گزارش| تفاوت رویکرد رسانه‌های ترکیه به تاریخ٬ افول آتاتورک
رسانه‌های ملی‌گرا و چپ‌گرا٬ مناسبت‌های مرتبط با نقش آتاتورک در تاریخ ترکیه را برجسته می‌کنند اما رسانه‌های وابسته به محافظه‌کاران و حزب حاکم٬ آهسته از کنار این رویداد می‌گذرند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ با آن که حزب عدالت و توسعه در سال 2001 میلادی تاسیس شده و در سال 2002 میلادی٬ قدرت را به تنهایی در دست گرفت٬ اما تا همین چند سال پیش هم٬ همسران محجبه نخست وزیر و رئیس جمهور٬ حق نداشتند در برخی از مراسمات تاریخی حضور پیدا کنند. چرا که پروتوکل‌های تشریفاتی سیاسی و نظامی٬ به بانوان محجبه اذن حضور نمی‌داد.
نه تنها در دوران ریاست جمهوری احمد نجدت سزر٬ بلکه در دوران عبدالله گل نیز این معضل ادامه داشت و اقتدار بی‌پایان نظامیان و ژنرال‌های معتقد به اصول لائیسم و کمالیسم٬ به زنان محجبه اجازه نمی‌داد در ضیافت‌هایی حضور پیدا کنند که به مناسبت‌های تاریخی همچون سی اوت و سالگرد استقلال٬ ارتباط داشته باشند.
اما اندک اندک و در یک حرکت تدریجی٬ فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه تغییر یافت و رفته رفته حزب عدالت و توسعه از سویی پایه‌های قدرت سیاسی و اجتماعی خود را تثبیت کرده و دنیای رسانه‌ها را نیز در دست گرفت و از دیگر سو٬ با تضعیف موقعیت نظامیان و به حاشیه راندن ژنرال‌ها٬ زمینه آن را فراهم کرد که سال به سال٬ اشاره کمتری به نقش مصطفی کمال آتاتورک صورت بگیرد. امسال نیز در سالگرد سی اوت٬ تصاویر صفحه نخست روزنامه‌ها٬ همین وضعیت را به نمایش می‌گذارد.
حالا ترکیه وارد دورانی شده که رسانه‌های ملی‌گرا و چپ‌گرا٬ مناسبت‌های مرتبط با نقش آتاتورک در تاریخ ترکیه را برجسته می‌کنند، اما رسانه‌های وابسته به محافظه‌کاران و حزب حاکم٬ آهسته از کنار این رویداد می‌گذرند.
از سلجوقی و عثمانی تا جمهوری
در چند سال اخیر٬ رجب طیب اردوغان و اتاق فکر حزب عدالت و توسعه٬ توجه بیشتری به نقش سلجوقیان در تاریخ ترکیه نشان داده‌اند. چرا که آنان در نبرد ملازگرد٬ با شکست امپراطوری بیزانس٬ زمینه تاریخی ظهور امپراطوری عثمانی را فراهم کردند و حالا حزب عدالت و توسعه به دنبال آن است تا نه تنها نقش عثمانیان٬ بلکه نقش سلجوقیان را نیز در پدیدآوردن زمینه‌های قدرت سیاسی ترک‌ها در جغرافیای گسترده آناتولی٬ خاورمیانه و قفقاز٬ برجسته کند.
به همین خاطر چند روز پیش و در سالگرد پیروزی آلپ ارسلان سلجوقی و به اسارت دراوردن پادشاه روم در ملازگرد٬ مراسم و جشن ویژه‌ای با حضور اردوغان٬ باغچلی و دیگران برگزار شد و سربازانی با پوشش تاریخی زره‌ها و ساز و برگ رزم سلجوقی٬ در حین سخنرانی اردوغان٬ پشت سر او حضور داشتند.
ماشین تبلیغاتی عظیم وابسته به حزب عدالت و توسعه که بیش از 10 روزنامه و نزدیک به 30 شبکه تلویزیونی را زیر بال و پر خود گرفته٬ تلاش کرد مراسم ملازگرد و سالگرد ظفر سلجوقیان را بسیار برجسته نشان دهد. این در حالی است که برای سالگرد سی اوت٬ چنین اهتمامی وجود ندارد.
سی اوت یا آگوست٬ سالگرد جنگ‌های مصطفی کمال آتاتورک بر اشغالگران متفق و بنیان نهادن زمینه‌های تاسیس جمهوری ترکیه است و برای ملی گرایان کمالیست٬ همچون یک نقطه عطف به شمار می‌آید. به همین خاطر٬ همچنان که قابل پیش‌بینی بود٬ اغلب روزنامه‌های ترکیه امروز در تیتر و عکس صفحه نخست به این موضوع پرداختند.
