به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در روزهای گذشته بود که آهنگ «میرزا کوچک خان» در فهرست آثار ملی کشورمان ثبت شد. این تصنیف از جمله آثار فرهنگی - اجتماعیِ گیلان است. قدمت این اثر حدود 100 سال تخمین زده شده و مشخص نیست که شعرش را چه کسی سروده است.
نخستین بار در کتاب «سردار جنگل» اثر زندهیاد ابراهیم فخرایی در سال 1344 به این تصنیف و شعر آن اشاره شده است. اما علتِ شهرت و ماندگاریِ این تصنیف به اجرای آن به عنوان تیتراژ پایانیِ سریال «میرزا کوچک خان» به کارگردانی بهروز افخمی برمیگردد. در آنجا کارِ آهنگسازیِ تیتراژ به عهده محمد میرزمانی بود و آوازش را ناصر مسعودی خواننده پیشکسوت گیلانی خوانده است.
از این رو سراغ محمد میرزمانی رفتیم تا درباره چگونگیِ شکلگیریِ تیتراژ پایانی سریال «میرزا کوچک خان» با او صحبت کنیم.
محمد میرزمانی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم گفت: در سال 1366 موسیقی متن «میرزا کوچک خان» را ساختم. آن زمان چند جلسه با بهروز افخمی صحبت کردیم. کتابی را هم درباره این رویداد خواندم. سر فیلمبرداری هم رفتم و فیلمنامه را هم خواندم.
وی ادامه داد: در نخستین قدم خودم را متعهد کردم که موسیقی رنگ و تِم موسیقی شمال را داشته باشد و وفادار به منطقهای باشیم که داستان در آنجا اتفاق میافتد. دومین نکته مسئله حماسه بود. داستان سریال حماسهای تاریخی بود و تمام سعیم را کردم که موسیقیِ این سریال حسِ حماسه را به مخاطب منتقل کند.
این آهنگساز گفت: همچنین به این نتیجه رسیدم که از ارکستر سمفونیک برای ضبط موسیقی استفاده کنم. رنگهای گوناگونِ صوتی که در ارکستر هست خیلی به کار میآمد. داینامیک و شخصیتپردازی سازهای مختلف دستم را خیلی باز میگذاشت.
میرزمانی تاکید کرد: میخواستم از ملودی استفاده کنم که در دل موسیقی منطقه گیلان و برای مردم خاطره انگیز باشد. آقای افخمی براساس دادههای ذهنیشان ملودیِ «میرزا کوچک خان» را برایم زمزمه کرد. از همان جا به این نتیجه رسیدم که این تصنیف را با ارکستر سمفونیک اجرا و برای تیتراژ پایانی استفاده کنیم.
او ادامه داد: آقای افخمی از صدای آقای تورج زاهدی خیلی خوششان میآمد. آقای زاهدی از هنرمندان با سواد کشورمان هستند. خیلی کار کردیم که بشود لحن و گفتار گیلکی در صدای آقای زاهدی باشد. اما با پخش سریال و پخشِ تیتراژی که با صدای آقای زاهدی بود، مردم گیلان به لهجه زاهدی اعتراض کردند. به هر حال آقای زاهدی گیلانی نبود و مردم منطقه هم به خوبی این ایراد را درک کردند.
محمد میرزمانی - آهنگساز موسیقی متنِ سریال «میرزا کوچک خان»
میرزمانی گفت: محسن کلهر که صدابردار ما بود، ارتباطی بین ما و آقای ناصر مسعودی برقرار کرد. در نهایت تصمیم گرفتیم که تیتراژ پایانی یعنی همان تصنیفِ «میرزا کوچک خان» را با صدای ناصر مسعودی که از خوانندگان گیلانی بودند ضبط کنیم. سه قسمت اولِ سریال با صدای آقای زاهدی پخش شد. بعد از آن دیگر تیتراژ پایانی با صدای آقای مسعودی پخش شد و به شدت هم مورد استقبال قرار گرفت.
در تیتراژ از گروه کُر هم استفاده کردیم تا فضای موسیقی به سمتِ حماسی شدن برود.
پرسشی که درباره آهنگ «میرزا کوچک خان» وجود دارد اینکه چه کسی آهنگساز این اثر است؟ میرزمانی در پاسخ به این پرسش گفت: در موسیقی کلاسیک آهنگساز کسی است که یک اثر موسیقایی را تولید میکند و مینویسد. ممکن است که موسیقی که تصنیف میکند برداشتهای مختلف از جاهای مختلف باشد.
وی ادامه داد: قبل از انقلاب هم آلبومهایی منتشر شد که براساس موسیقیهای محلی بود؛ اما اسم آهنگساز را نوشتند. علتش این است که آهنگساز به آن اثر پرسپکتیو و شخصیت داده است؛ در واقع از آن ملودی الهام گرفته شده و آهنگسازی کرده است.
میرزمانی با اشاره به اینکه نامش به عنوان آهنگسازِ اثر «میرزا کوچک خان» درج شود یا خیر گفت: من خیلی حساس نیستم که برای معرفی این آهنگ، نام من را به عنوان آهنگساز ذکر کنند یا خیر، آلبومها و موسیقیهای مختلفی هم کار کردهام؛ اما به نظرم آهنگساز مولف و تالیف کننده است.
وی ادامه داد: گاهی کتابی براساسِ یک داستان کوتاه شکل میگیرد. در عرصه موسیقی سمفونیک کمتر به عنوان تنظیم کننده برمیخوریم. بلا بارتوک(آهنگساز مجارستانی و از پیشگامان موسیقی مُدرن) از ملودیهای محلی استفاده کرده و آلبومی تولید کرد و اسمش هم به عنوان آهنگساز ثبت شد.
این آهنگساز در پایان صحبتهایش درباره فعالیتهای کنونیاش گفت: حدود یک سال است که با آقای افخمی سریال «رعد و برق» را کار کردیم. متاسفانه به ماه رمضان امسال نرسید و نمیدانم در نهایت کی پخش خواهد شد. من کارمند سازمان صدا و سیما بودم و از اوایل سال 1392 بازنشست شدم. اکنون چند سال است که روی آهنگسازی و انجام کارهای شخصیام تمرکز کردهام.
انتهای پیام/