خدمات آزمایشگاهی بیوتکنولوژی و چالش های پیش رو
زیست شناسی، به عنوان یکی از شاخه های علوم پایه می باشد که از بستر علوم طبیعی و تجربی با همراهی سایر علوم نشأت گرفته است...
زیست شناسی، به عنوان یکی از شاخه های علوم پایه می باشد که از بستر علوم طبیعی و تجربی با همراهی سایر علوم نشأت گرفته است. علم زیست شناسی به عنوان مسیری که برای تدوام نسل بشر و ارائه متد های جدید در حوزه های مختلف پزشکی نقش و اثرگذاری ویژه‌ای به همراه داشته است، با همه گیری بیماری های مختلف در دنیا جایگاه آن بیشتر تثبیت شده است. شیرینی تحقیق و پژوهش در رشته های زیست شناسی، قابل قیاس با هیچ رشته‌ای نمی باشد چرا که تجربی بودن کار، مشاهده عینی سیستم پیچیده موجودات زنده، بدست آوردن نتایج شگفت انگیز و تعمیم در زندگی انسان، به هر نحوی موجب جذابیت ویژه‌ای در این رشته شده است.
امروزه علم زیست شناسی بیشتر به سمت «زیست فناوری» گرایش پیدا کرده است. چرا که عملی کردن علم، نیازمند دانش تجربی و توسعه فناوری می باشد. به شکل کلی پژوهش ها و تحقیقات در رشته زیست شناسی نیز به سه زمینه محاسبات کامپیوتری، مطالعات برون تنی و مطالعات درون تنی تقسیم می شوند. در گذشته به دلیل عدم وجود امکانات کافی، مطالعات علوم طبیعی، عموماً بر روی موجودات زنده انجام می شد و موجب مرگ بی رویه حیوانات می گردید. اما امروزه دانشمندان زیست شناسی، بیوتکنولوژی و سایر رشته های مرتبط، با ارائه سیستم های جدید، مطالعات را به سمتی برده‌اند تا مسیر پژوهشی با کمترین هزینه های ممکن و نتایجی مطمئن تر پیش بروند. علی ایهّا الحال هر کشوری برای پیشبرد اهداف علمی در زمینه های زیست شناسی نیاز مبرم به توسعه زیرساخت های لازم در این زمینه دارد. از طرفی به دلیل پیشرفته و گران بودن ابزار و وسایل مورد استفاده در پژوهش های این زمینه موجب گشته راه اندازی زیرساخت های مناسب کمی دشوار باشد. البته با توجه به هدفمندی کشور در رابطه با افزایش تولیدات داخلی و کیفیت بخشی به آن ها، باید به فکر استقلال بیشتر در این زمینه بود. در همین راستا شرکت ها و آزمایشگاه های خصوصی خوبی مانند آزمایشگاه ژنیران، راه‌اندازی شده‌اند که با بروکراسی کمتر نسبت به سیستم های های دولتی، خدمات متنوعی در حوزه های مختلف زیست شناسی ارائه می کنند. این امر موجب به وجود آمدن بستر های ویژه‌ای شده تا توان کشور در زمینه های تحقیق و توسعه، افزایش تولیدات داخلی، عدم وابستگی به کشور های توسعه یافته و کاهش هزینه ها برای مهارت آموزی علاقه‌مندان این زمینه شود. از طرفی حمایت های ویژه دولت با راه اندازی «شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی» سیستمی یکپارچه ارائه کرده تا هم از طرفی موافقت خود را با سیستم های خصوصی آزمایشگاهی اعلام کرده باشد و از طرف دیگر ارتباطات بین آزمایشگاه ها و متقضایان خدمات در این زمینه را سهولت بخشد.
