به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، در 5 کیلومتری شمال تخت جمشید شهری قرار دارد که نامش در کتابهای تاریخی و پژوهشهای باستانی زیاد آمده است. شهری به نام استخر که پراهمیتترین راه ارتباطی دشت مرودشت با پاسارگاد و به عبارتی کلیتر استان فارس با مناطق داخلی فلات ایران است.
این شهر یک مرکز مهم سیاسی و مذهبی دوره ساسانی و سدههای نخستین اسلامی بوده با این وجود از رشد و شکوفایی استخرکه مربوط به زمانهای پیش از ساسانی است اطلاعات چندانی در دست نیست. تنها به طور کلی این احتمال مطرح است که مرکزیت پارس در دوره فراهخامنشی را بر عهده داشته است.
در سطح محوطه استخر و همچنین در آثار یافته شده از کاوشهای آن، برخی مواد و یافتههای منسوب به سدههای پیش از اسلام وجود دارد که به دورههای مختلفی از هخامنشی تا ساسانی نسبت داده شدهاند.
چگونگی وضعیت استقرار استخر دوره هخامنشی به درستی مشخص نیست. برخی از باستانشناسان بیشتر با توجه به موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به تختجمشید استخر را بخش عامهنشین شهر پارسه( تخت جمشید )دانستهاند.
برخی مصالح معماری سبک هخامنشی، در محلی که امروزه با عنوان مسجد استخر شناخته شده باقی مانده است که عمدهترین شواهد هخامنشی در استخر محسوب میشوند.
این شهر در زمان حمله اعراب به ایران به شدت مورد هجوم قرار گرفت و با وجود اینکه سالها بعد به آرامش نسبی دست یافت اما همچنان رو به فراموشی بود و به شکل یک روستا به عمر خود ادامه میداد اما این احتمال وجود دارد که در سدههای 9 و10 هجری به کلی متروک و به شکل ویرانههای امروزی درآمده است.
این شهر مهم و تاریخی با آغاز پروژههای مرمتی و حفاظتی دشت مرودشت و تخت جمشید مورد توجه قرار گرفته است و حمید فدایی، مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید امروز از تجهیز کارگاه و آغاز پروژه ساماندهی و حفاظت در شهر استخر خبر داد.
به گفته وی این محوطه به دلیل ارائه شواهدی از دوره هخامنشی و رویدادهای پس از آن به ویژه در دوره ساسانی تا دوران اسلامی از مهمترین شهرها و محوطههای تاریخی استان فارس و ایران است با مساحتی حدود 60 هکتار است.
این شهر از نخستین محوطههای تاریخی ثبتی کشور است و به دلیل نزدیکی به تخت جمشید و به تایید مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به جهت ارزشهای منحصر به فرد، موضوع مستندنگاری، ساماندهی و حفاظت از این محوطه مهم تاریخی در اولویت قرار گرفته است.
البته پیش از این نیز اقداماتی برای مستندنگاری و ساماندهی این محوطه انجام شده که فدایی درباره آن میگوید: از جمله اقدامات انجام شده میتوان به مستندنگاری آثار شاخص محوطه، بهسازی مسیر قبلی دسترسی به آثار محوطه و ایجاد و اضافه کردن مسیری جدید جهت دسترسی به آثار کاوش شده در بخش شرقی محوطه و ایجاد کارگاه مرمت بر روی بلندترین جرز سنگی موجود در محوطه اشاره کرد.
به گفته وی حضور دائمی کارشناسان حفاظت و مرمت در این محوطه تاریخی ضروری است و به همین دلیل مرکز مطالعاتی محوطه مجددا راهاندازی و تجهیز شده و گروهی مجرب از کارشناسان حفاظت و مرمت در این محوطه مستقر شدهاند.
براساس گفتههای فدایی هم اکنون عملیات حفاظت و مرمت اضطراری آثار سنگی محوطه با تمرکز بر تنها جرز سنگی بلند در محوطه آغاز شده است و این اقدامات تداوم دارد.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید از توسعه محدوده نورپردازی اضطراری محوطه در شب و تکمیل سیستم حفاظت الکترونیک شهر استخر خبر داد و ابراز امیدواری کرد که با تکمیل زیرساختهای مورد نیاز محوطه شهر استخر همچون محوطه نقش رستم به یک پایگاه پژوهشی و حفاظتی دائمی تبدیل شود.
انتهای پیام/424/ ع