک به ایستگاههای بازیافت اقدام داوطلبانه میکنند مالیات و عوارض کمتری بپردازند یا صنایع تولیدی و بنگاههای اقتصادی که در مصرف بستهبندی کالا از پلاستیک کمتری استفاده کنند یا از پلاستیک قابل بازیافت در تولید محصول استفاده کنند از مشوقهای مالیاتی و گمرکی برخوردار شوند.
به گفته ناهید خداکرمی؛ رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران، نخستین کارخانه تولید پلاستیک و کیسههای نایلونی در سال 1337 با ظرفیت تولید 248 هزار تن در سال راهاندازی شد و هر ایرانی به طور متوسط روزانه سه پلاستیک وارد چرخه محیط زیست میکند.
در ایران بیش از 2 میلیون تن پلاستیک تولید میشود و در شهر تهران روزانه 21 تن پلاستیک و نایلون سهم میادین میوه و تره بار شهر تهران استفاده میشود و ایران پنجمین کشور مصرف کننده پلاستیک در دنیاست.
عضو هیأت رئیسه فراکسیون محیط زیست و توسعه پایدار در مجلس ایران با اشاره به این که ایران جزو 10 کشور اول آلوده به پلاستیک در دنیاست از مسئولان خواست، از کشورهای موفق در این زمینه الگو بگیرند.
در سطح بینالمللی 18 درصد پلاستیکها بازیافت میشوند که این میزان در سال 1980 نزدیک به صفر بود، بطریهای پلاستیکی سهم قابل توجهی در بازیافت دارند اما اقلام دیگری مانند نایلون، نیهای نوشیدنی سختتر بازیافت و اغلب دور ریخته میشوند.
این دور ریختگی بهدلیل عدم استفاده از مواد تجدیدپذیر در پلاستیک ونایلون است که چالش بازیافت مشاهده میشود ودولتها میتوانند با سرمایهگذاری در پلاستیک تجدیدپذیر و از طرفی دیگر حمایت از محققان و صاحبان علوم بومی از طریق پتانسیل دانشگاهها وپارکهای علم و فناوری، استفاده از پلاستیک تجدیدپذیر را در جامعه نهادینه کنند و گامی مؤثر در محیط زیست واقتصاد کلان برداشته میشود.
بهعنوان یک راهکار اولیه میتوان با بهرهگیری از فناوری منابع تجدیدپذیر پلاستیک را به چرخه محیط زیست برگردانیم و اثرات مخرب پلاستیک را به دوستدار و زیبایی برای محیط زیست تبدیل کنیم.
"آرش راهی"
انتهای پیام/