استفاده از خدمات آزمایشگاه های بیوتکنولوژی؛ راه حل توسعه زیرساخت علمی
استفاده از خدمات آزمایشگاه های خصوصی بیوتکنولوژی کشور، فرصتی است تا سیستم های نوپا در این زمینه توسعه یافته و اشتغال زایی برای فارغ التحصیلان این زمینه صورت گیرد. از طرفی تولیدات علمی کشور افزایش یافته و بستر مورد نیاز دانشجویانی که برای انجام پژوهش های خود نیاز به امکانات دارند، فراهم گردد. همچنین سیستم های مرتبط دولتی و خصوصی، با خرید خدمت از آزمایشگاه های زیست فناوری می توانند با سرعتی بالا بدون نیاز به صرف هزینه بالا برای راه اندازی آزمایشگاه، به تحقیق و توسعه خود قوت بخشند. باید توجه داشت که یکی از نکات بسیار مهم در رابطه با آزمایشگاه های ارائه دهنده خدمات زیست شناسی اعم از زیست فناوری، ژنتیک، بیوانفورماتیک، میکروبیولوژی، کشت سلول و حیوانات آزمایشگاهی، دقت بالا در انجام تست ها و ارائه نتایج دقیق، سرعت بهینه و هزینه مناسب می باشد. چرا که این خدمات سازنده زیرساخت علمی کشور بوده و باید به گونه‌ای باشد تا مسیر را به بیراهه نکشاند و از طرفی هزینه زیادی را برای متقاضیان نداشته باشد. همچنین این مراکز باید بستری فراهم آورند تا مسیر آموزشی برای متقاضیان تسهیل شده و علاقه‌مندان با استفاده از امکانات آن مرکز، خود توانایی انجام تست و یادگیری آن را داشته باشند.
استفاده از خدمات آزمایشگاه های بیوتکنولوژی؛ راه حل توسعه زیرساخت علمی
خدمات حوزه های مختلف زیست فناوری که گاهاً زاده‌ی زیست شناسی سلولی مولکولی نیز شناخته می شود، به عناوین و توضیحات ذیل که در آزمایشگاه های مختلف کشور ارائه می گردد، تقسیم بندی می شود:
- خدمات آزمایشگاه ژنتیک مولکولی:
یکی از گسترده ترین خدمات حوزه های بیوتکنولوژی، در زمینه های ژنتیک پزشکی و انسانی به انجام می رسد؛ چرا که تمامی صفات، ویژگی ها و بیماری های ارگانیسم ها به سرمنشأ توالی ژنی باز می گردد. در زمینه ژنتیک مولکولی، ژنوم یک ارگانیسم به واسطه تکنیک هایی چون PCR (واکنش زنجیره‌ای پلیمرازی)، Real-time PCR و انواع الکتروفورز مورد بررسی قرار می گیرد. شناخت هرچه بهتر توالی مربوط به یک ارگانیسم و بررسی تفاوت ها در اثر بیماری های مختلف به معنای نزدیک شدن به درمان آن می باشد.
- خدمات آزمایشگاه میکروبیولوژی:
باکتری ها و سایر میکروارگانیسم های دنیا، پس از گیاهان به عنوان شاخص ترین موجودات تأثیرگذار در زندگی انسان می باشند. بسیاری از بیماری های انسانی و حیوانی مربوط به میکروارگانیسم ها بوده و اگرچه از طرفی شمار زیادی از آن ها موجب زنده‌مانی و افزایش کیفیت زندگی می گردند. لذا شناخت میکروارگانیسم ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می باشد و مطالعاتی که بر روی آن ها انجام می گردد به دلیل تأثیر مستقیم در زندگی انسان بسیار ارزشمند است.
- خدمات آزمایشگاه مهندسی ژنتیک و کلونینگ:
پس از شناخت توالی ها و جهش ها با مطالعات ژنتیک مولکولی، می توان توالی های صحیح ژنی طراحی نموده و جایگزین کد های بیماری زا کرد. از طرفی به دلیل محدودیت منابعی که حیات انسان به آن وابسته است، تولیدات ارزشمند دارویی، صنعتی، غذایی و ... با بهره‌وری از کشت موجودات پست تر که ژن مربوط به محصول در آن ها جایگذاری شده است، قابل انجام می باشد.
- خدمات آزمایشگاه بیوانفورماتیک(محاسبات کامپیوتری):
تمامی تحقیقات بشر تاکنون به شکل داده در بانک های اطلاعاتی بارگذاری شده‌اند و توانایی استفاده صحیح از این خیل عظیم داده ها نیاز به دانش خاص دارد. مطالعات مختلف در زمینه های بیوتکنولوژی موجب شناخت هرچه بهتر ساختار بیومولکول ها و ارتباط آن ها شده است. شناخت بیومولکول ها و عملکردشان و ثبت آن ها در بانک های اطلاعاتی باعث شده تا با استفاده از آن ها بتوان فرضیاتی را قبل از انجام آزمایشات مختلف ارائه داد و طبق آن حدس ها آزمایش را به درستی طراحی کرد.
