«معجزه آبخیزداری» | جهش تولید و مهار سیل، دو ثمرۀ "آبخوانداری"
عضو هیئت مؤسس جهاد سازندگی معتقد است توسعۀ آبخوانداری در کشور علاوه بر اینکه موجب مهار آسان و سریع سیل خواهد شد، جهش تولید را در کشور به‌دنبال خواهد داشت.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محمدتقی امانپور، معاون آموزش و تحقیقات وزارت جهاد سازندگی در دهه‌های شصت و هفتاد است. یکی از فعالیت‌های ارزشمند این مدیر جهادی در وزارت جهاد سازندگی، توسعۀ آبخوانداری یا پخش سیلاب در کشور برای مقابله با سیل است. وی در یادداشتی به ضرورت و اهمیت توسعۀ آبخوانداری در کشور پرداخته علل و دلایل متعددی را برای توسعۀ آبخوانداری در کشور برشمرد. در این یادداشت آمده است:
"آبخوان یا آبخانه لایۀ متخلخل حاصل از انباشت رسوبات دانه‌درشت در نقاط خروجی آبخیزهاست که به‌صورت مخروط‌های افکنه، دشت‌های سیلابی و دشت‌های آبرفتی درشت‌دانه مشاهده می‌شود. به‌دلیل وجود تخلخل فراوان در رسوبات دانه‌درشت به‌طور معمول قابلیت نگهداشت آب به‌صورت زیرزمینی بسیار زیاد است.
با توجه به گسترش وسیع چنین رسوباتی در کشور از جمله عطیه‌های الهی محسوب می‌شوند، می‌توان از آنها به‌عنوان سدهای زیرزمینی برای ذخیره‌سازی نزولات جوی به‌صورت طبیعی و از طریق کاربست روش‌های پخش سیلاب در پهنۀ مخروط‌افکنه‌ها در دشت‌های سیلابی به‌صورت مصنوعی استفاده نمود. متأسفانه در گذشته به این موضوع در کشور کمتر عنایت و توجه شده است. هرچند تلاش‌های اولیه برای احیای آبخوان‌ها در گذشته به‌صورت پراکنده در سطح کشور متداول بوده است، اما تلاش دانشمند فاضل و متعهد دکتر سید آهنگ کوثر موجب گشوده شدن فصل جدیدی در آبخوانداری در ایران گردید.
چاره‌جویی نامبرده برای حل مشکل در عرصۀ پیشنهادی، استفاده از سیلاب‌ها و پخش آنها در مخروط‌افکنۀ موجود در دشت و تزریق مصنوعی آب در آبخوان بود. با اجرای این اندیشه و ابتکار در حال حاضر، دشت گرم و سوزان گربایگان به مرتعی مشجر و جنگلی انبوه در وسعت 1365 هکتار تبدیل گردیده که در آن در طول 10 سال به‌علت پرآب شدن آبخوان تعداد چاه‌های آب از 16 حلقه به 110 حلقه و وسعت اراضی کشاورزی دایر به 1500 هکتار افزایش یافته و امکان‌پذیری مهاجرت معکوس روستاییان میسر گشته و سرزمینی به‌نام بهشت کوثر پدید آمده است.
از همین پرونده بیشتر بخوانید
آبخوانداری به‌عنوان کوششی هماهنگ و مؤثر در توسعۀ پایدار منابع طبیعی و کشاورزی نشانگر جوشش گهربار تفکر یکی از بندگان خوب خدا (سیدآهنگ کوثر) در تنهایی و خلوت بیابان شکل گرفته است، تا آنجا که این اندیشه می‌رود تا آرزوی آرمان‌شهرها را در کویر و بیابان‌های خشک تحقق بخشد. گرچه تا دستیابی به این هدف فاصلۀ زیادی باید طی شود، اما ابتکار و نوآوری در قالب آبخوانداری که پیرایه‌های بسیاری به آن بسته‌اند، می‌رود تا با بهره‌گیری از سیلاب مهر بطلان بر تمامی پیرایه‌ها بزند. چنین پیرایه‌هایی با تمامی سنگینی‌ها، آدمی را از هدف مقدس و راه درستی که برای رسیدن سریع به مقصد انتخاب نموده است بازنمی‌دارند. این‌ها پیرایه‌هایی هستند که انسان را برای رسیدن به هدف نیرومندتر می‌سازد و حرکت یک تن را به حرکتی جمعی مبدل می‌سازد.
آنچه از تفکر جاری‌کنندۀ آبخوانداری در ایران در قالب پیرایه‌های مرتبط با آن قابل تفسیر و ارائه است عبارت است از:
- مهار علمی، سریع، ساده و اقتصادی سیلاب‌ها و جلوگیری از زیان سیل
- فراهم نمودن امکان استفادۀ بهینه از نزولات جوی و تندآب‌ها با تأکید بر جلوگیری از هدررفت روان‌آبهای سطحی
- استفاده از مواد محمولۀ سیلاب‌ها برای احیای اراضی و حاصلخیز نمودن عرصه‌های غیرتولیدی
- فراهم نمودن امکان تبدیل عرصه‌های لم‌یزرع به مراتع مشجر و انبوه
- بهبود محیط زیست، توسعۀ رویشگاه‌های جنگلی و مرتعی، بهبود وضعیت آب‌و‌هوا و اقلیم و فراهم نمودن زیستگاه‌ها در مناطق بیابانی
- توسعۀ منابع آب زیرزمینی و کشاورزی پایدار
- مهار شن‌زارها و تثبیت ریگ‌های روان در مناطق کویری
- فراهم نمودن عرصه‌های وسیع برای اشتغال و تولید
- افزایش تولیدات منابع طبیعی و کشاورزی و توسعۀ صنایع جانبی
- فراهم نمودن زمینۀ مشارکت گستردۀ مردم در پروژه‌های توسعۀ اقتصادی منابع طبیعی
- ایجاد کانون‌های سکونت و توسعۀ مناطق مسکونی تولیدی در مناطق بیابانی
- تبیین جایگاهی نوین و دور از انتظار برای توسعۀ اقتصاد منابع طبیعی
- افزایش تولید ناخالص ملی به‌صورت جهشی و برداشت گام‌های مؤثر و مطمئن به‌سوی اقتصاد بدون نفت
- تلاش هماهنگ، جامع و همسو با بهره‌گیری از کلیۀ عوامل برای توسعۀ پایدار منابع طبیعی و کشاورزی".
کل مطالب پروندۀ «معجزۀ آبخیزداری» اینجا در دسترس شماست
انتهای پیام/+