به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، تازه‌ترین پایش‌های سازمان هواشناسی کشور نشان می‌دهد از ابتدای مهرماه تاکنون، میزان بارندگی در 21 استان از جمله خراسان جنوبی، خراسان رضوی، کرمان، فارس، اصفهان، خوزستان، تهران، یزد، بوشهر، سیستان و بلوچستان، لرستان، ایلام، همدان و مرکزی، صفر میلی‌متر بوده است. این آمار نگران‌کننده، در آغاز سال آبی جدید، زنگ خطر جدی برای مدیریت منابع آب و امنیت غذایی ایران به‌ویژه در مناطق شرقی کشور را به صدا درآورده است.

 خراسان جنوبی در خط مقدم خشکسالی

در استان خراسان جنوبی که بخش زیادی از زمین‌های آن به کشاورزی سنتی و قنات‌ها وابسته است نبود بارش در مهرماه تأثیر مستقیم برافت سطح آب‌های زیرزمینی، خشک شدن چشمه‌ها و کاهش راندمان تولید محصولات زراعی گذاشته است. 

در شهرستان‌های خوسف، نهبندان، سربیشه و قاین، کشاورزان نگرانند که در صورت تداوم این وضعیت، فصل کشت پاییزه به‌کلی از دست برود.

 سدهای شرق کشور در وضعیت قرمز

داده‌های وزارت نیرو نشان می‌دهد بسیاری از سدهای مهم کشور از جمله سد بیرجند، سد دوکوهانه نهبندان، سد قاین و سد نصرآباد سربیشه کمتر از 40 درصد ظرفیت خود را پر دارند. این در حالی است که در خراسان رضوی و کرمان نیز حجم ذخایر آبی به پایین‌ترین سطح پنج سال اخیر رسیده است.

کارشناسان اقلیم‌شناسی و آب منطقه‌ای تأکید دارند که شرایط کنونی صرفاً یک دوره خشکسالی مقطعی نیست، بلکه نشانه‌ای از تغییر الگوی اقلیمی شرق ایران است. به گفته‌ متخصصان نیز راه نجات خراسان جنوبی و استان‌های مشابه در گرو مدیریت علمی آب، اصلاح الگوی کشت و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین آبیاری است.

یکی از کارشناسان محیط‌زیست خراسان جنوبی گفت: اگر امروز برنامه جدی برای سازگاری با کم‌آبی تدوین نشود، در چند سال آینده شاهد مهاجرت گسترده روستاییان به شهرها خواهیم بود؛ چون بدون آب، زندگی در این سرزمین دشوار می‌شود.

فرهنگ مصرف و نقش مردم

در کنار سیاست‌گذاری‌های دولتی، نقش مردم نیز حیاتی است. اصلاح الگوی مصرف خانگی، بازچرخانی آب در صنایع و احیای قنوات تاریخی خراسان جنوبی می‌تواند سهم مهمی در مقابله با بحران ایفا کند. آموزش عمومی و رسانه‌ای در مورد «رفتار آبی» یکی از مؤثرترین راهکارها برای کاهش اثرات خشکسالی است.

وضعیت فعلی بارش‌ها در ایران، به‌ویژه در شرق کشور تنها یک هشدار اقلیمی نیست؛ بلکه آزمایشی برای نظام مدیریت آب کشور است. خراسان جنوبی به عنوان استانی پیشرو در مدیریت قنات‌ها و زیست در شرایط خشک، امروز بیش از هر زمان دیگر نیازمند حمایت و سیاست‌گذاری هوشمندانه است. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا شاید دیگر بارانی نباشد که دیر رسیدنش را سرزنش کنیم.

انتهای پیام/ 257