به گزارش گروه رسانههای خبرگزاری تسنیم، اولین رتبهبندی جهانی دانشگاهها در سال 2003 منتشر شد. تعداد تولیدکنندگان رتبهبندی جهانی و مخصوصا ر دانشگاهها در دو دهه گذشته به طور مداوم افزایش پیدا کرده، به طوری که به بیش از 60 رتبهبندی جهانی و منطقهای در سال 2023 رسیده است. برای برخی سودجویان، رتبهبندی دانشگاهها به یک تجارت بسیار سودآور تبدیل شده است.
تاثیرگذارترین رتبهبندیهای جهانی شمال 4 شرکت خصوصی موسسه تایمز، یواس نیوز، کیو اس و شانگهای بوده که در حال حاضر حدود 21 هزار موسسه آموزش عالی معتبر را رتبهبندی میکنند. با این حال، جامعترین رتبه بندی دانشگاه های جهانی شامل حدود 2000 موسسه است که در تقریباً 100 کشور واقع شده اند.
100 دانشگاه برتر در رتبه بندی کیو اس، شانگهای و تایمز تا حد زیادی ثابت هستند. اگرچه دانشگاهها رتبه خود را در رنکینگها تغییر دهند اما تعداد بسیار کمی از مؤسسات جدید به لیست برترین دانشگاههای این رتبهبندیها راه پیدا میکنند.
رتبهبندیهای بزرگ دانشگاههای جهانی به موسسات ثروتمندتر و پژوهشمحور از کشورهای انگلیسی زبان که اکثرا در 100 دانشگاه برتر قرار گرفتهاند، امتیاز میدهد.
بیانیه مؤسسه بینالمللی دانشگاه ملل متحد در انتقاد به رتبهبندی دانشگاهها
یک گروه متخصص مستقل در دانشگاه سازمان ملل (IEG) بیانیهای در انتقاد به رتبهبندی بینالمللی دانشگاهها منتشر کرده است. IEG گروه متنوعی از کارشناسان است که توسط مؤسسه بینالمللی دانشگاه ملل متحد برای سلامت جهانی گرد هم آمده است تا به طور انتقادی تأثیر رتبهبندی دانشگاههای جهانی بر آموزش عالی را بررسی کنند. اعضای این گروه برای ایجاد تغییرات مثبت درنحوه رتبهبندی دانشگاهها تلاش می کنند.
این بیانیه بر اهمیت رتبهبندی دانشگاهها فقط در حوزه آموزش، آموزش و تحقیق تاکید ندارد؛ بلکه وضعیت این موسسات را در جهتدهی به خط مشی عمومی، ترویج گفتمان عمومی آگاهانه و کمک به پیشرفت دموکراسی و حقوق بشر ضروری میداند.
این بیانیه به عنوان ابزاری برای بهبود عملکرد دانشگاه و ارائه اطلاعات به دانشجویان ارائه شده است، همچنین توضیح میدهد که چگونه رتبهبندی دانشگاههای جهانی منجر به انواع رفتارهای انحرافی و تأثیرات منفی شده و جنبههای کلیدی مأموریت دانشگاهها را تضعیف میکند.
بازنمایی ناقص از موفقیتهای دانشگاهها در رتبهبندیها
به گفته ماریون لوید، عضو مؤسسه بینالمللی دانشگاه ملل متحد و استاد محقق در موسسه مطالعات آموزش در دانشگاه ملی مکزیک، «رتبهبندی دانشگاههای جهانی تأثیر زیادی بر آموزش عالی میگذارد با این حال بازنمایی ناقصی از موفقیتهای دانشگاهها دارد. از طرفی بسیاری از کمکهای غنی و حیاتی دانشگاهها به جامعه نیز در این رتبهبندی نادیده گرفته میشود.»
