به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، زیارت جامعۀ کبیره، زیارتنامهای منسوب به امام هادی علیهالسلام است که آن را میتوان در تمام اوقات به ویژه زیارات قبور ائمه علیهمالسلام خواند. متن این زیارت را اولین بار شیخ صدوق در «من لایحضره الفقیه» و در «عیون اخبار الرضا» از امام هادی نقل کرده است. در این زیارت، اهلبیت علیهمالسلامر جانشینان بر حق پیامبر وصف شدهاند و به تمام آموزههای شیعی به زبانی فصیح اشاره شده است؛ از جمله به ارتباط ائمه با پیامبر اکرم، برشمردن مقامات علمی و اخلاقی و سیاسی ائمه، اسوه بودن آنان، یکپارچگی خلقت ایشان، ارتباط امامت و توحید، رابطه شناختِ امام با شناخت خدا. از دیگر مباحث مطرح در این زیارت، مهدویت به ویژه مسئله رجعت و حکومت آرمانی عترت علیهمالسلام است که تقریباً در سه بخش بیان شده است.
بنابراین از آنجایی که متن این زیارتنامه به فضائل مشترک ائمه علیهمالسلام میپردازد، شامل امام عصر عجل الله تعالی فرجه نیز میشود. در فرازی از این زیارتنامۀ شریف میخوانیم:
«أَشْهَدُ أَنَّ هذَا سابِقٌ لَکمْ فِیما مَضی، وَجارٍ لَکمْ فِیما بَقِی، وَأَنَّ أَرْواحَکمْ وَنُورَکمْ وَطِینَتَکمْ واحِدَةٌ ... خَلَقَکمُ اللّهُ أَنْواراً فَجَعَلَکمْ بِعَرْشِهِ مُحْدِقِینَ حَتّی مَنَّ عَلَینا بِکمْ فَجَعَلَکمْ فِی بُیوتٍ أَذِنَ اللّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَیذْکرَ فِیهَا اسْمُهُ، وَجَعَلَ صَلاتَنا عَلَیکمْ، وَمَا خَصَّنا بِهِ مِنْ وِلایتِکمْ، طِیباً لِخَلْقِنا، وَطَهارَةً لِأَنْفُسِنا، وَتَزْکیةً لَنا، وَکفَّارَةً لِذُنُوبِنا، فَکنَّا عِنْدَهُ مُسَلِّمِینَ بِفَضْلِکمْ، وَمَعْرُوفِینَ بِتَصْدِیقِنا إِیاکمْ
گواهی می دهم که این شأن و مقام درگذشته برای شما پیشی داشت و برایتان در آینده زمان جاری است و همانا ارواح و نور و طینت شما یکی است ... خدا شما را نورهایی آفرید و گرداگرد عرش خود قرار داد تا با آوردنشان به دنیا بر ما منّت نهاد «و قرارتان داد در خانههایی که اجازه داد رفعت یابند و نام او در آن ها ذکر شود» (نور36) و درودهای ما را بر شما قرار داد و آنچه ما را از ولایت شما به آن مخصوص داشت، مایه پاکی برای خلقت ما و طهارت برای جان ما و تزکیه برای وجود ما و کفاره گناهان ما است، پس ما در نزد خدا از تسلیم شدگان به فضل شما و شناخته شدگان به تصدیق جایگاه شما بودیم.
در این فراز از زیارتنامه، چند نکته حائز اهمیت است:
اول اینکه اهل بیت علیهم السلام ابعادی فرازمانی و فرامکانی دارند و مقام ایشان از ازل بوده و تا آینده و ابد خواهد بود.
دوم اینکه امام هادی علیهالسلام فرمود «خداوند ارواح، نور و طینت شما را یکی قرار داد.» این فراز گویای آن است که این سه بُعد از ابعاد عترت مشترکاند و به تعبیر روایت نبوی، «أَهْلَ بَیْتِی مِنْ نُورٍ وَاحِدٍ»؛ یعنی اهل بیتم از نور واحدند. یا آن حضرت در حدیثی دیگر فرمود «خلَقْتُكُمَا مِنْ نُورٍ وَاحِدٍ»؛ خداوند (در معراج) فرمود شما دو را (رسول الله (ص) و امیرالمؤمنین (ع)) را نور واحدی خلق کردم.
نکتۀ سوم، مقام عرشی عترت و قرار دادن انوار مقدس ایشان در عرش است، آنجا که فرمود «خدا شما را نورهایی آفرید و گرداگرد عرش خود قرار داد». این مقام عرشی نیز دارای مصادیق متعدد قرآنی و روایی است. این حضور عرشی حضوری مقتدرانه است، چرا که خداوند از مجرای این انوار مقدس است که کل عالم را از عرش تا فرش اداره و امور را تدبیر میکند و در شب قدر به واسطۀ عترت است که امورات عالم و آدم را تقدیر میکند؛ لذا از جانب خداوند «ذو العرش» یا صاحب عرشاند و ید الله هستند و خداوند به واسطۀ ایشان کار انجام میدهد.
نکتۀ چهارم اینکه امام هادی علیهالسلام تأویل اصلی آیات نور در سورۀ نور را اهل بیت وحی علیهم السلام معرفی میکنند و با استناد به آیۀ 36 نور، خانهها یا بیوتی که خداوند در آیه 36 اذن رفعت داده، همان خانههای نورانی عترت هستند و هر فرد مؤمنی که قصد رشد دارد، باید وارد حریم نورانی عترت شود.
نکته پنجم اینکه خداوند از قِبل ولایت عترت چهار منفعت را نصیب مؤمنان کرد: پاکی خلقت، طهارت نفس، تزکیه و کفارهی گناهان.
با این توصیفات، وجود مقدس امام عصر عجلالله تعالی فرجه و مقام عترت، انواری الهی هستند که به واسطهی خداوند، صاحبان عرش الهی و تدبیرکنندگان امور عالماند و خداوند با رحمت خویش این انوار مقدس را مجرای تمام محبتهای خود قرار داد و هر فرد مؤمنی که قصد سلوک الی الله و نیز تزکیه روح و جان خویش را دارد، میتواند در حریم قدسی ایشان ساکن شود و در محضریت عترت به محضریت خداوند دست یابد.
انتهایپیام/