- خدمات حیوانات آزمایشگاهی (درون تن):
بی شک تمام مطالعات و پژوهش های انجام شده در رشته های بیوتکنولوژی به منظور مطلوب سازی زندگی بشر بوده و زمانی ارزشمند خواهد بود که به شکل تجربی نتایج درست ارائه گردد. اگرچه سیستم های مختلفی برای جلوگیری از مرگ بی رویه حیوانات ارائه شده اما هیچ گاه بخش برون تنی یک تحقیق را که شامل مطالعات حیوانی و بالینی می باشد، نمی توان حذف نمود. آن چه که مهر تأیید بر صحت یک تحقیق بیوتکنولوژی می زند، مطالعات حیوانی است.
- خدمات آزمایشگاه کشت سلول (برون تن):
سیستم های برون تن متکی بر زنده نگه داشتن سلول های یک ارگانیسم خارج از بدن میزبان و کشت پیوسته می باشد. آن چه بدیهی است؛ توسعه چنین سیستمی، از مرگ بی رویه جانوران برای انجام مطالعات، جلوگیری می کند. لذا هر تحقیق و پژوهشی قبل از امتحان بر روی ارگانیسم هدف، باید در این مسیر مورد بررسی قرار گیرد تا اگر نتایج مطلوبی حاصل شد، پروژه های درون تن حیوانی و بالینی تعریف گردد.
برای انجام یک پژوهش موفق، از چه آزمایشگاه با چه ویژگی هایی باید خدمات گرفت؟
تمامی خدمات مذکور، یک مسیر پیوسته و متصل به هم می باشد؛ لذا برای بهره‌وری بیشتر اگرچه نیاز به مهارت و تخصص الزامی است، بلکه تجمیع خدمات متنوع زیست فناوری در یک سیستم واحد نیز از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. لذا در انتخاب یک سیستم به عنوان آزمایشگاه مناسب انجام خدمات بیوتکنولوژی، باید علاوه بر اینکه آن آزمایشگاه متخصصین زبده و کاربلد کشور را دور هم جمع کرده، بتواند امکانات و خدمات را نیز به شکل یکپارچه ارائه کند. از طرفی به دلیل اینکه قشر اصلی متقاضیان خدمات زیست فناوری در کشور در حال توسعه ایران، دانشجویان می باشند، باید ضمن ارائه خدمات، امکانات آموزشی در آن سیستم نیز فراهم گردد. چرا که مسیر یک پژوهش موفق از یادگیری دقیق و صحیح می گذرد. یکی از آزمایشگاه های معتبر و تخصصی در زمینه های بیوتکنولوژی، آزمایشگاه ژنیران می باشد که زیر نظر شرکت «تشخیص ژن پژوهش» راه اندازی شده است. ژنیران با گردهم آوری بهترین متخصصان کشور توانسته خدمات اگرچه گسترده ولی یکپارچه در زمینه های بیوتکنولوژی، ژنتیک مولکولی، بیوانفورماتیک، کشت سلول، میکروبیولوژی و حیوانات آزمایشگاهی ارائه دهد. همچنین با هدف ارتقای سطح علمی دانشجویان و پژوهشگران، خدمات آموزشی همراه با خدمات پژوهشی ارائه می گردد تا علاقه‌مندان بتوانند با یادگیری تکنیک های تخصصی، خود به انجام پروژه بپردازند. آزمایشگاه ژنیران انواع خدمات PCR، Real-time PCR و الکتروفورز در زمینه ژنتیک مولکولی، بررسی های بیوانفورماتیکی، طراحی، سنتز و ترانسفرم کردن یک ژن در میزبان یوکاریوتی و پروکاریوتی و همچنین بررسی هایی در سطوح ژنوم و پروتئوم مربوطه، انواع تست های سمیت سنجی بر روی سلول ها یوکاریوتی و پروکاریوتی و انواع تست های حیوانی ارائه می گردد.
نویسنده: مسعود سلطانی حلوایی
"این مطلب تبلیغاتی است"
انتهای پیام/