مشکلات رتبهبندی دانشگاهها از نظر مؤسسه بینالمللی دانشگاه ملل متحد
بیانیه مؤسسه بینالمللی دانشگاه ملل متحد به مشکلات رتبهبندی جهانی دانشگاهها اشاره میکند. بر اساس اعلام متخصصان، ایده رتبهبندی جهانی دانشگاهها اساساً ناقص است. با توجه به ماموریت های متعدد در زمینههای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در سراسر جهان، به سادگی نمی توان یک جدول رتبهبندی جهانی منصفانه و معتبر از دانشگاهها تهیه کرد.
چون هیچ تعدیلی برای منابع در دسترس دانشگاهها صورت نگرفته است، رتبهبندیها بهطور اجتنابناپذیری از مؤسسات دارای امتیاز تاریخی بهره میبرند. به همین منظور رنکینگهای جهانی به جای افزایش استانداردهای دانشگاهی بهطور عادلانه، به تداوم نابرابریهای جهانی در آموزش عالی کمک میکنند.
آکوسوآ آدوماکو آمپوفو، پروفسور مطالعات جنسیتی در دانشگاه غنا گفت: «برای دانشگاههای مناطق محروم مناسب نیست به اجبار در یک زمین بازی ناهموار با مجموعهای از قوانین مغرضانه به نفع دانشگاههای بزرگ بهره میگیرند، رقابت کنند.»
علاوه بر این، روشهای به کار گرفته شده توسط رتبهبندیهای اصلی مبهم هستند، در حالی که سوگیری واضحی نسبت به زبان انگلیسی، انواع خاصی از تحقیقات، و موضوعات STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) در این رتبهبندیها حس میشود. این امر اهمیت تدریس علوم انسانی و اجتماعی را تضعیف میکند. از طرفی عدم شفافیت در مورد دادهها و سیستمهای امتیازدهی این رتبهبندیها، تردیدهای جدی را در مورد قابلیت اطمینان و عینیت دانشگاهها ایجاد میکند.
تشویق دانشگاهها به استفاده از شاخصهای کوتاهمدت برای بهبود رتبه خود
ماریون لوید در این باره اظهار کرد: «رتبهبندیهای بینالمللی موسسات آموزشی، دانشگاهها را تشویق میکنند تا شاخصهای کوتاهمدت و گاهی غیراخلاقی را برای بهبود رتبهبندی خود، به جای نیازهای دانشجویان، کارکنان، جوامع محلی یا بهطور کلیتر جامعه را در اولویت قرار دهند.» این اقدام در رتبهبندی سالانه به قیمت از بینرفتن اهداف بلندمدت و گستردهتر دانشگاهها تمام میشود که با توجه به مشکلات جوامع، بسیار مضر است.
رتبهبندی تحت سلطه کسبوکارهای خصوصی است
بیانیه مؤسسه بینالمللی دانشگاه ملل متحد، به انتقاد از ماهیت استخراج داده رتبهبندیهای بزرگ جهانی میپردازد. همانطور که میدانید رتبهبندی دانشگاهها تحت سلطه کسبوکارهای خصوصی بوده که مأموریت اصلی آنها تولید سود است. به گفته پروفسور دیوید مک کوی، سرپرست تحقیقات UNU-IIGH ( یک موسسه تحقیقاتی جهانی که مأموریت دارد شواهد را به عمل تبدیل کند)، بسیاری از شیوههای رتبهبندی تجاری صنعت به نفع عموم نیست و منابع قابل توجهی از کارکردهای اصلی دانشگاهی منحرف میشوند.
راهکار چیست؟
مؤسسه بینالمللی دانشگاه ملل متحد خواستار درک بهتر معایب و محدودیتهای رتبه بندی دانشگاههای جهانی و اتخاذ راههای جایگزین بهتر برای ارزیابی و توصیف ویژگیهای منحصر به فرد و خاص دانشگاههای مختلف شده است. متخصصان، دانشگاهها را تشویق میکنند تا از شیوههای پرهزینه و استخراج داده برای رتبهبندی رها شوند و تأثیر سازمانهای تجاری غیرمرتبط با آموزش عالی را کاهش دهند.
منبع: ایسکانیوز
انتهای پیام/