روزنامه سوزجو٬ از مهم‌ترین ارگان‌های رسانه‌ای کمالیست‌های مخالف اردوغان و نزدیک به حزب جمهوری خلق٬ در عکس و تیتر صفحه نخست٬ به آتاتورک و اظهارات ژنرال ایلکر باشبوغ٬ اهمیت ویژه‌ای داده و این موضوع را به این شکل برجسته کرده است.
همچنین روزنامه جمهوریت٬ به عنوان قدیمی‌ترین روزنامه متعلق به جریان فکری کمالیسم که 95 سال از عمر آن گذشته است٬ در صفحه نخست٬ با استفاده از تیتر «حماسه استقلال»٬ عکس آتاتورک٬ اشعار ناظم حکمت و یادداشت کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق را به این منظور برجسته کرده است.
روزنامه‌های ملی‌گرای دیگری همچون کورکوسوز٬ آنایورت٬ ترک گون و دنیا٬ همگی عکس و نقاشی‌های بزرگی از آتاتورک را در سایز درشت در صفحه نخست چاپ کرده و این موضوع را برجسته کرده‌اند.
روزنامه‌های اورتادوغو٬ ینی چاغ٬ گونش٬ آیدینلیک و چند روزنامه دیگر نیز همگی تلاش کرده‌اند به شکلی حماسی به سالروز پیروزی مصطفی کمال آتاتورک در نبرد سی اوت اشاره کنند.
رویکرد متفاوت روزنامه‌های محافظه‌کار
همچنان که نشان داده شد٬ روزنامه‌های نزدیک به تفکر ملی گرا و کمالیست٬ امروز در صفحه نخست٬ بزرگ‌ترین عکس خود را به آتاتورک و سی اوت اختصاص داده‌اند.
حتی روزنامه زرد شوک که همواره در صفحه نخست٬ دست کم 2 عکس بزرگ مستهجن چاپ می‌کند و از سوی محافظه‌کاران به عنوان یک روزنامه ضداخلاقی شناخته می‌شود٬ امروز به همین مناسبت در گوشه سمت راست عکس برهنه بزرگی از یک زن و در سمت چپ عکسی از مصطفی کمال آتاتورک چاپ کرده و روز سی اوت را تبریک گفته است.
این در حالی است که روزنامه‌های محافظه‌کار٬ تلاش کرده‌اند یا از این موضوع بگذرند و هیچ اشاره‌ای به آن نکنند و یا این که به شکل فورمالیته و فرمایشی٬ اشاره کوچکی به عکس آتاتورک و سی اوت٬ صورت بگیرد.
به عنوان مثال٬ روزنامه ملی‌گازته٬ به عنوان مهم‌ترین ارگان تبلیغاتی معتقدین به نگرش ملی یا شاگردان نجم‌الدین اربکان٬ موضوع سی آگوست را با عکس بسیار کوچکی تبریک گفته و روزنامه‌های ینی شفق و استار نیز که به عنوان دو روزنامه مهم اتاق فکر حزب عدالت و توسعه شناخته می‌شوند٬ به این شکل با این موضوع مواجهه کرده‌اند که هر دو٬ مراسم تشییع جنازه یک بانوی محجبه روزنامه نگار را برجسته کرده و عکس اردوغان را در مراسم تشییع جنازه او نشان داده‌اند.
ینی شفق٬ همچون ملی گازته با یک عکس کوچک از سی اوت یاد کرده و روزنامه استار هیچ اشاره‌ای به آن نکرده است.
در همین حال روزنامه مهم ینی آکیت که به عنوان اتاق فکر تحلیل‌گران محافظه کار حامی اردوغان و آکپارتی شناخته می‌شود٬ با یک کوچک از این سالروز مهم یاد کرده، اما مراسم تشییع جنازه روزنامه‌نگار محجبه خانم شعله یوکسل را بسیار برجسته کرده و از او به عنوان مجاهده نام برده است.
روزنامه ینی آسیا نیز که به عنوان مهم‌ترین ارگان اسلام‌گرایان مکتب بدیع‌الزمان نورسی شناخته شده و اتفاقاً از منتقدین سیاست‌های دولت اردوغان هستند٬ در مورد سی اوت در نسخه امروز این روزنامه در این مورد٬ جانب سکوت و بی‌اعتنایی را برگزیده‌اند.
اگر چه تیم فکری و رسانه‌ای حزب عدالت و توسعه٬ بنا بر رعایت مصالح عمومی٬ به یک باره آتاتورک را از فضای اجتماعی و فرهنگی ترکیه کنار نمی‌گذارند اما تمام شواهد نشان دهنده این است که نه تنها رسانه‌های محافظه‌کار وابسته به حزب عدالت و توسعه بلکه گروه‌های قابل توجهی از اسلام‌گرایان منتقد دولت و کردها نیز٬ در مناسبات فرهنگی و فعالیت‌های رسانه‌ای خود٬ تمایلی به اشاره به نقش آتاتورک در ترکیه ندارند.
انتهای پیام/